دو نکته و چند ابهام درباره مالیات خانه و خودرو لوکس

فرارو- پرداخت مالیات خودرو لوکس و روند دریافت مالیات بر خانه‌های لوکس، آنطوری که سازمان امور مالیاتی انتظار داشت، پیش نمی‌رود. آمار‌ها می‌گویند از ۱۲ هزار و ۴۰۰ نفری که به‌عنوان مشمول پراخت مالیات خانه لوکس شناسایی شده‌اند تنها ۳۰۰ نفر مالیات پرداخت کرده‌اند و از ۱۷۸ هزار مالک خودرو لوکس شناسایی شده، تنها ۱۳۰ میلیارد تومان دریافت شده است.

رقم مالیات وصولی از خانه‌های لوکس می‌تواند شوکه‌کننده باشد؛ تنها پنج میلیارد و ۸۵۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان پول به حساب سازمان امور مالیاتی واریز شده که با ارفاق به شش میلیارد تومان می‌رسد. همچنین رقم وصول شده از مشمولان مالیات خودرو‌های لوکس ۱۳۰ میلیارد تومان است. این در حالی است که سازمان مالیاتی با توپ پر سراغ موضوع دریافت مالیات از صاحبان خانه لوکس و ماشین لوکس رفت.

با این حال آمار‌های ارائه شده نشان می‌دهند حداقل تا اینجای کار نتوانسته‌ایم مالکان خودرو لوکس و خانه لوکس را به پرداخت مالیات تشویق کنیم و به درآمد دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومانی از بخش مالیات خودرو لوکس نزدیک شویم. احتمالا به همین دلیل سازمان امور مالیاتی، تصمیم گرفته امکان پرداخت مالیات خانه لوکس و خودرو لوکس را در شش قسط فراهم کند.

شیوه محاسبه مالیات خانه‌های لوکس

به گزارش فرارو، مالیات خانه لوکس در حال حاضر بر مبنای فرمولی مشخص محاسبه می‌شود که به‌طور دقیق در سامانه سازمان مالیاتی به هر شخص مشمول اعلام می‌شود، اما می‌توان با درصدی خطا آن را به‌شکل تقریبی محاسبه کرد. قانون می‌گوید خانه‌هایی با ارزش تا ۱۰ میلیارد تومان معاف از مالیات شناخته می‌شوند. مالیات خانه‌هایی با ارزش ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان، بر مازاد ۱۰ میلیارد تومان تعلق می‌گیرد. در صورتی که ملک بین ۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومان ارزش داشته باشد، مالیات آن بر اساس ۱۵ میلیارد تومان مازاد و با نرخ دو در هزار محاسبه می‌شود. همچنین در صورتی‌که ارزش ملک تا ۴۰ میلیارد تومان باشد، مالیات آن بر ۲۵ میلیارد تومان مازاد با نرخ سه در هزار اعلام می‌شود. همچنین در صورتی‌که ارزش ملک به ۶۰ میلیارد تومان برسد، مالیات بر ۴۰ میلیارد تومان مازاد با نسبت چهار در هزار محاسبه خواهد شد. همچنین در صورتی‌که ارزش ملکی به بیش از ۶۰ میلیارد تومان برسد، با نرخ پنج در هزار یا نیم درصد مشمول مالیات سالانه خواهد شد.

رقم احتمالی مالیات خانه‌های لوکس را با مثالی ساده می‌توانیم محاسبه کنیم. اگر ارزش یک ملک ۶۰ میلیارد تومان باشد، ۱۰ میلیارد تومان آن از پرداخت مالیات معاف است. مالیات پنج میلیارد مازاد اول با نرخ یک در هزار معادل پنج میلیون تومان، مالیات ۱۰ میلیارد مازاد دوم، با نرخ دو در هزار معادل ۲۰ میلیون تومان، مالیات ۱۵ میلیارد مازاد سوم، با نرخ سه در هزار، معادل ۴۵ میلیون تومان و مالیات ۲۰ میلیارد تومان مازاد چهارم، با نرخ چهار در هزار، معادل ۸۰ میلیون تومان محاسبه خواهد شد. به این ترتیب مالیات ملکی با ارزش بیش از ۶۰ میلیارد تومان، با این شیوه پلکانی ۱۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته می‌شود.

نکته اول | اما و اگر در شیوه شناسایی خانه‌های لوکس

مالیات خانه‌های لوکس امسال به خانه‌هایی با ارزش بالای ۱۵ میلیارد تومان تعلق می‌گیرد، اما فعلا بحث دریافت مالیات متعلق به سال ۱۴۰۰ مطرح است که سقف مشمولان آن عدد ۱۰ میلیارد بود. در پایان سال گذشته متوسط متوسط هرمتربع مربع خانه در تهران به ۳۵ میلیون تومان رسید. یعنی برای خرید خانه‌ای ۱۰۰ متری، به‌طور متوسط باید ۳.۵ میلیارد تومان پول پرداخت می‌کردید، اما در شمال شهر وضع فرق داشت و متوسط قیمت هر مترمربه به‌سادگی تا ۷۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسید. این یعنی ارزش یک خانه ۱۰۰ متری ساده حدود هفت تا هشت میلیارد تومان برآورد می‌شود.

با همین روش محاسبه متوجه می‌شویم به‌سادگی نمی‌توان هر خانه بالای ۱۰ میلیارد تومان را حتی با فرض واقع شدن در شمال تهران، جزو خانه‌های لوکس به‌حساب آورد. متوسط قیمت مسکن تهران در سال ۱۴۰۱، باز هم رشد کرده و در شمال شهر به ۸۵ میلیون رسیده تا متوجه باشیم دریافت مالیات از خانه‌های لوکس قرار است از آنچه هست، سخت‌تر شود.

تنها ۳۰۰ نفر از مشمولان شناسایی شده، برای پرداخت مالیات خانه‌های لوکس اقدام کرده‌اند

شیوه محاسبه مالیات خودرو لوکس

مالیات خودرو لوکس شامل کسانی می‌شود که ارزش اتومبیل آن‌ها بیش از یک میلیارد تومان است. در مواردی که ارزش مجموع خودرو‌های فرد و افراد تحت تکفل زیر ۱۸ سال او از یک میلیارد تومان فراتر برود، مشمول پرداخت مالیات خودرو لوکس شناخته خواهد شد. اعضای بالای ۱۸ سال خانوار، باید مالیات خود را جداگانه محاسبه و پرداخت کنند.

خودرو‌ها تا سقف یک میلیارد تومان از پرداخت مالیات خودرو لوکس معاف هستند، اما برای خودرو‌هایی با قیمت یک تا ۱.۵ میلیارد، رقم مالیات بر مازاد یک میلیارد، با ضریب یک درصد محاسبه خواهد شد. اگر خودرو بیش از ۱.۵ میلیارد ارزش داشته باشد، به ۵۰۰ میلیون اول یک درصد مالیات و مازاد آن تا سقف سه میلیارد تومان، دو درصد مالیات تعلق می‌گیرد. محاسبات فعلی نشان می‌دهد با این روش، اگر ارزش خودرویی یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان باشد، ۵۰۰ میلیون مازاد اول مشمول یک درصد و ۱۰۰ میلیون تومان بعدی مشمول دو درصد مالیات خواهد شد. محاسبه‌های حدودی می‌گویند مالک چنین خودرویی برای مازاد ۵۰۰ میلیون تومان، پنج میلیون و برای مازاد ۱۰۰ میلیون، دو درصد مالیات پرداخت خواهد کرد.

به‌این ترتیب مالیات قابل پرداخت خودرویی با ارزش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، حدود هفت میلیون تومان است. البته محاسبات ممکن است جزییات دیگری را هم شامل شود. مثلا در قانون آمده به‌ازای هر سال کارکرد، ۱۰ درصد از ارزش خودرو‌ها کاسته می‌شود و این موضوع تا سقف ۶۰ درصد در نظر گرفته خواهد شد. با این حال اطلاعات موجود روی سامانه سازمان امور مالیاتی در آدرس my.tax.gov.ir معیار دقیق‌تری برای محاسبه مالیات است. ارزش خودرو‌ها در این درگاه وجود دارد و هر کس با شماره ملی و شماره موبایل به‌نام خود می‌تواند وارد شده و وضعیت احتمالی مالیات خود را بررسی کند.

نکته دوم | نبود تناسب در تعریف خانه و خودرو لوکس

اگر معیار شناسایی مشمولان پرداخت مالیات خودرو‌های لوکس را ارزش عرفی خودرو‌ها در نظر بگیریم، اعتراض گروهی از افراد به‌حق است. آن‌ها می‌گویند در سالی اقدام به خرید ماشین کرده‌اند که قیمت آن پایین بوده، اما تورم و نوسانات ارزی (به‌خصوص از سال ۱۳۹۷ به‌این طرف) کاری کرده تا قیمت ماشین ۸۸ میلیونی آنها، در حال حاضر از یک میلیارد تومان بگذرد.

گروهی دیگر به نبود تناسب میان خودرو‌ها و خانه‌های مشمولان پرداخت مالیات اشاره می‌کنند و می‌گویند اگر کسی سال گذشته صاحب چهار خودرو با مجموع ارزش ۱۰ میلیارد بوده، امسال باید بابت آن‌ها n تومان مالیات پرداخت کند در حالی که همان شخص می‌توانست با فروش همان ماشین‌ها، خانه‌ای ۱۰ میلیاردی در نقاط خوش‌آب‌وهوای تهران بخرد و به‌سادگی از پرداخت مالیات معاف شود. حتی برخلاف قانون مالیات خودرو‌های گرانقیمت، در شناسایی مشمولان مالیات خانه لوکس، مجموع ارزش خانه‌های یک فرد لحاظ نمی‌شود؛ بنابراین شخص با تصاحب چند خانه که ارزش تک‌تک آن‌ها کمتر از ۱۰ میلیارد تومان بوده، امسال مشمول پرداخت مالیات بر خانه لوکس نشده است.