زیتون حاوی آب، پروتئین، کربوهیدات، فیبر و چربی است؛ زیتون حاوی ۱۱ تا ۱۵ درصد چربی است که ۷۴ درصد آن «اسید اولئیک» است که نوعی اسید چرب غیراشباع است. کربوهیدرات‌ها ۴ تا ۶ درصد از زیتون را تشکیل می‌دهند و بنابراین زیتون میوه‌ای کم کربوهیدرات محسوب میشود.
ترکیبات موجود در زیتون آن را به منبع بسیار خوبی برای کاهش فشار خون، افزایش طول عمر و پیشگیری از انواع سرطان‌ها تبدیل کرده است؛ در این مطلب به خواص زیتون، روغن زیتون و تأثیر آن در پیشگیری و درمان بیماری‌ها پرداخته‌ایم.
به گزارش تسنیم، "زیتون" یکی از میوه‌های محبوب در جهان است که در نواحی مدیترانه، آسیای مرکزی و بخش‌هایی از آفریقا کشت میشود.
رنگ زیتون در هنگام رسیدن از سبز کمرنگ (زیتون سبز) به بنفش و سپس مشکی متمایل میشود. تفاوت زیتون سبز و سیاه، در خاستگاه این دو میوه و میزان روغن آنها است؛ میزان روغن موجود در زیتون سیاه بیش از زیتون سبز است. همچنین اولئوروپین موجود در زیتون که عامل بسیاری از فواید سلامت‌بخش این میوه است، در زیتون سیاه بیشتر از زیتون سبز است.
زیتون حاوی آب، پروتئین، کربوهیدات، فیبر و چربی است؛ زیتون حاوی ۱۱ تا ۱۵ درصد چربی است که ۷۴ درصد آن "اسید اولئیک" است که نوعی اسید چرب غیراشباع است. کربوهیدرات‌ها ۴ تا ۶ درصد از زیتون را تشکیل می‌دهند و بنابراین زیتون میوه‌ای کم کربوهیدرات محسوب میشود.
ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در زیتون شامل ویتامین E، آهن، مس، کلسیم، پتاسیم و سدیم است.
زیتون غنی از بسیاری از ترکیبات گیاهی است؛ آنتی اکسیدان‌های موجود در زیتون از بروز بسیاری از بیماری‌های قلبی ـ عروقی، فشار خون، دیابت، انواع سرطان‌ها و آسیب به بافت‌ها در اثر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی شامل "اولوروپین"، "هیدروکسی تیروزول"، "تیروزول"، "اسید اولئانولیک" و "کوئرستین" است.
زیتون سرشار از آنتی‌اکسیدان است و فواید سلامتی آن از مبارزه با التهاب تا کاهش رشد میکروارگانیسم‌ها را شامل میشود؛ زیتون به دلیل داشتن این آنتیاکسیدانها، سیستم ایمنی بدن را تقویت و از آن در مقابل ابتلا به بیماری‌های واگیر و غیرواگیر، مخافظت می‌کند.
پتاسیم و کلسیم فراوان‌ترین مواد معدنی موجود در زیتون هستند که کمبود این فلزات در بدن انسان باعث بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن میشود و طول عمر را افزایش می‌دهد.
فشار خون یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جهان و از عوامل مرگ و میر بیماران در جهان به شمار می‌رود. پلی‌فنول‌های موجود در زیتون با داشتن ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی، باعث کاهش میزان فشار خون میشود.
مطالعات مختلفی ثابت کرده که مصرف روزانه روغن زیتون در رژیم غذایی باعث کاهش چشمگیر سطح فشار خون افراد میشود.
متخصصان پیش‌بینی کرده‌اند که تا ۳۰ سال آینده، بیماری‌های قلبی و عروقی عامل یک سوم بمرگ و میر‌های جهانی خواهد بود. این بیماری‌ها نخستین علت مرگ در سراسر جهان به شمار می‌آیند. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد زیتون را اسید اولئیک تشکیل می‌دهد که باعث کاهش فشار خون و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی میشود.
همچنین دو ماده به نام‌های "هیدروکسی تیروزول" و "اولئوروپین" باعث جلوگیری از تجمع پلاکت‌ها و تشکیل لخته خون میشود و درنتیجه منجر به کاهش خطر حمله‌های قلبی و سکته مغزی میشود.
زیتون و روغن آن از اجزای اصلی رژیم غذایی مدیترانه‌ای به شمار می‌آیند و مطالعات مختلف، تأثیر این رژیم غذایی را بر کاهش سکته‌های قلبی گزارش کرده‌اند.
در پژوهشی که به مدت ۵ سال در کشور‌های حوزه مدیترانه روی ۷۲۱۶ مرد و زن انجام شده، نشان داد که استفاده از رژیم غذایی حاوی زیتون فراوان، خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی را تا ۴۸ درصد کاهش می‌دهد.
زیتون از جمله میوه‌هایی است که به کاهش کلسترول خون کمک می‌کند. زیتون و روغن آن دارای اسید‌های چرب غیراشباع و ترکیباتی نظیر ویتامین‌ای است که شاخص‌های چربی از جمله کلسترول را کاهش می‌دهد.
زیتون و روغن آن سرشار از آنتی‌اکسیدان است که باعث مقابله با رادیکال‌های آزاد و آسیب به بافت‌ها میشود و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. مطالعات جهانی ثابت کرده که ۳۰ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری است و رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در پیشگیری از این بیماری‌ها ایفا می‌کند.
آزمایش‌های مختلف در کشور‌های حوزه مدیترانه نشان می‌دهد که مصرف بالای زیتون در این کشور‌ها باعث کاهش خطر بروز انواع سرطان‌ها از جمله سرطان روده بزرگ، پستان، پروستات، رحم و تخمدان میشود.
اسید اولئیک موجود در زیتون و روغن آن، باعث مهار عوامل کلیدی در بروز سرطان پستان میشود؛ ویتامین E موجود در روغن زیتون مانند آنتیاکسیدانها عمل می‌کند و از بروز سرطان سینه جلوگیری می‌کند همچنین با توجه به اینکه تراکم بالای بافت پستان یکی از عوامل خطرساز ابتلا به سرطان پستان به شمار می‌رود. در پژوهش انجام شده در اسپانیا مشخص شد که استفاده از روغن زیتون باعث کاهش تراکم بافت پستان میشود.
سرطان روده بزرگ چهارمین عامل مرگ بر اثر سرطان‌ها در سراسر جهان است. بررسی‌های اپیدمیولوژیکی نشان داده که در کشور یونان به دلیل مصرف بالای زیتون، میزان بروز سرطان در جامعه ۴۰ درصد کمتر از دیگر کشور‌های اروپایی مانند انگلستان است. دانشمندان اثرات ضدسرطانی زیتون را با وجود آنتیاکسیدانها و ترکیباتی به نام "هیدروکسی تیروزول"، "اسید آراشیدونیک"، اسید اولئیک" و ... می‌دانند.
ماده آنتی‌اکسیدانی موجود در روغن زیتون باعث کاهش میزان اینترلوکین ۶ میشود که این امر منجر به جلوگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی کبد میشود. همچنین خواص آنتی‌اکسیدانی زیتون باعث جلوگیری از ابتلا به سرطان پانکراس میشود.
مطالعات نشان داده که استفاد از روغن زیتون روی پوست به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی آن، از ابتلا به سرطان پوست جلوگیری می‌کند.
مطالعات ثابت کرده‌اند که زیتون و روغن آن مانع فعالیت هلیکوباکترپیلوری میشود. این باکتری از عوامل اصلی ایجاد زخم معده و درنتیجه ابتلا به سرطان معده است.
زیتون به دلیل دارا بودن ترکیباتی اعم از "هیدروکسی تیروزول"، "تیروزول"، "اولئوروپین" و "دی کربوکسی متیل النوئیک اسید" باعث مهار فعالیت باکتری‌های بیماری‌زای منتقله از مواد غذایی میشود. به همین دلیل محققان مصرف روغن زیتون در کنار سالاد‌ها و غذا‌ها را به همه توصیه می‌کنند.
اولئوروپین موجود در زیتون دارای خاصیت ضدویروسی است که موجب مهار فعالیت ویروس عامل ایدز، ویروس سپتی سمی خون ریزی دهنده و ویروس هرپس سیمپلکس (عامل ایجاد تبخال در لب، بینی و اندام‌های تناسلی) میشود.
خاصیت ضدباکتریایی این ماده به‌ویژه روی باکتری "مایکوپلاسما" قابل توجه است. این باکتری موجب بیماری‌های تنفسی در قسمت‌های فوقانی دستگاه تنفس و در حالت‌های مزمن سبب بروز روماتیسم و کم خونی میشود.
آنتی اکسیدان‌ها مهم‌ترین ترکیبات موجود در روغن زیتون است که از اکسیداسیون چربی‌های پوست و در نتیجه خشکی آن جلوگیری می‌کند. همچنین مصرف زیتون موجب افزایش ضخامت و طول موی سر و رشد ناخن‌ها میشود که این اثرات زیتون به دلیل اسید‌های چرب غیراشباع موجود در آن است.
ماده "هیدروکسی تیروزول" موجود در زیتون با حفاظت ماده ژنتیکی سلول‌های پوست، باعث جلوگیری از تخریب پوست دربرابر آسیب‌ها میشود. همچنین گزارش شده است که مصرف جلدی یا خوراکی زیتون و روغن آن باعث تسریع بهبودی زخم‌های پوستی میشود.
ویتامین E موجود در زیتون باعث جلوگیری از پیری و چروک شدن پوست نیز میشود و از پوست بدن و صورت در برابر التهاب و آسیب‌های اکسیداتیو محافظت می‌کند. به همین دلیل است که از روغن زیتون به صورت تجاری در ساخت موم، ژل، کرم پوست، نرم‌کننده‌های موی سر و لوسیون‌های بدن استفاده میشود.
همچنین می‌توان برای از بین بردن جوش و آکنه‌های پوستی به مدت دو بار در روز تا ۳۰ روز از روغن زیتون استفاده کرد.
مطالعات مختلف روی موش‌های آزمایشگاهی نشان داده است که ترکیبات موجود در زیتون با مهار فعالیت سلول‌های استخوان‌خوار و جلوگیری از آسیب‌های اکسیداتیو، نه تنها از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند، بلکه موجب تراکم استخوان نیز میشود.
اسید‌های فنولیک زیتون با داشتن خواص ضد التهابی و تحریک کننده سیستم ایمنی، در ترمیم استخوان در حین شکستگی بسیار مؤثر است. ثابت شده است که علاوه بر مواد غذایی غنی از کلسیم، مواد غذایی غنی از ترکیبات فنولی مانند زیتون نیز از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.
یکی دیگر از بیماری‌های مهم در انسان روماتیسم است که یک درصد از مردم جهان به آن مبتلا هستند. احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن بالا می‌رود، به طوری که بیشتر در محدوده‌ی سنی ۴۰، ۷۰ سال رخ می‌دهد. علائم این بیماری با درد و تورم در ناحیه‌ی مفاصل همراه است.
علت این بیماری ناشناخته است، اما نوع تغذیه و وضعیت سیستم ایمنی فرد در ابتلا به این بیماری بسیار مهم است، در مطالعات مختلف انجام شده در کشور‌های اروپایی نشان می‌دهد که مصرف روزانه زیتون و روغن آن منجر به کاهش خطر ابتلا به روماتیسم میشود همچنین مصرف زیتون به دلیل دارا بودن خواص ضدالتهابی باعث درمان نقرس میشود.
ترکیبات موجود در زیتون مانع ایجاد التهاب در دستگاه گوارش می‌شوند. این ترکیبات با کاهش آزادشدن واسطه‌های التهابی همانند "سیتوکینها"، موجب کاهش میزان التهابات دستگاه گوارش میشود. ثابت شده است که ترکیبات فنولیک موجود در روغن زیتون مانند هیدروکسی تیروزول و هیدروکسی تیروزیل استات، میتواند موجب کاهش و بهبودی التهاب زخم روده بزرگ شود.
همچنین محققین گزارش کرده‌اند که استفاده از رژیم غذایی حاوی روغن زیتون دارای خاصیت ضدسرطانی است و در موش آزمایشگاهی میتواند موجب کاهش تعداد و حجم پولیپ‌های روده‌ای شود. گزارش‌های مشابهی نیز در مورد اثر روغن زیتون در پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ در موش صحرایی و موش آزمایشگاهی وجود دارد.
مطالعات اپیدمیولوژیکی که روی مصرف زیتون در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا انجام شده، نشان داده آثار ضدالتهابی زیتون بسیار بیشتر از دارو‌های ضدالتهابی است. این مطالعات نشان داده که مصرف روغن زیتون به همراه روغن ماهی خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی را در دستگاه گوارش انسان به شدت کاهش می‌دهد.
جیوه یکی از عواملی است که به شدت موجب آسیب و سمیت کلیوی در انسان‌ها و حیوانات میشود، در یک مطالعه گزارش شده که استفاده از روغن زیتون در موش‌های صحرایی که با استفاده از کلرید جیوه دچار آسیب کلیوی شده بودند، به طور قابل توجهی مانع از بروز آثار مخرب جیوه و آسیب به کلیه میشود.
همچنین اسید اولئانولیک موجود در زیتون میتواند آسیب اکسیداتیو در کلیه و همچنین تغییرات ناشی از آسیب کلیوی را کاهش دهد و سلامت کلیه‌ها را تضمین کند.
زیتون به دلیل دارا بودن برخی ترکیبات از جمله هیدروکسی تیروزول، باعث کاهش احساس درد میشود؛ این ماده با کاهش تحریک گیرنده‌های درد، نقش ضددرد خود را ایفا می‌کند.
پژوهش‌های انجام شده حاکی از آن است که نوع روغن مصرفی در مقایسه با میزان روغن مصرفی، نقش بیشتری در ایجاد خطر ابتلا به دیابت ایفا می‌کند. مطالعات نشان داده که جایگزین کردن اسید‌های چرب کوتاه زنجیر با اسید‌های چرب غیراشباع، میتواند تأثیر مفیدی در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو داشته باشد اثر‌های سلامت‌بخش روغن زیتون مربوط به اسید‌های چرب اشباع به ویژه اسید اولئیک است، اما این روغن دارای ترکیبات فعال و مفید دیگری مثل اسکوالن، توکوفرول‌ها و پلی فنل‌ها نیز است که با ساز و کار‌های مختلفی بر حساسیت نسبت به انسولین و بروز بیماری دیابت نوع دو تأثیر دارد.
در پژوهش انجام شده درباره‌ی زنان مبتلا به دیابت نوع دو، پس از ۲۲ سال پیگیری مشخص شد که استفاده روزانه از روغن زیتون، موجب کاهش بروز دیابت نوع دو در این افراد شده است؛ همچنین محققان با مطالعه روی بیماران دارای اضافه وزن و مبتلا به دیابت گزارش کردند که استفاده از روغن زیتون در رژیم غذایی روزانه به مدت ۴ هفته، توانست سطح قند خون ناشتا و نیز شاخص توده بدنی و وزن این افراد را به طور معنی داری کاهش دهد.
هر عدد زیتون حدود ۷ کیلوکالری انرژی دارد و جزو غذا‌های کم کربوهیدارت طبقه‌بندی میشود. مصرف زیتون پیش از وعده غذایی باعث احساس سیری شده و به کاهش وزن کمک می‌کند.
بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. این بیماری در بزرگسالان بالای ۶۰ سال شایع‌تر است و ژنتیک نیز ممکن است نقش داشته باشد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ نشان می‌دهد که پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای حاوی زیتون و روغن آن، میتواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد و به کاهش پیشرفت بیماری آلزایمر کمک کند.
مصرف زیتون در دوران بارداری منعی ندارد؛ البته باید توجه داشت که به دلیل خطر افزایش فشار خون باید از مصرف زیتون‌های شور و پرنمک دراین دوران پرهیز کرد. زیتون سرشار از ویتامین‌ای است و جنین برای رشد به ویتامین E نیز نیاز دارد.
همچنین مطالعات نشان داده که رشد پس از تولد نوزادان مادرانی که در دوران بارداری روغن زیتون مصرف کرده‌اند از نظر قد، وزن و عملکرد حرکتی بهتر است. مصرف روغن زیتون در زنان باردار دارای فشار خون بالا باعث کاهش فشار خون آنها میشود. خوردن زیتون در دوران بارداری به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن به محافظت از کودکان در برابر برخی آلرژی‌ها و آسم کمک می‌کند.
روغن زیتون اکثر خواص زیتون را دارد و بنابراین استفاده از آن در رژیم غذایی روزانه اثرات ذکر شده را دارد؛ تفاوت زیتون و روغن زیتون خوراکی، در فراوانی مواد مغذی موجود در میوه و روغن آن است.
از دیدگاه طب سنتی میوه نارس زیتون دارای طبیعت سرد و خشک و زیتون رسیده دارای طبیعت گرم و خشک است.
مصریان باستان برای مرطوب کردن پوست و موی خود و رومیان برای درمان زخم‌های پوستی و تقویت قوای جنسی از روغن زیتون استفاده می‌کردند. در قرن ۱۹ میلادی، یونانیان و رومیان جوشانده برگ درخت زیتون را برای درمان بسیاری از بیماری‌ها به ویژه بیماری مالاریا به کار می‌بردند. در زمان‌های قدیم، در بیشتر کشور‌های حوزه دریای مدیترانه از روغن زیتون به همراه آب لیمو برای درمان سنگ صفرا استفاده می‌کردند.
در طب سنتی از جوشانده برگ درخت زیتون برای درمان زخم معده و دیگر بیماری‌های دستگاه گوارش، فشار خون، آسم، بیماری‌های تنفسی، بیماری۔های قلبی و تحریک افزایش ادراری استفاده میشود.
از منظر طب سنتی روغن هسته زیتون ملین و برطرف‌کننده یبوست است.
به منظور جلوگیری از ریزش مو از روغن هسته زیتون استفاده میشود.
مصرف برگ خشک شده زیتون که ضدالتهاب است برای درمان دیابت و کاهش تب در بیماران استفاده میشود.
استعمال موضعی روغن زیتون برای درمان شکستگی و بیماری‌های پوستی و سوختگی‌ها بسیار مفیداست.
برگ درخـت زیتـون دارای خاصیت گشـادکنندگی عـروق است.
حکمای طب سنتی خوردن زیاد زیتون نارس را مضر بدن و مسلح آن را عسل دانسته‌اند.
زیتون نارس شور، مقوی معده است و اشتها را باز می‌کند. زیتون اگر با سرکه پرورده باشد قوه هاضمه را بیشتر تقویت می‌کند.
ضماد زیتون نارس جهت درمان سوختگی با آتش مفید است.
برگ زیتون جویده شده وقتی روی زخم‌های دهانی گذاشته شود سبب از بین رفتن آنها میشود. عصاره برگ زیتون یا برگ جوشیده شده یا پخته شده آن میتواند برای دندان‌درد مفید باشد.
عصاره برگ زیتون در بیماری‌های چشمی کاربرد دارد. این عصاره اگر به صورت قطره در چشم چکانده شود برای ورم‌های چشمی و التهاب چشم مفید است.
قطره عصاره برگ زیتون برای درمان گوش درد و زخم‌های درون مجرای گوش مفید است.
از صمغ درخت زیتون در طب سنتی برای درمان سرفه‌های مزمن و بلغمی استفاده میشود.
سرمه کشیدن ضمغ درخت زیتون برای تاری دید و رفع امراض چشمی سودمند است.
از منظر طب سنتی، بهترین نوع زیتون، نوع سبز و رسیده آن است که در آب و نمک پرورانده شده باشد. اگر زیتون را همراه غذا مصرف کنید، باعث تقویت معده میشود البته افراد گرم‌مزاج باید بدانند که زیاده‌روی در مصرف زیتون میتواند باعث سوختن اخلاط در آنها شود.
دم کرده برگ زیتون داروی خوبی برای پایین آوردن فشار خون است. به این منظور باید ۲۰ عدد برگ زیتون را داخل ۳۰۰ گرم آب ریخته و آن را به مدت ۱۵ دقیقه بجوشانید. سپس کمی عسل به آن اضافه کرده و به مقدار یک فنجان دوبار در روز از آن بنوشید. بعد از دو هفته باید به مدت ۸ روز نوشیدن این دم کرده را قطع کنید و سپس ادامه دهید.
برای تقویت نیروی جنسی باید ۸۰ گرم روغن زیتون را با ۱۴ گرم کندر و ۱۶ گرم سیاهدانه مخلوط کرده و به مدت سه روز از آن بخورید.
یک قاشق روغن زیتون را با دو قاشق عسل مخلوط کنید و به صورت بمالید و خوب ماساژ دهید، جرم و کثیفی صورت را پاک کرده و رنگ پوست صورت را روشن و جوان می‌کند.
روغن زیتون همراه آب گرم، ملین و مسهل خوبی است و می‌توان در موارد یبوست شدید یک قاشق مرباخوری از آن را در یک فنجان آب جوش ولرم‌شده ریخت و ناشتا میل و هر ۸ ساعت تکرار کرد.
در قرآن کریم ۶ بار به صورت مستقیم (آیه ۲۹ سوره عبس، آیه ۳۵ سوره نور، آیه ۹۹ و ۱۴۱ سوره انعام، آیه ۱۱ سوره نحل و آیه ۱ سوره التین) و یک بار به صورت غیرمستقیم (آیه ۲۰ سوره مومنون) به کلمه زیتون اشاره شده است.
در آیه ۲۹ سوره عبس آمده است «وَزَیْتُونًا وَنَخْلًا: و زیتون و درخت خرما»
خداوند در آیه ۳۵ سوره نور فرموده: «اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکَاةٍ فِیهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِی زُجَاجَةٍ ۖ الزُّجَاجَةُ کَأَنَّهَا کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لَا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ یَکَادُ زَیْتُهَا یُضِیءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشَاءُ ۚ وَیَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ: خدا نور (وجودبخش) آسمان‌ها و زمین است، داستان نورش به مشکاتی ماند که در آن روشن چراغی باشد و آن چراغ در میان شیشه‌ای که از تلألؤ آن گویی ستاره‌ای است درخشان، و روشن از درخت مبارک زیتون که (با آنکه) شرقی و غربی نیست (شرق و غرب جهان بدان فروزان است) و بی‌آنکه آتشی زیت آن را برافروزد خود به خود (جهانی را) روشنی بخشد، پرتو آن نور (حقیقت) بر روی نور (معرفت) قرار گرفته است؛ و خدا هر که را خواهد به نور خود (و اشراقات وحی خویش) هدایت کند و (این) مثل‌ها را خدا برای مردم (هوشمند) می‌زند (که به راه معرفتش هدایت یابند) و خدا به همه امور داناست.»
در آیه ۹۹ سوره انعام آمده است: «وَهُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ کُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاکِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ ۗ انْظُرُوا إِلَىٰ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ ۚ إِنَّ فِی ذَٰلِکُمْ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ: و هم اوست خدایی که از آسمان آبی فرو بارید پس هر نبات را بدان رویاندیم و سبزه‌ها را از زمین برون آوردیم و از آن سبزه‌ها دانه‌هایی که بر روی هم چیده شده بیرون آریم و از شکوفه نخل خوشه‌هایی است به هم پیوسته، و باغ‌های انگور و زیتون و انار که برخی شبیه و برخی نامشابه به هم است (خلق کنیم)، شما در آن باغ‌ها هنگامی که میوه آن پدید آید و برسد (با چشم تعقل) بنگرید، که در آن آیات و نشانه‌هایی (از قدرت خدا) برای اهل ایمان هویداست.»
در احادیث زیادی نیز به فواید زیتون اشاره شده است که به سه مورد از آنها اشاره می‌کنیم.
پیامبر اسلام (ص) می‌فرمایند: چه نیکو مسواکى است زیتون، از درختى خجسته، دهان را خوشبو می‌کند، جِـرم دنـدان را میبرد، و مسواک من و پیامبران ِ پیش از من است.
امام علی (ع) نیز فرموده‌اند: بـه روغن زیتـون، خـود را چرب کنیـد و از آن، خـورش سازیـد چراکه آن، روغن نیکـان و خـورش برگزیدگان است.
امام رضا (ع) نیز فرموده‌اند: بر شما باد به خوردن زیتون، زیرا کیسه صفرا را خالی می‌کند و بلغم را از بین میبرد و اعصاب را قوی می‌کند و اخلاق را نیکو و نفس را خوشبو و غم و اندوه را میبرد.
روغن زیتون در کتاب شریف طب الرضا به عنوان بهترین روغن برای ماساژ دادن عنوان شده است.
میزان تولید زیتون در جهان سالانه بیش از ۱۷ میلیون تن است. کشت زیتون در اسپانیا قدمت هشت هزار ساله دارد؛ مهم‌ترین کشور‌های تولیدکننده شامل ایتالیا، یونان، پرتقال، اسپانیا، ترکیه و مصر و ... است.
در ایران سطح زیر کشت محصول زیتون در سال ۱۳۹۹ بر اساس آخرین آمارنامه کشاورزی حدود ۷۸ هزار هکتار بوده و در حال حاضر در ۲۶ استان کشور زیتون کشت میشود؛ بیشترین میزان تولید میوه زیتون در استان‌های زنجان، گیلان، قزوین، فارس و گلستان انجام میشود.
