به عنوان یک ژانر ترکیبی، ژانر ترسناک علمی تخیلی یکی از موفقترین ژانرهای سینمایی است. جمع کردن وحشتهای متعدد در گستره وسیعی از فضای سرد و دشوار برای زندگی، دستورالعملی برای موفقیت است، فضایی که برخی فیلمها بیشتر از دیگران از آن استفاده کرده اند. رویارویی با کابوسها در سیاره خودمان به اندازه کافی سخت هست و به همین خاطر در سیارهای دیگر شرایط هولناکتر نیز میشود. برای شفاف سازی این موضوع، ده فیلمی که در ادامه به آنها شاره میکنیم کاملاً یا بخش اعظم داستان خود را در دنیایی غیر از زمین روایت میکند و البته بیرون از یک ایستگاه فضایی یا یک فضاپیما.
به گزارش روزیاتو، در حالی که با فضاهای داخلی سرد و متالیک، چنین مکانهایی گزینههای خوبی برای یک تجربه ترسناک ناشی از فضای تنگ و تاریک باشند، اما ساخت فیلم در فضای یک سیاره دیگر وظیفه بسیار دشواری است، در حالی که بسیاری از فیلمهای این فهرست با بودجهای اندک توانسته اند چنین کاری را انجام دهند. مواجه شدن با هیولاهای نامرئی، موجودات شب زی، یا آیس کیوب با لباس چرمی سربازی چگونه است؟ این فیلمها سعی دارند پاسخ این سوال را پیدا کنند و همزمان تلاش میکنند منحصربفرد و عجیب باشند. با داشتن این موضوع در ذهن، میخواهیم شما را با بهترین فیلمهای ترسناک علمی تخیلی آشنا کنیم که داستان آنها در سیارهای دوردست و ناآشنا روایت میشود.
بله درست است، اروپا سیاره نیست (یکی از قمرهای مشتری است)، اما اگر یک زندگی فرازمینی روی منظومه شمسی ما باشد، اروپا یکی از محتملترین مکانها برای پیدا کردن چنین حیاتی است. احتمال پیدا کردن یک زندگی فرازمینی در این قمر است که تیمی شش نفره به رهبری ویلیام ژو را به این دنیای دوردست و ایزوله در فیلم Europa Report ساخته سباستین کوردرو میکشاند. با سوار شدن به فضاپیمایی که در جریان یک پروژه با سرمایه خصوصی تهیه شده، خدمه پروژه اروپا وان ارتباطشان با زمین را در جریان یک طوفان خورشیدی از دست داده و مجبور میشوند در مسیرشان به سمت قمر مشتری و بعد از فرود آمدن روی آن با یک سری مشکلات و معضلات روبرو شوند.
علیرغم این موضوع، آنها مصمم هستند تا شواهد حاکی از وجود حیات زیر سطح این قمر را پیدا کنند. اما همانطور که انتظار میرود آنها با چیزهایی بسیار بیشتر از آنچه که انتظار داشتند مواجه میشوند و چیزی که شبیه یک ماموریت علمی آغاز میشود به نبرد اراده و قدرت برای بازگشت به خانه تبدیل میشود. فیلم Europa Report یک فیلم آرام سوزان است، اما فضای خفه کننده و وحشتهای واقعی آن نقطه قوت فیلم به شمار میآیند. فیلم کوردرو لاوه بر این که به خاطر مفهومش و تصویرسازی بی نقص از جستجو در فضا (غیر از موجودات فرازمینی) مورد تحسین قرار گرفته بلکه به لطف انتخاب بازیگران مناسب و بااستعداد نیز یکی از بهترین فیلمهای علمی تخیلی ترسناکی است که داستان آن در سیارهای غیر از زمین روایت میشود.
ماریو براوو که لقب «استاد وحشت ایتالیا» را یدک میکشد، پشت این فیلم علمی تخیلی بی نقص در یک سیاره بررسی نشده به نام آئورا است. وقتی خدمه دو فضاپیمای بزرگ در اثر سانحهای روی یک سیاره ناشناخته فرود میآیند، خود را در مواجهه با حمله موجودات فضایی بدون جسمی قرار میگیرند که در کالبد قربانیانشان فرو میروند. در این شرایط است که خدمه تلاش میکنند فرار کرده و همکاران تسخیر شده شان را جا بگذارند.
Planet of the Vampires یک فیلم پر از خونریزی، احساس برانگیز و با فیلمبرداری خیره کننده است که همانند دیگر آثار باوا مورد تحسین قرار گرفته است. سخت است به فیلم علمی تخیلی بهتری فکر کرد که ساخت سینمای ایتالیا باشد، کشوری که به خاطر سینمایش در قرن بیستم مشهور است. فیلم Planet of the Vampires بر فیلمهای Alien و Prometheus ساخته ریدلی اسکات تاثیرگذار بود، هم از لحاظ طراحی و هم روایت داستان. علاوه بر این، جیمز وان نیز تایید کرده است که دنباله آکوامن او در سال ۲۰۱۸ به شدت تحت تاثیر فیلم باوا بوده است.
نام جان کارپنتر مترادف با ژانر وحشت است و در حالی که Ghosts of Mars جایگاه رفیعی مانند Halloween یا The Thing ندارد، در سالهای پس از انتشارش دنباله روهای کالت وفاداری پیدا کرده است. داستان فیلم در قرن ۲۲اُم روایت میشود و در شباهتی آشکار و عجیب با دیگر فیلم کارپنتر به نام Assault on Precinct ۱۳، جایی که افسران پلیس و جنایتکاران محکوم شده باید با ساکنان یک کولونی معدن کاوی در فضا مبارزه کننده که توسط ارواح ساکنان قدیمی مریخ تسخیر شده اند. با تیمی از بازیگران متنوع این فیلم میتوانست جایگاه بهتری داشته باشد و کارپنتر بارها از منتقدان به خاطر متوجه نشدن هجو ظریف داستانش انتقاد کرده است.
در حالی که بسیاری Ghosts of Mars را یک فیلم ترسناک سرراست میدانند، خود کارپنتر شدیداً بر این باور بود که فیلمش به همان اندازه که یک ماجراجویی خونین است، یک فیلم هجوآمیز و با نیش تند نیز هست. اما تعدادی هنوز بر باور خود تاکید داشته و هجو فیلم کارپنتر را درک نکرده اند، از جمله آیس کیوب که گفته بابت بازی در این فیلم پشیمان است. اما ارواح مریخ یک فیلم ترسناک علمی تخیلی بامزه، هجوآمیز و کلاسیک است که برای برخی جذابیت خاص خودش را دارد.
اولین فیلم در فرانچایز ریدیک، Pitch Black به عنوان یک فیلم پرطرفدار و کالت محبوب علمی تخیلی از اوایل دهه ۲۰۰۰ است که سالها بعد بینندگان واقعی اش را پیدا کرد. وقتی یک جانی خشن به نام ریدیک (وین دیزل) به زندان منتقل میشود، سفینهای که او را حمل میکند و چند سفینه دیگر روی یک سیاره مرموز و ناشناخته سقوط میکنند. در این سیاره، هیولاهایی شکارچی به دنبال بازماندگان میگردند، بازماندگانی که از ریدیک میخواهند در فرار به آنها کمک کند، زیرا به باور آنها «با شیطان باید با شیطان جنگید». این همان فیلمی است که در کنار فرانچایز سریع و خشن، وین دیزل را به یک ستاره تبدیل کرد. بسته به اینکه از کی سوال کنید، Pitch Black یا یک فیلم فراموش شدنی و بی کیفیت است یا یک کلاسیک تاریک کمتر مورد توجه قرار گرفته.
کیت دیوید که در این فیلم نقش بازی میکند بسیار از آن تعریف کرده و آن را تجربهای بسیار عالی برای خود توصیف کرده است. موفقیت Pitch Black باعث شروع یک فرانچایز چند رسانهای شد، از جمله دو دنباله سینمایی به نامهای The Chronicles of Riddick (۲۰۰۴) و Riddick (۲۰۱۳)، اگر چه هیچکدام به اندازه قسمت اورجینال مورد توجه قرار نگرفتند. یک فیلم انیمیشن کوتاه به نام The Chronicles of Riddick: Dark Fury نیز در سال ۲۰۰۴ برای پل زدن بین دو قسمت اول این فرانچایز ساخته شد. یک بازی ویدیویی بسیار تحسین شده به نام The Chronicles of Riddick: Escape from Butcher Bay نیز در سال ۲۰۰۴ از روی این فرانچایز ساخته شده است.
Forbidden Planet که پدربزرگ و پیشگام ژانر علمی تخیلی ترسناک به شمار میآید، یک رویکرد درجه دوم و تئاتری به فضای خارج از زمین داشت و از همان زمان بود که به یک کلاسیک محبوب در میان طرفداران سینما تبدیل شد. بسیاری آن را اقتباسی نصفه و نیمه از نمایشنامه The Tempest نوشته ویلیام شکسپیر میدانند، فیلمی که به چندین دلیل یک فیلم پیشگام است. این اولین فیلمی است که داستان آن تماماً در یک سیاره دیگر روایت میشود و اولین فیلمی که انسانها را در حال سفر سریعتر از نور به نمایش میگذارد.
این فیلم کلاسیک قابل توجه از فرد ام ویلکاکس که همزمان بامزه، پرهیجان و گاهی به شدت ترسناک است، تاکید بیشتری روی داستان پردازی دارد تا واقعیتهای علمی. نتیجه این رویکرد نیز فیلمی سرگرم کننده و بسیار هیجان انگیز در دنیایی دیگر است که تصاویر آن خاص فیلمهای با بودجه ندک در سینمای دهه ۱۹۵۰ است. میراث این فیلم بسیار قابل توجه بوده و موسسه فیلم آمریکا آن را در میان ۱۰۰ فیلم برتر علمی تخیلی تمام دوران قرار داده است. تاثیر فیلم Forbidden Planet از زمان انتشار تا دههها بعد از آن هنوز هم حس میشود. رابی روبات به بخشی از فرهنگ عامه تبدیل شده و جین رودنبری، خالق Star Trek، از این فیلم به عنوان یکی از فیلمهای الهام بخش او در ساخت این فرانچایز نام برده است.
فیلم The Last Days On Mars ساخته روایری رابینسون اقتباسی از داستان کوتاه The Animators نوشته سیدنی جی بوندز است که در سال ۲۰۱۳ در فستیوال کن به نمایش درآمد. با بازی لیو شریبر، الیاس کوتیس و رومولا گارای، این فیلم در مورد خدمه یک ایستگاه تحقیقاتی به نام تانتالوس در مریخ است. در حالی که آنها مشغول کارشان هستند که شامل جمع آوری نمونهها و تکمیل گزارش هایشان است، یک به یک قربانی نیرویی مرموز میشوند که علاوه بر جانشان، ماموریت آنها را نیز تهدید میکند. این فیلم چندان مورد پسند جامعه دانشمندان فضایی قرار نگرفت که مایه تاسف است، زیرا چیزهای جذاب بسیاری در این فیلم وجود دارد که میتوان از آنها یاد گرفت اگر چه با بودجهای بسیار اندک ساخته شده است.
بسیار واقع گراتر از بسیاری از فیلمهای ترسناک با فضای فرازمینی، رویکرد رابینسون به ساخت این فیلم به او کمک کرده تا خطری که بشریت را تهدید میکند به مقدار قابل توجهی افزایش دهد. فیلم The Last Days on Mars یک فیلم نئوزامبی ماجراجویانه در فضا است که با دقت و هوشمندی بالایی ساخته شده است. قرار بود پل واکر نقش اصلی این فیلم را بازی کند، اما به ادعای رابینسون، پدر او این پیشنهاد را رد کرد. فیلیپ سیمور هافمن و نیکلای کاستر والدو (بازیگر نقش جیمی در سریال بازی تاج و تخت) نیز پیش از شریبر از بازیگرانی بودند که برای ایفای نقش اصلی فیلم در نظر گرفته شده بودند.
فیلم Forbidden World ساخته آلن هولزمن که نامزد دریافت سه جایزه Saturn Awards در سال ۱۹۸۳ شد، توسط راجر کورمن ملقب به «پاپ سینمای پاپ» تهیه شده بود، کسی که به دلیل حمایت از سینمای مستقل این لقب را دریافت کرده است. این فیلم که در هنگام انتشار چندان مورد توجه قرار نگرفت، اما مدتی بعد و در دهههای اخیر به عنوان یک فیلم جذاب در ژانر ترسناک علمی تخیلی شناخته شد. یک آزمایشگاه تحقیقات ژنتیک در سیاره دوردست زاربیا میزبان یک موجود جهش یافته است که «شهروند ۲۰» (Subject ۲۰) نام دارد.
این موجود از زندان فرار کرده و شروع به خوردن کارکنان آزمایشگاه میکند. این موجود که با هدف راه حلی برای رها کردن بشریت از گرسنگی و قحطی ساخته شده، خیلی زود به تهدید اصلی علیه بشریت تبدیل میشود. با بازی جسی وینت و داون دونلپ، این فیلم برخی از سکانسهای فیلم Battle Beyond the Stars در سال ۱۹۸۰ را نیز استفاده میکند که یکی دیگر از تولیدات کورمن بود. Forbidden World بعدها در سال ۱۹۹۱ توسط فرد گالو با نام Dead Space بازسازی شد و کورمن نقش تهیه کننده اجرایی فیلم را داشت.
بر اساس داستان کوتاهی از فیلیپ کی دیک به نام Second Variety، فیلم Screamers ساخته کریستین دوگوای در سال ۲۰۷۸ روی سیاره سیریوس ۶ بی روایت میشود که در اثر یک جنگ بین ستارهای خونین به یک برهوت سمی غیرقابل سکونت تبدیل شده است. «بلوک اقتصادی جدید» و «اتحاد» که از کارگران بیشین کولونی تشکیل شده اند، هنوز با هم دشمنی دارند وقتی که نیروهای اتحاد از یک ماشین کشتار خودکار به نام جیغ زن علیه طرف مقابل استفاده میکنند که هنگام کشتن دیگران صدایی شبیه جیغ تولید میکند.
وقتی فرستادهای از جانب بلوک اقتصادی با پیام صلح به نیروهای اتحاد میرسد، پایان جنگ بی ارزش به نظر میرسد. با حضور پیتر ولر در نقش اصلی، این فیلم از اواسط دهه ۱۹۸۰ در جهنم تولید گرفتار شود، اما در نهایت در فستیوال فیلم تورنتو در سال ۱۹۹۵ به نمایش درآمد. فیلم دیگری که با بودجهای اندک ساخته شده، The Screamers شاهد دیگری بر ارزش تجسم و داستان قوی است حتی در شرایطی که خبری از جلوههای بصری باکیفیت نباشد. اگر چه این فیلم بی نقص نیست، اما بار دیگر به ما یادآور میشود که با بودجههای کم نیز میتوان فیلمهایی قابل قبول ساخت.
فیلم دیگری از راجر کورمن، Galaxy Of Terror نه در یک سیاره بلکه در دو سیاره روایت میشود: سیاره طوفان زده مورگانتوس و زراکسس که شبیه زمین است. در یک داستان کمتر دقیق، اما باکیفیت و پیچیده برای یک فیلم ترسناک فضایی، خدمه یک سفینه فضایی از جمله یک شخصیتهای باتجربه و توانمند به نام کالبرن و کاپیتان ترانتور ناسالم از لحاظ روانشناختی در یک عملیات نجات به سیاره مورگانتوس فرستاده میشوند. در مدت حضور در این سیاره، با بدترین و اصلیترین ترس هایشان روبرو میشوند وقتی تصورات و توهماتشان بر آنها غلبه کرده و نتایج خونینی در پی دارد.
Galaxy of Terror یکی از اولین فیلمهایی است که جیمز کامرون در ساخت آن مشارکت داشت، کسی که سه سال بعد فیلم The Terminator را ساخت و در این فیلم نقش طراح تولید و دستیار دوم کارگردان را ایفا میکند. فیلم Alien از ریدلی اسکات که کامرون در سال ۱۹۸۶ دنبالهای بر آن ساخت نیز به شدت تحت تاثیر فیلم Galaxy of Terror بود اگر چه تفاوت بین کیفیت دو فیلم زیاد است. علیرغم نقدهای تند در زمان انتشار، این فیلم و مفاهیم کانونی داستانش راه را برای فیلمهای علمی تخیلی بسیاری در سالهای آینده باز کرد، به ویژه فیلمهایی مانند Event Horizon (۱۹۹۷) که در آن شخصیتها مجبور میشوند با ترسهای خود روبرو شوند.
فیلم ترسناک علمی تخیلی کمتر شناخته شده The Planet ساخته مارک استیرتون در مورد خدمه یک سفینه سقوط کرده است که نباید با فیلم مستند سوئدی به همین نام که در سال ۲۰۰۶ منشتر شد اشتباه گرفته شود. در حالی که فیلم دوم بیشتر به شرایط دنیای کنونی مربوط است، فیلم کم هزینه استیرتون بیشتر روی فرار از سیارهای تمرکز دارد که شبیه زمین خودمان نیست. سربازان سفینه سقوط کرده به رهبری کاپیتان مورگن بعد از اینکه مورد حملهای غافلگیر کننده قرار میگیرند، روی یک سیاره غیرقابل سکونت فرود میآیند.
در مدت گرفتار شدن در این ستاره ناآشنا، آنها در مییابند که تنها نیستند. یک نیروی شرور مرموز آن بیرون به دنبال شکارشان است و هر قربانی که میگیرد قویتر میشود. استیرتون کارگردان فیلم کوتاه Wrong Time, Wrong Space است که در سال ۲۰۲۰ مورد تحسین همگان قرار گرفت، اما The Planet یک فیلم هیجان انگیزتر و فیزیکیتر است. در واقع این فیلم به همان اندازه که ترسناک است، اکشن نیز بوده و از ترکیب انفجارهای فراوان با ترسهای متعدد، برای خلق یک فیلم ترسناک علمی تخیلی خلاقانه و گاه مضحک استفاده میکند.