بخش عمده آلودگی هوای تهران از طریق خودروها مربوط به خودروهای داخلی است که خیلی زود و حدود یک سال پس از تولید، سیستم احتراق موتور آنها دچار مشکل شده و مصرف سوخت این خودروها دو برابر میشود. از طرفی کاتالیستی که در این خودروها به کار رفته است نیز پس از حدود یک سال کارایی خود را از دست داده و تنها درصد کمی از آلایندگی را جذب میکند.
روزنامه جوان در مطلبی با عنوان «مافیای خودروسازی در حال تماشای تصادفات و آلودگی هوا/ پرونده کیفیت خودرو بایگانی شد؟» این گونه آورده است: در حالی که نوک پیکان انتقادات به معضل آلودگی هوا و همچنین تصادفات رانندگی، این روزها بیش از هر زمان دیگر کیفیت و ایمنی خودروهای داخلی را نشانه گرفته، با این حال سیاستگذاران این حوزه با بایگانی پرونده کیفیت و ایمنی خودرو خیال خود را از این بابت راحت کرده و هر از چندگاهی تنها به بیان گزارشهای کلی در این زمینه با عناوینی همچون اینکه گام اول و یا دوم طرح جهش کیفیت برداشته شد، بسنده میکنند و این سوال در ذهن عموم شکل میگیرد که چرا افزایش کیفیتی که میگویید بیش از یکسال است که برای مردم گزارش نمیشود؟!
موضوع کیفیت و ایمنی خودروهای داخلی از مواردی است که همواره مورد انتقاد پلیس راهنمایی و رانندگی قرار داشته است. سردار سید تیمور حسینی، جانشین پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا دیروز در گفتگویی با خبرگزاریها با انتقاد از کیفیت و ایمنی خودروهای ساخت داخل گفت: همچنان شاهدیم که در مورد خودرو به تنها چیزی که اهمیت داده نمیشود کیفیت و ایمنی آن است، ما واقعا خسته شدیم انقدر که دراینباره گفتیم و گوش شنوایی وجود ندارد.
او با کنایه نسبت به دغدغه متولیان صنعت خودرو برای قیمت گذاری گفت: این روزها ظاهرا یک کشفی هم به کشفیات دنیا اضافه شده و در کنار گالیله و … ما هم کاشف قیمت خودرو شدهایم، این هم در نوع خود جالب است.ای کاش به جای قیمت خودرو، چگونگی خودروی ایمن ساختن را کشف میکردیم.
سردار حسینی پیش از این در ۱۷ مرداد امسال نیز انتقاداتی علیه خودروسازان مطرح و گفته بود: اگر وزارت صنعت اعلام کرده در حال افزایش کیفیت خودرو است اینها داستان و ادعایی بیش نیست و از نظر پلیس کماکان مشکل کیفیت وجود دارد.
وی افزود: موضع ما همان است که در قبل اعلام کردیم و خودروی تولید داخل همچنان مشکلات ایمنی دارد و نیاز به ارتقاء دارد و رانت و مافیا همچنان با قوت کار خود را پیش میبرد و به کسی پاسخگو نیست.
سردار کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا نیز با انتقاد از کیفیت پایین خودروهای داخلی گفته بود: از ۱۰۰ تصادف، ایربگ ۹۳ خودرو باز نمیشود، اما خودروسازان میگویند رانندگان با زاویه مناسب تصادف کنند تا ایربگ خودرو باز شود.
غلامرضا شریعتی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در این خصوص تاکید کرد: مشکل اساسی ما این است که ناظران بر قیمت کالاها به طور جدی به وظایف خود عمل نمیکنند. با توجه به کیفیت پایین خودروهای تولیدی در داخل کشور و خطراتی که در جادهها برای سرنشینها ایجاد میکند انتظار میرود با واردات خودروهایی استاندارد، خودروسازان داخلی را به رقابت برای افزایش کیفیت و ایمنی خودروهای تولیدی خود وادارد.
شریعتی با بیان اینکه باید برای جان مردم ارزش قائل باشیم، تاکید کرد: همان طوری که در همه کشورها برای ارتقای کیفیت و استاندارد خودروهای خود مبنایی دارند این انتظار وجود دارد این اتفاق در کشور ما نیز رقم بخورد.
پیش از آنکه سوزاندن مازوت در نیروگاههای کلانشهر تهران ممنوع شود، مازوتسوزی در نیروگاهها متهم ردیف اول آلودگی هوای پایتخت بودند، اما با ممنوعیت سوزاندن مازوت، نقش خودروها در آلودگی هوای تهران بیشتر به چشم میآید و اگر به آمار تفکیکی ذرات آلاینده هوای تهران نگاه کنیم، متوجه میشویم بیشترین آلودگی هوای شهر تهران مربوط به ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون است که نقش اصلی را در تولید این ذرات، خودروهای بیکیفیت بر عهده دارند.
بخش عمده آلودگی هوای تهران از طریق خودروها مربوط به خودروهای داخلی است که خیلی زود و حدود یک سال پس از تولید، سیستم احتراق موتور آنها دچار مشکل شده و مصرف سوخت این خودروها دو برابر میشود. از طرفی کاتالیستی که در این خودروها به کار رفته است نیز پس از حدود یک سال کارایی خود را از دست داده و تنها درصد کمی از آلایندگی را جذب میکند.
این موارد در حالی است که خودروسازان برای محصولات خود گارانتی ۴ ساله در نظر گرفته و این خودروهای آلاینده تا ۴ سال از معاینه فنی که میتواند نظارت نصف و نیمهای بر آلایندگی آنها داشته باشد، معافاند!
در این رابطه داریوش گلعلیزاده، سرپرست مرکز هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در زمان نوشتن قانون هوای پاک پیشنهاد سازمان محیط زیست این بود که معاینه فنی خودروهای صفر کیلومتر داخلی به صورت سالانه انجام شود و در ابتدای تصویب این قانون نیز دوره معاینه فنی یک ساله بود، اما زمانی که این قانون در صحن علنی مجلس مطرح شد، دوره معاینه فنی از یک سال به ۴ سال تغییر یافت.
وی افزود: یکی از دلایلی که معاینه فنی از یک سال به ۴ سال افزایش یافت ناکارآمدی فیلتر دوده خودروهای داخلی بود؛ کاتالیزور این خودروها کارایی لازم را ندارند و پس از یک سال کارایی خود را از دست میدهند. اگر دوره معاینه فنی یکساله بود خودروسازان موظف بودند قطعه کاتالیزور را که پس از یک سال کارایی خود را از دست میدهد شامل گارانتی کنند و هزینه تعویض آن را بر عهده بگیرند، اما با افزایش دوره معاینه فنی به ۴ سال، خودروسازان دیگر الزامی برای گارانتی کردن این قطعه هزینهبر ندارند.
همچنین ماده ۴ قانون هوای پاک، مصوب سال ۹۶ مجلس شورای اسلامی، شرکتهای خودروساز را مکلف کرده بود که از ابتدای سال ۱۴۰۱ استاندارد آلایندگی یورو ۶ را در تولید محصولات خود رعایت کنند، اما این اتفاق نیفتاد.
در این خصوص مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران خطاب به رئیس سازمان محیط زیست به عنوان ناظر بر اجرای قانون هوای پاک گفت: این مصوبات در خصوص اصلاح آییننامه فنی ماده ۲ قانون هوای پاک، به نوعی عقبگَرد در الزامات آلایندگی خودروها است؛ لذا از آن سازمان محترم مورد انتظار است تا با تصویب هرگونه اصلاحاتی از این قبیل در قوانین کشور مخالفت کرده و برای ابطال آنها پیگیری مؤثری صورت دهد.
همچنین سمیه رفیعی، رئیس فراسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از این مساله گفت: مافیای خودرو ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها را هم به تعویق انداخت.
افزایش کیفیت خودرو از مطالبات رهبری و مورد تاکید ایشان است. رهبر معظم انقلاب اسلامی (یکشنبه ۱۰ بهمن ماه ۱۴۰۰) در دیدار جمعی از تولیدکنندگان و فعالان صنعتی گفتند: «ما در برخی از محصولات داخلی متأسفانه شاهد این هستیم که به کیفیّت توجّه نمیشود؛ این خیلی بد است. این همه حمایت در این سالها از صنعت خودرو در کشور شده، امّا کیفیّت خودرو خوب نیست، مردم ناراضیاند، درست هم میگویند، حق با مردم است.»
افزایش رقابت شاه کلید حل مشکلات صنعت خودروسازی است. تولید کنندگانی که تا امروز شرایط خود را تغییر ندادهاند قطعا در آینده نیز دچار تحول نخواهند شد. آنها خیالشان راحت است که مردم به واسطه نبود خودروی جایگزین، مجبور هستند با قیمتهای باورنکردنی خودروهای این دو شرکت بزرگ را بخرند. همچنین افزایش همکاری با قطعهسازان برتر داخلی، کمک به بهبود وضعیت نقدینگی خودروسازان و استفاده از ظرفیتهای مراکز تحقیقاتی از دیگر گامهای لازم برای بهبود کیفیت و ایمنی خودروهای داخلی است.