چه کسی بانک سیلیکون ولی را کشت؟

فرارو- یک موسسه ۲۰۰ میلیارد دلاری توسط یک شرط‌بندی بد، رسانه‌های اجتماعی و بانک‌های مرکزی پایین کشیده شد.

به گزارش فرارو به نقل از نیواستیتسمن، اگر از شما خواسته شود که مراقب ۷۵ میلیار پوند باشید آن را کجا قرار می‌دهید؟ با فرض به این که موفق به مقاومت در برابر سبک زندگی لذت گرایانه و تماشایی شده‌اید احتمالا وارد بانک می‌شوید و ۷۵ میلیارد پوند را در امن‌ترین جای جهان برای سرمایه‌گذاری قرار خواهید داد.

این فرض مهلکی بود که باعث شد بانک سیلیکون ولی (SVB) دومین ورشکستگی بزرگ بانکی در تاریخ را رقم زند. بانک «سیلیکون ولی» شانزدهمین بانک بزرگ در ایالات متحده بود و در درجه اول به صنعت فناوری خدمت می‌کرد.

زمانی که یک شرکت نوپا از سرمایه گذاران خطرپذیر بودجه دریافت می‌کرد آنان اغلب پول را نزد بانک سلیکون ولی سپرده‌گذاری می‌کردند. در طول سال ۲۰۲۱ میلادی میزان سرمایه‌گذاری سرمایه گذاران ریسک‌پذیر بیش از دو برابر سال قبل شد و به ۶۱۲ میلیارد دلار در سراسر جهان رسید.

سپرده به بانک سیلیکون ولی سرازیر شدند و آن بانک که با معضل ظاهرا رشک برانگیز در اختیار داشتن پول بیش‌تر از آن چه می‌توانست وام دهد مواجه شده بود ۹۱ میلیارد دلار (۷۵ میلیارد پوند) در «اوراق بهادار با سررسید طولانی» مانند اوراق قرضه ده‌ساله خزانه‌داری سرمایه گذاری کرد.

اوراق قرضه خزانه داری یک وام به دولت ایالات متحده است که هر سال یک «کوپن» (پرداخت بهره) تا زمانی که پول بازپرداخت شود را پرداخت می‌کند. ایالات متحده بزرگترین اقتصاد جهان است و هرگز بدهی خود را نکول (اعلام ورشکستگی وعدم توانایی بازپرداخت بدهی) نکرده است. بنابراین، ۹۱ میلیارد دلار سرمایه گذاری حفظ شده تا سررسید برای شخصی در بانک سیلیکون ولی ده سال درآمد تضمینی از امن‌ترین سرمایه گذاری‌های جهان را نشان می‌داد.

با این وجود، از آنجا که این اوراق در سال ۲۰۲۱ خریداری شدند زمانی که نرخ‌های بهره بسیار پایین بود (نرخ بهره اصلی ایالات متحده در کل سال ۰.۲۵ درصد باقی ماند) از سوی دیگر نشان دهنده یک شرط‌بندی ۹۱ میلیارد دلاری بودند مبنی بر آن که شرایط مالی واقعا تغییر نخواهد کرد.

مقام‌های بانک سیلیکون ولی باید نشریه «نیواستیتسمن» را می‌خواندند چرا که اقتصاددان ارشد سابق بانک مرکزی انگلیس در ژوئن ۲۰۲۱ میلادی هشدار دادند که دارایی‌ها در در سراسر بازارهای مالی «برای یک دوره طولانی خواب آلودگی تورمی قیمت‌گذاری شده اند» و به بانک‌های مرکزی توصیه شد که نرخ بهره را برای مقابله با تورم فزاینده هر چه زودتر و نه دیرتر افزایش دهند.

زمانی که در نهایت نرخ‌های بهره افزایش یافت مقام‌های بانک سیلیکون ولی دریافتند دارایی‌های ۹۱ میلیارد دلاری آن بانک کمتر است زیرا آنان سود بسیار کمی پرداخت می‌کردند. این «زیان‌های تحقق نیافته» پولی که بانک در صورت فروش آن دارایی‌ها از دست می‌دهد با افزایش نرخ‌ها رشد کرد.

در همان زمان، سپرده‌گذاران بانک سیلیکون ولی برداشت پول خود را آغاز کردند دلیل برداشت یا این بود که نیاز به خرج کردن ناشی از نرخ‌های پایین سود را احساس می‌کردند یا بدان خاطر که می‌توانستند بازدهی بهتری را در جای دیگری کسب کنند.

بانک سیلیکون ولی که بین کاهش سپرده‌ها و دارایی‌های با عملکرد ضعیف تحت فشار قرار گرفته بود تصمیم گرفت با فروش برخی از آن دارایی‌ها ترازنامه خود را اصلاح کند و با فروش مقداری سهام هزینه این عملیات دردناک اما ضروری را بپردازد. با این وجود، اعلام برنامه ریزی برای انجام این کار به منزله اعتراف به این موضوع بود که موضوعی عمیقا اشتباه رخ داده و همین مسئله سبب فرار سپرده گذاران از آن بانک شد و آنان برداشتی ۴۲ میلیارد دلار در یک روز از بانک سیلیکون ولی داشتند.

حتی یک بانک جدی با بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار دارایی نیز قادر نیست در برابر چنین روندی مقاومت کند. ارزش سهام بانک سیلیکون ولی سقوط کرد و در روز جمعه ۱۰ مارس شرکت بیمه سپرده فدرال ایالات متحده (FDIC) کنترل دارایی آن بانک را در اختیار گرفت. بانک سیلیکون ولی انگلستان شرکت تابعه آن در بریتانیا به تازگی توسط HSBC به قیمت ۱ پوند خریداری شد.

در این مرحله سرمایه گذاران به اظهاراتی که «مارتین گرونبرگ» مدیر شرکت بیمه سپرده فدرال ایالات متحده در روز دوشنبه گذشته (۶ مارس) بیان کرد علاقمندتر شدند. او در آن سخنرانی زیان‌های محقق نشده بانک‌های امریکا از نگهداری اوراق بهادار بلند مدت خریداری شده با نرخ بهره پایین‌تر به ارزش ۶۲۰ میلیارد دلار را تخمین زد. در نتیجه، ارزش سهام بانک‌ها در سراسر جهان کاهش یافت.

بنابراین، برای پاسخ به تیتر ما به نظر می‌رسد مقصر همان فردی در بانک سیلیکون ولی است که مبلغ یازده رقمی را روی‌عدم افزایش نرخ بهره در زمانی که تورم شروع به ظهور کرده بود شرط‌بندی کند. با این وجود، با کاهش اعتماد سرمایه گذاران به بانک سیلیکون ولی با سرعتی که اکنون شایعات و نظرات می‌توانند منتشر شوند این روند در آن بانک تسریع شد.

از قضا اثرات شبکه‌های اجتماعی که باعث ثروتمند شدن سیلیکون ولی شده بود در از بین بردن آن بانک نیز تاثیرگذار بود. زمانی که سرمایه گذاران ریسک‌پذیر برجسته که در شبکه‌های اجتماعی متمرکز بودند توصیه‌هایی را به شرکت‌های خود برای خارج کردن سرمایه‌شان از بانک سیلیکون ولی مطرح کردند آن چه ممکن بود صرفا یک مشکل ترازنامه قابل بقا باشد به یک بحران نقدینگی کشنده تبدیل شد.

هم چنین، فروپاشی بانک سیلیکون ولی نشانه موضوعی بزرگتر و بالقوه جدی‌تر در دراز مدت است. بانک‌های مرکزی ۱۴ سال را صرف جذب پول به سیستم مالی از طریق تسهیل کمّی کرده‌اند که خرید ده‌ها تریلیون دلار اوراق قرضه دولتی را شامل می‌شود. با انجام این کار آنان موقعیتی را ایجاد کرده‌اند که در آن هیچ کس دقیقا نمی‌داند چه قیمتی برای اساسی‌ترین دارایی‌های موجود در بازار تعیین کند. راس آلتمن اقتصادان می‌گوید: «ظاهرا امن‌ترین دارایی‌ها از هر مدلی که تاکنون در یک مدل ساخته شده خطرناک‌تر بوده اند».

بانک‌های مرکزی از طریق تسهیل کمّی یا خرید دارایی بزرگ مقیاس (یک سیاست پولی نامتعارف است که بانک‌های مرکزی برای جلوگیری از افت عرضه پول هنگام نامؤثر بودن سیاست استاندارد پولی مورد استفاده قرار می‌دهند) موج بزرگی از پول را به سمت سرمایه گذاری‌های پر ریسک‌تر مانند شرکت‌های فناوری سوق دادند زیرا سرمایه گذاران به دنبال کسب بازدهی در زمان بازدهی پایین بودند. این تشویق به ریسک بود که رونق سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر را ایجاد کرد.

در نتیجه، سرمایه گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری اولیه در شرکت‌هایی بودند که ممکن است مانند Uber و Airbnb زمانی که در بازارهای مالی تشنه ریسک فهرست شدند میلیاردها دلار درآمد کسب کنند.

بانک‌های مرکزی این رویکرد را مدت زمانی طولانی حفظ کردند و دیر متوجه شدند که تورم در حال افزایش است و نرخ‌ها باید تغییر کنند. آنان اکنون مجبور شده‌اند دوران بدهی‌های ارزان را با نرخ‌های بهره بالاتر و چشم‌انداز انقباض کمّی (فروش اوراق قرضه موجود در ترازنامه خود) پایان دهند که می‌تواند تاثیر نرخ‌های بالاتر را تشدید کند.