هاری از طریق گازگرفتگی یا خراش، معمولاً از طریق بزاق، به انسان‌ها و حیوانات سرایت می‌کند؛ سالانه بیش از ۲۹ میلیون نفر در سراسر جهان پس از گازگرفتگی و گزش، واکسن هاری دریافت می‌کنند. تخمین زده می‌شود که این واکسن سالانه از صد‌ها هزار مرگ ناشی از هاری جلوگیری می‌کند.
در حالیکه «سگ‌ها» در ۹۹ درصد موارد، عامل انتقال بیماری کشنده «هاری» به انسان هستند و مرگ ناشی از هاری بر اثر گازگرفتگی سگ‌ها در کشور در سال‌های گذشته کمتر از ۱۰ مرگ در سال بوده، اما این آمار در ۱۴۰۰ به ۱۶ نفر رسیده و به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است.
به گزارش تسنیم، اخیراً افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد به‌ویژه در تهران، نگرانی‌ها درباره شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و سگ از جمله بیماری بسیار خطرناک "هاری" را بیشتر کرده است.
بخشی از این افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد را می‌توان نتیجه تبلیغات گسترده افراد مدعی دوستدار حیوانات دانست که از روی ناآگاهی یا به صورت عامدانه، در فضای مجازی، غذا دادن و حمایت از سگ‌های ولگرد را در صفحات خود تبلیغ و ترویج می‌کنند.
کارشناسان محیط زیست می‌گویند غذارسانی به سگ‌های بلاصاحب، باعث افزایش بقای آنها و در نتیجه افزایش جمعیت سگ‌ها شده و به دلیل حمله تعداد بیشتری از سگ‌ها برای تأمین غذا به سایر گونه‌های جانوری، تعادل جمعیت در سایر گونه‌ها برهم می‌خورد؛ علاوه بر این، سگ‌ها می‌توانند یک تهدید بالقوه برای انقراض جانوران کمیاب یا بیمار شدن سایر گونه‌های جانوری باشند.
سالانه موارد زیادی از حمله سگ‌ها به انسان‌ها به ویژه کودکان گزارش می‌شود که در بسیاری از موارد منجر به مرگ انسان شده است برای مثال چند روز پیش بود که رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی استان قم از مرگ تلخ و دلخراش پسربچه ۶ ساله به‌دنبال حمله سگ‌های ولگرد خبر داد؛ پیش از آن نیز یک کودک چهار ساله، بر اثر حمله سگ‌های ولگرد، فوت کرده بود.
علاوه بر گزارش موارد زیادی از مرگ و میر سالانه بر اثر حمله سگ‌های ولگرد، سالانه ده‌ها نفر بر اثر بیماری‌های مشترک میان سگ و انسان، فوت می‌کنند.
اخیراً دکتر بهزاد امیری، رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت با اذعان به اینکه یکی از معضلات ما بیماری هاری و حیوان‌گزیدگی است؛ اعلام کرد: هر ساله با افزایش موارد حیوان‌گزیدگی در کشور مواجه هستیم؛ در سال گذشته بالغ بر ۲۶۰ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در کشور ثبت شده که عمده گزیدگی‌ها توسط سگ‌های بدون صاحب بوده است.
به گفته این مقام مسئول، تنها در سال گذشته، ۱۶ نفر در ایران به علت ابتلا به هاری فوت کرده‌اند!
هاری یک بیماری ویروسی مشترک بین حیوان و انسان است؛ آن طور که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده، در ۹۹ درصد موارد، سگ‌ها عامل انتقال ویروس هاری به انسان هستند؛ هاری میتواند هم حیوانات اهلی و هم وحشی را تحت تاثیر قرار دهد.
هاری از طریق گازگرفتگی یا خراش، معمولاً از طریق بزاق، به انسان‌ها و حیوانات سرایت می‌کند؛ سالانه بیش از ۲۹ میلیون نفر در سراسر جهان پس از گازگرفتگی و گزش، واکسن هاری دریافت می‌کنند. تخمین زده می‌شود که این واکسن سالانه از صد‌ها هزار مرگ ناشی از هاری جلوگیری می‌کند.
در سطح جهانی، بار اقتصادی ابتلا به هاری ناشی از سگ‌ها ۸.۶ میلیارد دلار در سال تخمین زده می‌شود که عدد بسیار بزرگی است.
علائم اولیه هاری شامل تب همراه با درد و سوزن سوزن شدن غیرمعمول و گزگز یا سوزش در محل زخم است؛ با گسترش ویروس به سیستم عصبی مرکزی، التهاب پیشرونده و کشنده مغز و نخاع ایجاد می‌شود. زمانی که فرد دیر به مراکز درمانی مراجعه می‌کند و علائم بالینی هاری بروز می‌یابد، این بیماری تقریباً ۱۰۰ درصد کشنده است.
افراد معمولاً به دنبال گاز گرفتن یا خراش عمیق حیوان به هاری مبتلا می‌شوند و انتقال آن توسط سگ هار به انسان تا ۹۹ درصد علت موارد ابتلا را تشکیل می‌دهد. این بیماری ممکن است در سایر حیوانات نیز دیده شود.
علائم بیماری هاری در سگ‌ها، گربه‌ها و راسو‌ها ممکن است متفاوت باشد که عمدتاً شامل ترس، حالت تهاجمی، ریزش بزاق از دهان، بلع سخت، گیج بودن و تلوتلو خوردن است.
دو شکل از این بیماری در انسان وجود دارد؛ هاری خشمگین منجر به علائم بیش فعالی، بی‌قراری، آب هراسی (ترس از آب) و گاهی هواهراسی (ترس از هوا) می‌شود، در این بیماری مرگ پس از چند روز و به دلیل ایست قلبی و تنفسی رخ می‌دهد.
هاری فلجی حدود ۲۰ درصد از کل موارد انسانی را تشکیل می‌دهد؛ در این شکل از بیماری، عضلات به تدریج از محل گزش یا خراش فلج می‌شوند.
پیشگیری از قرار گرفتن در معرض گازگرفتگی سگ‌های ولگرد و واکسیناسیون آنها، راه مناسبی برای پیشگیری از بیماری است همچنین شست‌وشوی زخم فردی که دچار حیوان‌گزیدگی شده و تزریق واکسن و تجویز سرم هاری بلافاصله پس از گازگرفتگی، راه بسیار مؤثری برای پیشگیری از بیماری است.
در حالی که تعداد موارد ابتلا به بیماری هاری در انسان و مرگ ناشی از آن در کشور در سنوات گذشته همواره کمتر از ۱۰ مرگ و در سال ۹۸، تعداد فوتی‌ها ۶ مورد بوده است، اما این آمار در سال ۱۴۰۰ با افزایش حدود ۳ برابری به ۱۶ نفر رسیده است! همچنین در سال‌های اخیر شاهد افزایش روزافزون آمار حیوان‌گزیدگی در کشور هستیم به طوری که در سال ۱۳۹۸ تعداد ۲۳۴ هزار مورد حیوان گزیدگی در کل کشور رخ داده بود و این آمار در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۲۶۰ هزار نفر رسیده است.
همانطور که گفته شد غذارسانی به سگ‌های ولگرد و تبلیغات "افراد و گروه‌های مدعی حمایت از سگ‌ها" برای ترویج اینگونه رفتار‌های غلط در فضای مجازی که با ادعای حمایت از حقوق حیوانات انجام می‌شود، آسیب‌های گسترده و جبران‌ناپذیری را در سال‌های اخیر به جان و مال مردم زده و آنها را روانه بیمارستان یا داغدار کرده است.
در این زمینه دستگاه‌هایی، چون وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست و شهرداری در آموزش پیشگیری از بیماری به افراد، ساماندهی و واکسیناسیون و جمع آوری یا عقیم کردن سگ‌ها دخیلند با این وجود این سؤال مطرح است که چرا اقدام ویژه و مؤثری برای حل ریشه‌ای این معضل جدی در کشور انجام نمی‌شود؟
چرا با وجود این مشکلات جدی که عمدتا به دلیل ازدیاد جمعیت سگ‌های ولگرد و سگ‌گردانی در کشورمان ایجاد شده، هنوز قوانین بازدارنده حداقلی به تصویب نرسیده است؟!
این امر در حالیست که سالهاست حتی کشور‌های اروپایی و غربی نیز قوانین بسیار سفت و سختی برای محدود کردن تردد سگ‌ها چه در قالب سگ‌های باصاحب و چه در خصوص سگ‌های بلاصاحب وضع کرده‌اند به طور مثال به دلیل اینکه مدفوع سگ‌ها، مملو از انگل‌های مختلف و عامل تولید بسیاری از بیماری‌ها و انتقال آن به انسان است، در کشور‌های اروپایی اگر سگی پس از مدفوع کردن در اماکین عمومی، صاحبش بلافاصله اقدام به جمع‌آوری مدفوع سگ خود نکند، جریمه سنگین مالی در انتظار اوست!
اما متاسفانه در کشورمان با وجود افزایش چشمگیر افرادی که در اماکن عمومی از جمله پارک‌ها اقدام به "سگ‌گردانی" می‌کنند و این سگ‌ها در هر جای ممکن، اقدام به مدفوع کردن می‌کنند، هیچ قانون و ضابطه‌ای برای جمع‌آوری مدفوع این سگ‌ها توسط صاحبان آنها وجود ندارد و همین امر در حال حاضر منجر به آلوده شدن سطوح مختلف اماکن عمومی شهرها، معابر و خیابان‌های کشورمان و مکان‌های تردد شلوغ شهرها و از همه مهم‌تر، پارک‌ها و فضا‌های سبز شهری به وسیله انواع انگل‌های خطرناک موجود در مدفوع سگ‌ها شده و بستر بسیار خطرناکی برای ابتلای بزرگسالان و کودکان به بیماری‌های مختلف شده است!
