واژه امروزی یخچال در ایران برگرفته از بنا‌هایی درگذشته است. معماری این بنا‌ها به گونه‌ای بود که آب را در فصل سرما به چالی که روی آن گنبد و در کنار آن دیواری سایه انداز ساخته شده بود هدایت می‌کردند تا آب یخ بزند و در فصل گرما مورد استفاده قرار بگیرد. این یخچال‌ها بیشتردر شهر‌های کویری ایران با معماری مخروطی شکل به چشم میخورد. شهر کویری سمنان نیز دارای یخچال‌های متعددی بود که پنج عدد از آنها در سال ۱۳۸۱ به عنوان آثار به جا مانده از دوره قاجار ثبت شد و در حال حاضر چهار یخدان در فضای شهر باقی است و دیگری به کلی تخریب شد. از این چهار یخدان تاریخی دو یخچال وضعیت معماری خود را حفظ کرده و دو یخچال دیگر وضعیت مناسبی ندارد.
عکاس: سیدعابد میرمعصومی
