حق آبه‌ای که به حق‌دار نمی‌رسد!

شهر‌ها و روستا‌های ایران یکی پس از دیگری وارد تنش و سپس بحران آبی می‌شوند، یک روز شهرکرد، امروز همدان و شاید فردا مردمان نقطه‌ای دیگر از ایران دچار بحران کم‌آبی شوند و هموطنانمان را با دبه‌های آب در صف آبرسانی سیار با تانکر ببینیم.

به گزارش ایسنا، چهارمحال و بختیاری از بیش از یک دهه گذشته به‌علت خشکسالی‌های متعدد، دچار بحران در حوزه تامین آب مورد نیاز برای شرب، کشاورزی و صنعت شده است، این بحران هر روز نمود عینی‌تری پیدا می‌کند و به متولیان گوشزد می‌کند که اگر فکری به حال تامین آب شرب پایدار برای شهروندان نکنند، قطعا در آینده‌ای نه چندان دور با بحران‌های جدی‌تر روبرو خواهیم شد.

مدیریت صحیح منابع آبی در حوزه تامین و برداشت از حوضه‌های آبخیز چهارمحال و بختیاری از مهم‌ترین مطالبات مردم این استان محسوب می‌شود، رهاورد مدیریت ناصحیح در برداشت از منابع آب سطحی و زیرزمینی در طی سالیان اخیر موجب شده است تا شاهد بحران کنونی در استان برای تامین آب شرب مرکز استان و تعدادی از شهر‌ها و روستا‌ها باشیم.

اگر میزان برداشت از حوضه‌های آبخیز چهارمحال و بختیاری از جمله حوضه پرتنش زاینده‌رود کاملا شفاف بود با قطعیت بیش‌تری می‌گفتم که مردمان بام ایران در سرچشمه تشنه هستند و آبی که باید نیاز اصلی آن‌ها را تامین کند، امروز از استان خارج می‌شود و شفافیت چندانی نیز در این حوزه وجود ندارد.

داشتن منبع تامین آب شرب پایدار برای شهر‌ها و روستا‌های چهارمحال و بختیاری که روزگاری تامین کننده ۱۱ درصد آب شرب کشور بودند، امروز به یک رویا تبدیل شده است، قطعا اگر از هم‌اکنون نظارت بر برداشت‌های غیرمجاز از حوضه‌های آبخیز استان در دستور کار وزارت نیرو و متولیان قرار نگیرد، شاید در آینده حفظ منابع آبی امکانپذیر نباشد.

نباید به یک منبع برای تامین آب شرب متکی باشیم

رسول میرعباسی- عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد  با اشاره به اینکه منبع آبی پایدار است که بتواند از نظر کمی و کیفی ۲۰ تا ۵۰ سال آینده نیاز آبی آن منطقه را تامین کند، اظهار کرد: در بحران اخیر آبی در شهرکرد، کیفیت آب دچار مشکل شد و این یعنی منبع چشمه کوهرنگ منبع آب پایداری محسوب نمی‌شود.

وی افزود: در نقاط مختلف دنیا سعی می‌شود خودشان را متکی به یک منبع آبی نکنند، چند منبع آبی برای یک منطقه در نظر گرفته می‌شود تا زمانی‌که یک منبع از نظر کمی و کیفی دچار مشکل شد، سریعا سایر منابع وارد مدار شوند و کمبود آب را جبران کنند.

میرعباسی با بیان اینکه در کشور ایران برای کاهش هزینه‌ها از چند منبع آبی مختلف برای تامین نیاز آبی استفاده نمی‌شود، گفت: برای مثال ۴۰۰ لیتر از نیاز آبی شهرکرد از چشمه کوهرنگ تامین می‌شد و یا نیاز آبی اصفهان به زاینده‌رود وابسته است.

عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد افزود: اگر در شهر شهرکرد برای تامین نیاز آب شرب، چند منبع مانند چشمه دیمه، حوزه زاینده‌رود و کارون پیش‌بینی می‌شد و از آب زیرزمینی برای موارد ضروری استفاده می‌کردیم، شاهد بحران با این شدت نبودیم.

وی با تاکید بر اینکه شفافیت چندانی در برداشت از آب‌های سطحی و زیرزمینی در کشور وجود ندارد، توضیح داد: در یک دهه اخیر وزارت نیرو تلاش کرد تا با نصب کنتور هوشمند میزان برداشت از چاه‌ها را کنترل کند، متاسفانه میزان چاه‌های غیرمجاز در کشور زیاد است و میزان برداشت از چاه‌های مجاز نیز شفاف نیست و کشاورزان این راهکار‌های کنترلی را دور می‌زنند.

میرعباسی بیان کرد: برای برداشت از آب‌های سطحی نیز تعدادی مجوز صادر شده است و تعدادی نیز بدون مجوز برداشت می‌کنند و حسابرسی دقیقی وجود ندارد، اگر حسابرسی دقیقی وجود داشت، می‌توانستیم برنامه‌ریزی دقیقی در مدیریت منابع آب داشته باشیم.

عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد با تاکید بر اینکه شفافیت در تمامی حوضه‌های آبخیز ضروری است، تصریح کرد: در شرق چهارمحال و بختیاری بحران آب نمود بیش‌تری دارد و ساکنان در این بخش برای تامین آب شرب نیز با مشکل حادتری مواجه هستند و باید مدیریت تامین و مصرف آب در این حوزه جدی‌تر باشد.

وی افزود: باید توسعه کشاورزی از سمت شرق به غرب چهارمحال و بختیاری سوق داده شود و یا منبع پایداری برای قسمت‌های شرقی متناسب در نظر گرفته شود، همچنین توسعه جمعیت را به سمت غرب ببرند، افت آب‌های زیرزمینی در قیمت شرق مشکلات بسیاری را ایجاد کرده است که در سال‌های آینده نمود عینی پیدا خواهد کرد.

اگر صنایع آب‌بر اصفهان به نزدیکی دریا منتقل شود، مشکلی برای تامین آب نداریم

علی حیدری- سرپرست معاونت عمرانی استانداری چهارمحال و بختیاری  با اشاره به اینکه تابلوی منابع و مصارف در استان در حوزه زاینده‌رود وجود دارد، اظهار کرد: طبق این تابلو یک مجوز برداشت ۲۳۷ میلیون مترمکعب از این حوزه را داریم که در هیچ زمانی این میزان آب را زاینده‌رود برداشت نکرده‌ایم.

وی بیان کرد: میزان برداشت از زاینده‌رود باتوجه به میزان کمبود بارش، تعدیل می‌شود، این کار انجام شده است، تاکنون بر اساس میزان مجاز برداشت، از این حوزه برداشت نکرده‌ایم، حتی اگر پروژه آبرسانی بن به بروجن به‌طور کامل به بهره‌برداری برسد، باز هم به این عدد مجاز برداشت نخواهیم رسید.

حیدری در خصوص مدیریت صحیح برداشت از حوضه زاینده‌رود توسط وزارت نیرو، یادآور شد: یکی از موارد اصلی در حوضه زاینده‌رود، برداشت آب برای کار‌های جنبی است، برای مثال نیاز آبی صنایع فولادی و پتروشیمی از همین محل تامین می‌شود، پیشنهاد شده است تا این صنایع به لب دریا منتقل شود که اگر این اتفاق رخ دهد، مشکلی برای تامین آب شرب و کشاورزی نخواهیم داشت.

سرپرست معاونت عمرانی استانداری چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: امیدواریم که سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان در حوزه آب از جمله وزارت نیرو، صمت و. آمایش در حوزه آب را برای توسعه صنایع در نظر بگیرند.