«تمام شد» یا «مرد سامرتن»، نام پرونده جسد مردی مجهول الهویه است که در سال ۱۹۴۸ جسد او در سامرتن استرالیا کشف شد و عبارت پایانی کتاب خیام نیشابوری یعنی «تمام شد» را در جیب داشت.
فرارو- در ۲۶ جولای ۲۰۲۲، رسانه‌های استرالیایی با انتشار خبری مدعی کشف معمای یکی از مرموزترین و طولانی‌ترین پرونده‌های مرگ در این کشور، یعنی پرونده «تمام شد» یا «مرد سامرتنی» شدند. بر طبق این گزارش ها، درک ابوت، استاد دانشگاه آدلاید استرالیا با استفاده از تار مو‌های نگهداری شده مرد سامرتنی در بایگانی پلیس، موفق شد شناسه ژنتیکی این فرد را شناسایی کند.
به گزارش فرارو، ساعت ۶:۳۰ صبح ۱ دسامبر ۱۹۴۸ بود که رهگذران جسد مردی ۴۰ تا ۵۰ ساله را در ساحل سامرتن (آدلاید، ایالت استرالیای جنوبی) یافتند و بلافاصله پلیس را در جریان گذاشتند. وقتی جسد این فرد پیدا شد هیچکس گمان نمی‌کرد که این پرونده در اندک زمانی به یکی از پیچیده‌ترین و مرموزترین پرونده‌های قتل در تاریخ استرالیا بدل شود و حتی ابعاد بین المللی به خود بگیرد.
محل کشف جسد مرد سامرتنی در کنار ساحل
جسد متعلق به مردی خوش پوش و خوش استیل بود که به گفته کارشناسان آن زمان در بهترین وضعیت جسمانی خود قرار داشت. لباس‌هایش متناسب و با کیفیت بود و شامل یک پیراهن سفید، کراوات قرمز و آبی، شلوار قهوه‌ای، جوراب و کفش می‌شد و با این که آن روز هوا بسیار گرم بود، یک پلیور بافتنی قهوه‌ای و یک کت شیک اروپایی به تن داشت. تمامی لباس‌هایش فاقد اتیکت و مارک و نوشته بود و کلاه نداشت (که برای سال ۱۹۴۸ غیرمعمول است، مخصوصاً برای کسی با آن طرز لباس پوشیدن) و همین‌طور کیف پول هم نداشت.
حالت بازسازی شده از کشف جسد مرد سامرتنی
با جستجوی لباس‌های او، یک سیگار روشن نشده، یک سیگار نیمه استفاده شده، یک بلیت اتوبوس استفاده شده، یک بلیت قطار استفاده نشده، یک شانه باریک آلومینیومی، بسته نیمه خالی آدامس، یک بسته سیگار و یک جعبه کبریت، پیدا شد. این مرد هیچ گونه مدارک هویتی به همراه نداشت و برای همین پلیس پیش از هر چیز، تعیین هویت این فرد را در اولویت قرار داد. کالبدشکافی انجام شد، اما پزشک قانونی نتوانست به سرنخی برای تشخیص هویت مرد و علت مرگ او دست یابد برای همین اقداماتی همچون انگشت نگاری و انتشار عمومی تصاویر او برای تعیین هویت وی در پیش گرفته شد. اما به زودی مشخص شد که این اقدام هم نیز کمکی به شناسایی جسد نکرد و به همین دلیل برای اولین بار تصمیم گرفته شد تا جسد یک فرد را برای امکان بررسی‌های بعدی مومیایی کند.
انتشار عمومی تصاویر مرد سامرتنی و موفقیت آمیز نبودن بررسی‌های انگشت نگاری، توجه عموم مردم استرالیا را به این پرونده بیشتر کرد و بسیاری تلاش کردند تا به گونه‌ای ادعا کنند که این مرد را به گونه‌ای می‌شناخته اند، اما هیچکدام از آن ادعا‌ها به اثبات نرسید. در همین زمان و درحالی که پلیس نیز توجه بیشتری به این پرونده مرموز کرده بود، بررسی‌های لباس‌های این فرد، معمای جدیدتری را به پرونده افزود. تکه کاغذی کوچک و لوله شده که عبارت لاتین Tamam Shud (جمله فارسی تمام شد) روی آن چاپ شده بود در جیب مخفی که در داخل جیب شلوار مرد دوخته شده بود، پیدا شد. کارشناسان کتابخانه عمومی در آن زمان اعلام کردند که این عبارت آخر کتاب رباعیات خیام نیشابوری، شاعر بزرگ ایرانی است.
عبارت لاتین «تمام شد» از کتاب رباعیات خیام که در جیب مرد سامرتنی کشف شد
پلیس نیر بر همین اساس به دنبال کتابی با مشخصات مشابه و فاقد عبارت «تمام شد»، گشت. عکسی از تکه کاغذ به پلیس ایالتی فرستاده شد و سپس برای عموم منتشر شد. اندکی بعد مردی مدعی شد که نسخه‌ای بسیار نادر از کتاب رباعیات، ویرایش اول، ترجمه «ادوارد فیتزجرالد» را در صندلی پشتی ماشینش که قفل نبوده و در شب ۳۰ نوامبر ۱۹۴۸ در «جاده جتی» در گلنگ پارک کرده بوده، یافته است. کتاب پیدا شده، فاقد کلمه «تمام شد» در آخرین صفحه‌اش بود که دارای پشتی سفید بود و تست‌های میکروسکوپی نشان می‌دادند که تکه کاغذ، از کاغذی پاره شده از همین کتاب بوده است. در پشت این کتاب جملاتی با خط بسیار کمرنگ و حروف بزرگ انگلیسی نیز کشف شد که به نظر می‌رسید به خط رمز باشد.
نوشته های رمزگونه ای که در پشت کتاب رباعیات خیام نوشته شده بود
در این هنگام فرضیه‌های زیادی در خصوص معنای رمز نوشته شده بر روی این کتاب مطرح شد. برخی آن را مربوط به یک عملیات جاسوسی دوران جنگ سرد قلمداد می‌کردند که در آن زمان بسیار شایع بود و برخی دیگر نیز آن را سرانجام یک رابطه عاشقانه منجر به خودکشی فرض می‌کردند. تمام سرنخ‌هایی که در این مدت کشف می‌شد، به سرعت به پیچیدگی این معما می‌افزود و کشف هویت مرد سامرتنی را روز به روز غیرممکن‌تر می‌ساخت. سرانجام پلیس با بی نتیجه ماندن تحقیقات تصمیم گرفت تا سردیسی گچی از چهره مرد سامرتنی بسازد و جسد را به خاک بسپارد تا با استفاده از این مجسمه گچی به تحقیقات خود ادامه دهد. در این مدت مقبره مرد سامرتنی نیز به صورت نامحسوس زیر نظر بود و افرادی که گاه و بیگاه بر سر قبر او ظاهر می‌شدند مورد بازجویی قرار می‌گرفتند، اما این کار نیز بی نتیجه بود.
مدل گچی که از مرد سامرتنی ساخته شد
در تاریخ چهارشنبه ۵ مرداد ماه ۱۴۰۱، خبرگزاری یورونیوز در مقاله‌ای که در خروجی وبسایت خود قرار داد، خبر از حل این معمای مرموز ۷۰ سال داد. درک ابوت، استاد دانشگاه آدلاید با همکاری کالین فیتزپاتریک، کارشناس مشهور پزشکی قانونی ایالات متحده آمریکا و متخصص پرونده‌های راکد، با استفاده از نمونه موی سر موجود در آرشیو پلیس و بررسی دی ان‌ای آن، موفق به کشف راز این پرونده شدند. این شناسه ژنتیکی نشان می‌داد که این جسد متعلق به فردی به نام «کارل وب» بوده که در خانواده‌ای ۸ نفره و سال ۱۹۰۵ در حومه برلین متولد شده است. او با زنی به نام دوروتی رابرتسون از دواج کرده بود که به دلایلی نامعلومی او را رها کرده و به استرالیا رفته بود. گویا کارل وب که در این زمان مهندس الکترونیک بود، در جستجوی همسرش به استرالیا رفته بود، اما شاید نمی‌دانست چنین سرنوشتی در انتظارش خواهد بود. درک ابوت به سی‌ان‌ان گفت: «حالا باید نتیجه وجود سم در بدن مقتول مشخص شود. من می‌خواهم بدانم او چگونه مرده است. همچنین باید روند زندگی و سرنوشت دوروتی را هم کشف کنیم.»
منبع: theguardian، euronews
نوشته: مصطفی جرفی-فرارو
با توجه علاقه ش به رباعیات خیام شایدم خودکشی کرده ، به هر حال خیلی جالب و پیچیده بود