سید یوسف طباطبایی نژاد: روحانیون کجا سر مردم کلاه گذاشته اند؟! کجا خورده اند و در رفته اند؟!
امام جمعه اصفهان با تأکید بر اینکه مسأله حجاب کاری به مسأله اقتصاد ندارد، گفت: مسأله حجاب یک دستور الهی است و این طور نیست که اگر آدم گرسنه باشد باید چادرش را دور بیندازد و نمازش را ترک کند. آدم ها نباید گرسنه باشند و دولت ها باید سعی کنند مردم در رفاه باشند؛ اما این نیست که اگر رفاهشان کم شد چادر را دور بیندازند یا نماز و روزه را ترک کنند. این کمال حماقت است که یک انسانی فکر کند دین دارد و در عین حال برای یک بی تدبیری دولت یا حکومت در مسائل اقتصادی، بگوید که من دین را نمی خواهم.
مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با سید یوسف طباطبایی نژاد را در ادامه می خوانید:
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با ائمه جمعه سراسر کشور صحبت های بسیار مهمی داشتند. از محورهای فرمایشات ایشان، ضرورت «پدری کردن ائمه جمعه برای جامعه» و همچنین بحث حجاب بود. از نظر شما مقصود رهبری از این دو مقوله چه بود و ائمه جمعه باید چه کار کند؟
متأسفانه بنده چون مریض بودم در این دیدار خدمت مقام معظم رهبری نرسیدم و محروم بودم. اما یکی از مسائلی که دشمن روی آن خیلی حساس است و ما متأسفانه حساس نیستیم، مسأله حجاب است. یعنی هرکسی راجع به حجاب صحبت کند رادیوهای خارجی و فضای مجازی شروع می کنند به اینکه آیا حجاب اجباری است؟! آن در حالی است تمام قوانین اسلام باید انجام بگیرد. مگر می شود قانون اجباری نباشد؟! آنها از کلمه «اجبار» می ترسند؛ مگر بستن کمربند ایمنی در ماشین اجباری نیست؟! آیا حجاب کمتر از آن است؟!
در دنیا همه کسانی که قانونگذاری می کنند، همین گونه قانونگذاری می کنند؛ فارغ از اینکه چه کسی عمل کند و چه کسی عمل نکند. این چه مفهومی است که دشمن می گوید و متأسفانه دوست هم اصلا روی این فکر نمی کند! در خانه خودش نه، ولی در جامعه اسلامی باید این قوانین مراعات شود. چه قوانین رانندگی، چه قوانین اجتماعی و چه قوانین دینی باشد؛ اینها حتما باید انجام بگیرد.
کسی که مشکلی ندارد چه باکی دارد از گردش گشت ارشاد؟!
گشت ارشاد را هم دشمنان ممانعت می کنند؛ کسی که مشکلی ندارد چه باکی دارد از گردش گشت ارشاد؟! اگر کسی مسائل دینی را انجام می دهد و طبق قوانین عمل می کند، نباید به گردش نیروهای انتظامی اشکال کند. نیروهای انتظامی گردش می کنند برای اینکه ببینند کسی تخلف کرده یا نکرده و هیچ کس در دنیا به آنها اشکال نمی کند.
شیوه برخورد آنها با مردم باید چه طور باشد؟
طبیعتا مثل برخورد نیروی انتظامی که باید با مهربانی و آداب باشد. بحثی در این نیست و نمی گوییم کسی را بزند و بکوبد. همان طوری که نیروی انتظامی راهنمایی می کند و کسانی که کمربند نمی بندند را ارشاد می کند و به آنها اعلام می کند که سلامت شما در این جهت است، گشت ارشاد هم باید به مردم بگوید دین و ایمان شما، و مقابله شما با دشمن و برخورد شما با دستورات خدا این است که این طور باشید؛ اما با ادب و مراعات همه زمینه ها.
معنای اجبار این نیست که کسی را بزنید، ولی گفتن و راهنمایی کردن که همه قوانین دنیا اجباری است. اصلا اگر قانونی وضع شود و بنا باشد اجرا نشود و کسی پشتوانه اجرای آن نباشد که این دیگر قانون نیست.
بعضی ها می گویند که اصلا موردی نداریم که حجاب در زمان صدر اسلام و ائمه معصومین(ع) اجبار شده باشد. نظر شما در این خصوص چیست؟
فرهنگ آن وقت این بوده که حجاب داشته اند؛ اگر داشته باشند به آنها چه بگویند؟! پیدا کنید کسی بی حجاب بوده و در عین حال حرفی به او نزده اند. در تاریخ پیدا کنید که کسی بدون چادر بیرون می آمده و به او نگفته اند. مثل این است که اگر کسی محاسنش را می تراشد، به او تذکر دهی و او بگوید، این را در صدر اسلام نگفته اند. وقتی فرهنگشان این بوده که همه محاسن داشته اند و تخلف نمی کرده اند، ولو از روی فرهنگی که داشته اند، معنا ندارد کسی به آنها چیزی بگوید.
اما وقتی دارند فرهنگ را عوض می کنند و از فرهنگ اسلام تخلف می کنند، آن را باید گفت. کسانی که این حرف ها را می زنند باید به آنها گفت اگر یک نمونه آوردید که در صدر اسلام یک کسی بدون چادر و روسری بیرون آمده و کسی چیزی به او نگفته است؟! اصلا در آن زمان این کار یک چیز خیلی زشتی بوده و این کار را نمی کردند.
به نظر شما کسانی که قرار است این مسأله را تبیین کنند آیا نیاز به آموزش ندارند؟
طبیعتا کسانی که می خواهند هدایت کنند باید خودشان هدایت شده و راهش را بلد باشند؛ هم خواهرهایی که هستند و هم برادرها، برخورد مؤدبانه کنند. این بحث دیگری است. درباره اینکه چه طور برخورد کنید، اسلام می گوید با دشمن هم در ابتدای کار برخورد خشن نداشته باشید؛ مگر اینکه به تو حمله کند. بدون شک این کار ادب و علم می خواهد. ولی اینها نمی گویند آدمی که آمده بود بلد نبود چه کار کند؛ می گویند اصلا ما با گشت ارشاد مخالف هستیم. یعنی مخالفیم با اینکه کسی نظارت به احکام اسلام داشته باشد؛ این غلط و اشتباه است.
چه طور بازرس می گذارند برای اینکه ببینند یک لبنیاتی محصول تاریخ گذشته نفروشد و اگر تاریخ گذشته فروخت جریمه اش می کنند؟ یک ماست خوردن اینقدر ضرر دارد، ولی خلاف دستور خدا و پیامبر(ص) انجام دادن برای بشر ضرری ندارد؟! اینها باید تشکر کنند از کسانی که دنبال این هستند ما از نظر فکری و جسمی منحرف نشویم. اگر انسان خوب و عاقلی باشند، باید از هدایتگران تشکر کنند؛ چه اسم آن را روحانی و چه گشت ارشاد بگذاریم، هرچه بگذاریم.
حضرتعالی به عنوان یک فقیه و کارشناس دینی که مورد احترام جامعه هستید، مستحضرید که اجرای حجاب و قوانین دیگر نیازمند هماهنگی و همکاری دستگاه های مختلف و تحقق شرایط مختلف دارد. چه قدر مسأله اقتصاد، معیشت، مسکن، ازدواج و شغل را در حفظ حجاب و پیاده شدن مسائل شرعی در جامعه مؤثر می دانید؟
مسأله حجاب کار به مسأله اقتصاد ندارد. مسأله حجاب یک دستور الهی است و این طور نیست که اگر آدم گرسنه باشد باید چادرش را دور بیندازد و نمازش را ترک کند. آدم ها نباید گرسنه باشند و دولت ها باید سعی کنند مردم در رفاه باشند؛ اما این نیست که اگر رفاهشان کم شد چادر را دور بیندازند یا نماز و روزه را ترک کنند. این کمال حماقت است که یک انسانی فکر کند دین دارد و در عین حال برای یک بی تدبیری دولت یا حکومت در مسائل اقتصادی، بگوید که من دین را نمی خواهم. کسانی که این طوری دین را کنار می گذارند، اصلا دین ندارند.
اینها با هم جدا است و این طور نیست که ما اقتصاد مردم را درست کنیم تا حجاب داشته باشند. حجاب باید سرجای خودش باشد و دنبال مسائل اقتصادی مردم هم باید باشیم.
یعنی اینها ارتباطی با معیشت مردم ندارد؟
چه ارتباطی دارد؟! مثلا فقط اغنیاء نماز می خوانند و هرکس فقیر شد باید نماز را ترک کند؟! همیشه بیشتر فقرا همراه دین هستند و کسانی که خیلی پولدار هستند دنبال عیش و نوش بوده اند. بعضی ها می گویند اگر می خواهیم درست کنیم اول باید اقتصاد را درست کنیم؛ غلط می گویند، اقتصاد مردم ربطی با حجاب، نماز خواندن و روزه گرفتن ندارد. اینها دستور الهی است و باید انجام بدهند و این طرف هم دولتمردان تقصیری کرده اند، چه ربطی به دستورات الهی دارد؟! همه اینها بهانه جویی است و آخرش این است که کسانی که این حرف ها را می زنند تدیّن واقعی را ندارند.
بعضی کلیپ ها از برخوردها در روزهای اخیر منتشر شد که گاهی دیدیم بدحجاب ها و با حجاب ها را در مقابل هم قرار دادند یا نیروهای گشت ارشاد برخوردهای عجیبی داشتند. اینها چه قدر باعث وهن اسلام می شود؟
خیلی از این کلیپ ها ساختگی است و واقعیت ندارد. زن ها جیغ می زنند، خیلی از اینها ساختگی است و گاهی در کشورهای دیگر هم اینها را نشان می دهند. یعنی آنجا بازی در می آورند و در کارهای ما می گذارند! من نمی خواهم بگویم اصلا اتفاق نمی افتد، ولی باید مردم ما توجه داشته باشند که کلیپ سازی خیلی راحت است.
اگر حقیقت داشته باشد، آیا موجب وهن دین می شود؟
قطعا غلط است. اما وهن دین نمی شود؛ وهن آدمی می شود که این طور برخورد می کند! در دنیا آنقدر این کارها را کرده اند که دین را وهن کنند و نتوانسته اند. ما باید هوشیار باشیم که مسأله دین و خدا غیر از مسأله رفتار من مأمور یا نیروی انتظامی است. اگر نیروی انتظامی یا یک روحانی اشتباه کرده، اینها به جای خودش، اما نباید باعث وهن دین شود. وهن دین شدن این کارها به معنای ضعیف بودن دین ها است و باید آن را تقویت کنیم.
این دو قطبی سازی و مردم را در مقابل هم قرار دارد چه قدر آفت دارد؟
مردم نباید مقابل هم قرار بگیرند؛ مردم باید هوشیار باشند و همه طرفدار مسائل دینی و قوانین الهی و اسلامی باشند.
تحلیل و برداشت شما از دو مقوله پدر بودن ائمه جمعه برای مردم و توجه و توصیه های مقام معظم رهبری در باب حجاب چیست؟
مقام معظم رهبری کرارا تأکید کرده اند در رابطه با اینکه روحانیت، اعم از ائمه جمعه و غیر جمعه، باید با مردم حالت پدری داشته باشند؛ برای اینکه روحانیون قصد غرضی ندارند غیر از اینکه به مردم خدمت کنند. روحانیون کجا سر مردم کلاه گذاشته اند؟! کجا خورده اند و در رفته اند؟! همیشه واقعا در فکر مردم بوده اند و با اقتصاد ضعیف خودشان می ساخته اند. انصافا من به سهم خودم از روحانیت شیعه تشکر می کنم که همه جا پیشتاز بوده اند. نسبت به جمعیتشان، خیلی بیشتر از مردم در جنگ شهید شدند. از یک جمعیت 30 هزار نفری، چهار هزار نفرشان در جنگ به شهادت رسیدند؛ غیر از طلاب و روحانیونی که بچه های آنها به شهادت رسیدند.
ما کم مردم را توجیه می کنیم که روحانیت شیعه همواره در کارهای خوب جلودار مردم بوده اند. ممکن است کسی تخلفی هم بکند و به قول مرحوم بروجردی ممکن است گرگی هم در لباس میش آمده باشد، ولی اینها خیلی کم هستند. عمدتا روحانیت هدایتگر مردم است و با محبت با مردم صحبت می کند؛ با مردم رفیق است و دشمنی و مقابله ای ندارند؛ ملک و مالی ندارند که بخواهند دعوا داشته باشند.
لطفا بحث حجاب را از منظر سخنان رهبری در دیدر اخیر توضیح دهید.
طبعا در راستای همین چیزهایی بود که عرض کردم. یعنی حجاب یک قانون الهی و یکی از ضروریات دین است؛ منکر حجاب، منکر ضروری دین است و مشکل دینی پیدا می کند. یک زن یا دختری می گوید من حجاب اسلامی را قبول دارم ولی خوشم می آید که آزاد باشم؛ باید گفت در خانه ات می توانی ولی جامعه برای همه است و برای تو تنها نیست؛ باید رفتاری که موجب می شود دیگران منحرف شوند را انجام ندهی، ضمن اینکه رضایت خودت را بر رضایت حضرت زهرا(س)، خدا و پیامبر(ص) مقدم نداری. همه فرمایشات مقام معظم رهبری درست و از روی قرآن و روایات است.
به نظر شما اگر حجاب را به عنوان یک تکلیف شرعی برای مردم تبیین کنیم بیشتر تأثیر می گذارد یا یک حکم قانونی؟
قانون مملکت هم اقتضا می کند که حکم اسلام جاری شود. من معتقدم باید هر دو باشد؛ ما اصلا حکومت تشکیل داده ایم، نه برای اینکه مسأله بگوییم، برای اینکه مسأله را پیاده کنیم. اقامه نماز و امر به معروف باشد؛ نه نماز خواندن. مسأله حکومت این است.
