جولان کلاهبرداران با کارت‌خوان

بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد سارقان با شگردهای جدیدی به سوءاستفاده از دستگاه کارت‌خوان‌‌‌ (pos) می‌‌‌پردازند. در شگرد جدید هیچ نشانه‌‌‌ای از وجود اسکنر یا شکستگی و... روی دستگاه کارت‌خوان مشاهده نمی‌شود. از طرفی باید گفت در این روش فرقی ندارد که فرد صاحب کارت خود شخصا کارت را در دستگاه پز بکشد یا این کار را به فروشنده بسپارد، در هر صورت اطلاعات کارت فرد خریدار، تنها با کشیدن کارت، روی دستگاه کپی خواهد شد. همچنین بر اساس اطلاعات به دست آمده سارقان برای کاهش احتمال و قابلیت پیگیری، مبالغ نسبتا پایینی را از هر کارت برمی‌‌‌دارند.

اسکیمر چیست؟

اسکیمر به فرد یا دستگاهی می‌‌‌گویند که با روش اسکیمینگ (‌‌‌یعنی کپی کردن غیرقانونی داده‌‌‌های نوار مغناطیسی کارت بانکی روی یک کارت دیگر) اقدام به سرقت اطلاعات حساب بانکی و کلاهبرداری از کارت بانکی می‌کند. آمار بالای سرقت‌های اسکیمری باعث شده که پلیس فتا برای جلوگیری از این نوع کلاهبرداری هشدار دهد. در گذشته دزدان اسکیمری مجبور بودند با قرار دادن دستگاه اسکیمینگ روی ورودی عابربانک‌ها و استفاده از دوربین مخفی یا صفحه کلید جعلی برای پی‌‌‌بردن به رمز طعمه‌‌‌هایشان نقشه‌‌‌هایشان را عملی ‌‌‌کنند، اما حالا کارشان راحت‌‌‌تر شده است.

اسکیمینگ به معنی انتقال اطلاعات کارت عابر بانک یک شخص روی کارتی دیگر است. در این مورد باید یک کپی از کارت مشتری در دست سارق یا فروشنده وجود داشته باشد و از آن جا که بسیاری از مشتریان به دلیل راحتی بیشتر، رمز را برای اجرای عملیات پرداخت به فروشندگان اعلام می‌کنند، سارق به رمز نیز دسترسی پیدا می‌کند و در زمان مناسب نسبت به برداشت غیر‌مجاز از کارت مالباختگان اقدام می‌کند. البته ناگفته نماند که حتی در صورتی که فرد رمز خود را به فروشنده اعلام نکند احتمال آنکه سارق رمز را در اختیار بگیرد هست. به عنوان مثال این احتمال وجود دارد که سارق رمزی را که وارد می‌شود را ببیند و به خاطر بسپارد. بنابراین پیشنهاد می‌شود جوانب احتیاط در استفاده از کارت‌خوان‌‌‌ها به‌خصوص در مواردی که فروشنده مکان ثابت و مشخص شده‌‌‌ای ندارد در نظر گرفته شود.

نکته دیگر آن است که با اینکه در گذشته گفته می‌‌‌شد دستگاه‌‌‌های کارت‌خوانی که به اسکیمر مجهز هستند را می‌توان از ظاهر آنها تشخیص داد، چرا که گفته می‌‌‌شد دارای شکستگی، چسب خوردگی یا قطعه اضافی هستند؛ ولی مشاهدات یکی از مالباختگان که در متروی تهران از یک دستفروش خرید کرده است چیز دیگری را نشان می‌دهد. به گفته این مالباخته ظاهر دستگاه کارت‌خوان کاملا طبیعی بوده است و فروشنده بسیار با احترام تمامی مراحل پرداخت را در حضور خود او انجام داده و هیچ‌گونه عمل عجیبی (مثلا نگه داشتن بی‌مورد کارت یا ...) انجام نداده است.

بر اساس گفته این مالباخته در فاصله زمانی کمتر از نیم ساعت بعد از خرید، مبلغی معادل مبلغ خرید با یک صفر بیشتر از حسابش کسر شده است. او در ادامه به خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» گفت:۲۰ دقیقه بعد از خرید متوجه پیامک برداشت با مبلغی شدم که کاملا از آن بی‌خبر بودم. با دیدن پیامک برداشت، به سرعت حساب بانکی مربوط به این کارت را خالی کردم. همچنین به بانک مراجعه کردم تا از چرایی و چگونگی برداشت از کارتم مطلع شوم. بر اساس استعلام بانک متوجه شدم برداشت از کارت توسط دستگاهی انجام شده است که ۲۰دقیقه قبل از آن خرید کرده بودم. همچنین بر اساس اطلاعات بانک متوجه شدم این دستگاه کارت‌خوان مربوط به یک تولیدی پوشاک در یکی از استان‌‌‌های مرزی کشور است. او در ادامه توضیح داد: اقدام بیشتری نبود که بتوانم انجام دهم خصوصا اینکه مبلغ برداشت شده زیاد نبود و مطمئنا کمتر از هزینه وکیل و انجام اقدامات قانونی بود.

با اینکه قربانیان اصلی سرقت‌‌‌های اسکیمری خریداران اجناس دستفروشان هستند ولی گزارش‌‌‌ها نشان می‌دهد که خطر این نوع سرقت در بقیه موارد هم وجود دارد. بر اساس گزارش‌‌‌های منتشر شده توسط پلیس چندی پیش یک میوه فروشی در یزد که با قیمتی زیر بازار میوه می‌‌‌فروخت به همین جرم دستگیر شده است. همچنین یک باند در قالب گردانندگان یک پیتزافروشی در تهران اقدام به سرقت اسکیمری از مشتریان می‌‌‌کرده‌‌‌اند.

باید گفت که تعداد کثیری از این قربانیان هیچ‌وقت متوجه دزدی نمی‌‌‌شوند یا اگر هم متوجه کم شدن غیر‌طبیعی از حساب بانکی خود شده‌‌‌اند، موضوع را پیگیری نمی‌‌‌کنند و در نتیجه آمار دقیقی از این نوع سرقت در دست نیست. به گفته کارشناسان بهتر است خرید از دستفروشان یا فروشندگانی که مکان ثابت و مطمئنی ندارند، با وجه نقد یا با استفاده از همراه بانک (کارت به کارت) انجام شود. همچنین برای رعایت احتیاط و جلوگیری از کلاهبرداری، بهتر است افراد رمز خود را در اختیار فروشندگان قرار ندهند و حتما به صورت دوره‌‌‌ای رمز کارت‌‌‌ را تغییر دهند.

صاحبان کارت‌خوان مواظب باشند

امروزه اگر چه دستگاه‌‌‌ کارت‌خوان باعث افزایش چند صدبرابری امنیت و راحتی در خرید و فروش‌‌‌‌‌‌ شده ولی می‌تواند به عنوان رابط مستقیم پول در معرض سوءاستفاده قرار ‌‌‌گیرد. در کنار تخلفات اسکیمری و ملاحظاتی که لازم است خریداران در استفاده از دستگاه‌‌‌های کارت‌خوان رعایت کنند؛ مواردی وجود دارد که بهتر است فروشندگان و دارندگان این دستگاه‌‌‌ها نیز آگاهی لازم را داشته باشند.

یکی از مواردی که می‌تواند دارنده دستگاه کارت‌خوان را به دردسر بیندازد، استفاده خریدار از کارت‌‌‌‌‌‌های سرقتی یا جعلی است. ممکن است شخصی با کارتی که متعلق به خودش نیست از دستگاه POS فروشگاهی خرید کند. این کارت ممکن است سرقتی یا در مواردی نادر جعلی باشد. در چنین شرایطی هیچ مسوولیتی متوجه فروشنده و صاحب دستگاه POS نیست. مانند اینکه شخصی با پول دزدی خرید کند. فقط ممکن است در صورت نیاز مرجع قضایی، از فروشنده درخواست اطلاعات یا استعلام شود. که قطعا چنین درخواستی به صورت کاملا رسمی و مکتوب خواهد بود. لازم است فروشنده مطلع باشد در صورتی که فردی با کارت جعلی از دستگاه آنها خریداری کرد هیچ مسوولیت مستقیمی متوجه آنها نیست، ولی با این حال بهتر است محل استفاده از کارت‌خوان در دید مستقیم دوربین‌‌‌‌‌‌های مداربسته باشد.

روش دیگری که سارقان ممکن است استفاده کنند، تعویض و تحویل رسید جعلی با رسید اصلی است. این شگرد اگرچه قدیمی است ولی ممکن است هنوز توسط بعضی از سودجویان مورد استفاده قرار گیرد. روش کار سارق به این صورت است که قیمت کالایی را قبلا از فروشنده استعلام می‌کنند. بعدا به شکلی رسیدی مشابه رسید کاغذی آن دستگاه شبیه‌‌‌‌‌‌سازی می‌کنند. (ممکن است به بهانه‌‌‌‌‌‌هایی مانند استعلام موجودی و موارد دیگر، نمونه رسید دستگاه را برای این منظور به دست آَورند.) سپس به فروشگاه مراجعه می‌کنند و به صورت واقعی خرید می‌کنند اما مبلغ اصلی را وارد نکرده و با مبلغ ناچیزی عملیات پرداخت را انجام می‌‌‌‌دهند. پس از آن بلافاصله رسید کاغذی جعلی از قبل آماده شده را به فروشنده تحویل می‌دهند. این شیوه‌‌‌ کلاهبرداری معمولا برای کالا‌های کم حجم با ارزش مالی بالا مانند طلا، جواهرات یا گوشی موبایل بیشتر انجام می‌شود. برای مقابله با این خطر کافی است فروشنده بعد از هر خرید از طریق استعلام آخرین تراکنش، پس از کارت کشیدن مشتری از انتقال کامل وجه کالای یاد شده به حساب خود اطمینان حاصل کرده و بعد از آن کالا را به مشتری تحویل دهد.

مورد دیگری که فروشندگان می‌توانند بر ناکامی سارقین اثرگذار باشند، سرقت کارت مشتریان توسط مشتری نماهاست. در این شیوه‌‌‌ که اگرچه باز هیچ مسوولیت مستقیمی متوجه فروشنده نمی‌‌‌کند تاثیرگرفته از رفتار فروشنده است. سارقین مشتری‌‌‌ نما اقدام به مراجعه به فروشگاه‌‌‌هایی می‌کنند که در آن فروشنده با پرسیدن رمز کارت مشتری خود اقدام به کشیدن مبلغ مورد نظر می‌‌‌‌کنند. آنها پس از انتخاب قربانی خود، منتظر می‌‌‌‌‌‌مانند که کارت خود را به فروشنده بدهد و رمز را بگوید. بلافاصله رمز را به خاطر سپرده و با قربانی از فروشگاه خارج می‌‌‌‌‌‌شوند تا بتوانند در موقعیتی مناسب کارت مشتری را سرقت کرده و از آن سوءاستفاده کنند.

بهترین‌‌‌ روش ناکام گذاشتن این کلاهبرداران ایجاد فضایی است که مشتری خودش در امینت خاطر رمز عبور خود را وارد کند. اگر به هر دلیلی نیاز هست دستگاه کارت‌خوان در محدوده فروشنده باشد، بهتر است از یک صفحه کلید جانبی (پین‌‌‌پد) برای وارد کردن رمز عبور مشتری استفاده شود.

احتیاط دیگری که بهتر است دارندگان کارت‌خوان آن را رعایت کنند پرداخت وجه نقد به افراد، خصوصا در مبالغ بالاست. کارت عابر بانک به سرعت قابل مسدود کردن است. بنابراین متخلفان زمان کمی برای حداکثر برداشت غیرمجاز و سوءاستفاده از آن را دارند. در چنین مواقعی ممکن است فردی به فروشگاهی مراجعه کرده و فروشنده را متقاعد کند که در قبال کارت کشیدن، وجه نقد دریافت کند. شرط احتیاط آن است که فروشنده در پاسخ به چنین درخواستی متقاضی را به دستگاه خودپرداز یا بانک هدایت کند و از پرداخت وجه نقد خودداری کند.