ممکن است بیماری‌های زنان به دلایل مختلفی مانند باور‌های غلط فرهنگی و تابو‌های رایج کمتر از سایر بیماری‌ها مورد توجه قرار گیرد؛ این درحالی است که زنان بیش از نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و ارتقای آگاهی درباره ابعاد مختلف سلامت آنان نقش بسزایی در ارتقای سلامت جامعه دارد.
در ادامه نگاهی انداختیم به مهمترین بیماری‌های شایع در زنان که با افزایش آگاهی درباره آن‌ها می‌توان از بروز بسیاری از آن‌ها جلوگیری کرد و یا شانس درمان آن‌ها را افزایش داد.
دکتر ملیحه عرب متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان این که دوره‌های قاعدگی و بارداری از دلایل رایج از دست دادن خون است، بر ضرورت تشخیص علت کمبود آهن و پیگیری مراحل درمانی تاکید کرد.
وی با اشاره به این که زمانی که فرد به مقدار کافی "هموگلوبین" در خون خود نداشته باشد، کم خون است، اظهار کرد: هموگلوبین به گلبول‌های قرمز کمک می‌کند تا اکسیژن را به تمام قسمت‌های بدن منتقل کنند.
وی افزود: اگر سطح هموگلوبین پایین باشد، بدن ممکن است تمام اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت نکند.
متخصص زنان و زایمان دانشگاه به نشانه‌های ابتلا به کم خونی فقر آهن اشاره کرد و گفت: بسیاری از افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن هیچ علامتی ندارند و این در شرایطی است که نشانه‌های این بیماری با احساس خستگی یا ضعف، به خصوص در ورزش یا بالا رفتن از پله‌ها و سردرد بروز می‌کند.
به گفته وی درد قفسه سینه یا مشکل تنفسی، هوس‌های غیر طبیعی مثل خوردن یخ یا خاک رس از دیگر نشانه‌های ابتلا به کم خونی است.
سندرم پا‌های بی قرار که در آن پا‌ها به حرکت خود به خصوص در شب ادامه می‌دهند از دیگر نشانه‌های ابتلا به کم خونی است که این عضو هیئت علمی دانشگاه به آن اشاره کرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا آزمایشی برای تشخیص کم خونی وجود دارد یا خیر؟ گفت: پزشک می‌تواند خون شما را با یک آزمایش ساده CBC از نظر کم خونی آزمایش کند، اگر آزمایش خون نشان دهد که شما کم خونی دارید، یا اگر علائم فقر آهن دارید، پزشک از شما سوالاتی می‌پرسد و سایر آزمایش‌های خون را انجام می‌دهد تا تشخیص دهد چه چیزی باعث کم خونی شما می‌شود و بهترین روش برای درمان آن چیست.
دکتر عرب در ادامه به روش‌های درمان کم خونی ناشی از فقر آهن اشاره کرد و افزود: کمبود آهن با دادن آهن اضافی به بیمار درمان می‌شود و باید به این نکته توجه داشت که تنها استفاده از غذا‌های حاوی آهن برای جبران کمبود آهن کافی نیست.
وی درباره درمان مبتلایان به کم خونی شدید نیز توضیح داد: ممکن است این افراد نیاز به تزریق خون داشته باشند، ضمن این که دارو‌های تامین کننده آهن به صورت قرص و یا به صورت تزریقی نیز تجویز می‌شود.
دکتر عرب توصیه کرد: اگر عوارض جانبی دارید یا نمی‌توانید آهن کافی از قرص‌ها دریافت کنید، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش این عوارض انجام دهید، یا ممکن است به آهن تزریقی نیاز پیدا کنید بنابراین حتما در این شرایط خودسرانه دارو‌ها را قطع نکنید و با پزشکتان مشورت کنید.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: مهم است بدانید که چرا دچار کمبود آهن شده اید، اگر ناشی از دست دادن خون باشد، باید علت خونریزی را پیدا کرد، همچنین علل دیگر نیز در روند درمان اثر دارند، باید اطمینان حاصل کنید که تمام دستورالعمل‌های مربوط به آزمایش و درمان را به درستی دنبال می‌کنید.
دکتر عاطفه مریدی متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که زگیل‌های تناسلی بر اثر ویروس پاپیلومای انسانی HPV ایجاد می‌شوند، گفت: زگیل‌های تناسلی هم بر زنان و هم بر مردان تاثیر می‌گذارد، اما زنان نسبت به عوارض آسیب پذیرترند.
دکتر عاطفه مریدی گفت: زگیل تناسلی به ضایعات مسطح یا برجسته و متعددی اطلاق می‌شود که معمولا هم رنگ پوست، بدون درد گاهی با خارش و بیشتر در قسمت بیرونی دستگاه تناسلی دیده می‌شود که عامل این بیماری یک ویروس است که معمولا از طریق تماس پوستی در حین تماس جنسی منتقل می‌شود.
وی افزود: زگیل دستگاه تناسلی دارای انواع مختلف کم خطر و یا پرخطر است و برخی از انواع ویروس اچ پی وی در صورت عدم درمان به موقع حتی می‌تواند تبدیل به سرطان دهانه رحم شود.
به گفته وی ممکن است زگیل تناسلی در ناحیه دهان، معقد و یا دست نیز ایجاد شود بنابراین ارتباط جنسی دهانی و یا از راه معقد می‌تواند زوجین را با مشکلات پیچیده‌ای روبه رو کند. زیرا درمان زگیل تناسلی در ناحیه حلق ومعقد به مراتب سخت‌تر است.
دکتر مریدی با بیان این موضوع که ویروس زگیل تناسلی در هر دوجنس وجود دارد، ولی در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود، گفت: سن پایین برقراری رابطه جنسی، این که فرد چند بار ازدواج کرده، استعمال دخانیات، مصرف الکل و قلیان، ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، ضعف سیستم ایمنی، مصرف دارو‌های دارای کورتون، افرادی که پیوند عضو شده و مبتلایان به "اچ آی وی" بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
وی با اشاره به این که زگیل‌های تناسلی بیشتر از طریق تماس جنسی و خراشیدگی‌های مخاطی منتقل می‌شوند ادامه داد: امکان ابتلا به این ویروس به سایر اعضای خانواده از طریق سرویس بهداشتی، حوله و یا مادر شیرده به نوزاد وجود ندارد.
دکتر مریدی از راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV به واکسیناسیون قبل از تماس جنسی و حتی قبل از ازدواج، استفاده از کاندوم در تماس‌های جنسی اشاره کرد.
وی افزود: این بیماری درمان می‌شود، ولی درمان به معنای حذف آن نیست به این معنی که با انواع محلول‌ها یا روش‌های جراحی می‌توان این ضایعات را برداشت.
دکتر مریدی تقویت سیستم ایمنی ضمن پیروی از سبک زندگی سالم و توجه به تغذیه مناسب در درمان HPV را ضروری دانست و وعده‌های غذایی منظم، مصرف میوه و سبزی تازه، تامین کافی ویتامین‌های ضروری را در بدن، پایه و اساس درمان موثر در زمان ابتلا به ویروس اچ پی وی ذکر کرد.
معمولا سه چهارم از زنان در طول زندگی خود حداقل دوبار به عفونت قارچی ناحیه واژن و اطراف آن مبتلا می‌شوند.
به گزارش مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری‌های زنان دانشگاه، ناحیه واژن و اطراف آن می‌تواند به عفونت قارچی توسط دسته‌ای از قارچ‌ها مانند کاندیدا آلبیکنز مبتلا شود که جز عفونت‌های منتقله جنسی نیست، ولی شانس ابتلا به آن بعد از اولین رابطه جنسی افزایش می‌یابد.
مهمترین علایم این عفونت‌ها شامل خارش، قرمزی و تورم اطراف واژن، درد، قرمزی و خارش واژن، سوزش و درد در هنگام ادرار، درد در هنگام رابطه جنسی، ترشحات آبکی، سفید و چسبنده و نمای پنیر دلمه شده است.
در حالت طبیعی در ناحیه واژن جمعیت متعادلی از باکتری‌ها و قارچ‌ها زندگی می‌کنند که به دلیل مصرف انتی بیوتیک، استرس، عدم شست و شوی مناسب، رطوبت، دیابت کنترل نشده، حاملگی، نقص ویا کاهش سیستم ایمنی و هورمون درمانی ممکن است دچار تغییر شده و منجر به بروز عفونت شوند.
تشخیص توسط پزشک با معاینه بالینی ویا نمونه گیری ازمایعات روی مخاط واژن صورت می‌گیرد.
گرچه درمان‌های مختلفی برای عفونت قارچی وجود دارد، ولی معمولا با دارو‌های موضعی واژن و اطراف آن صورت می‌گیرد. فرد چند روز پس از شروع درمان احساس بهبود می‌کند. اما درصورت تداوم علایم بعد از پایان درمان باید به پزشک مراجعه کرد تا دارو تغییر داده شود.
فردی که به صورت مکرر دچار عفونت قارچی می‌شود حتما باید به پزشک مراجعه کند تا از نظر سایر عفونت‌ها یا آلرژی و یا نقص ایمنی مورد بررسی قرار گیرد.
عدم استفاده از دوش واژینال، عدم استفاده از نوار بهداشتی‌ها و محصولات عطردار، پرهیز از حمام با آب داغ، عدم مصرف خودسرانه انتی بیوتیک و خشک و تمیز نگهداشتن ناحیه تناسلی از مهمترین راه‌های پیشگیری از بروز این عفونتهاست.
در ناحیه واژن در حالت عادی باکتری‌هایی وجود دارند که به حفظ سلامت واژن کمک می‌کنند، اگر به هر دلیل در مقدار و و نوع این باکتری‌ها تغییری ایجاد شود، واژینوزیس باکتریایی ایجاد می‌شود.
به گفته مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری‌های زنان، در حالت طبیعی زنان هر روز دارای ترشحات واژینال) ترشحاتی که از ناحیه واژن می‌آید) هستند. واژینوزیس باکتریایی نوعی عفونت ناحیه واژینال است که عامل باکتریایی موجب آن شده است.
ممکن است این عفونت بدون علامت هم باشد، ولی معمولا بروز علائم به صورت افزایش ترشحات واژن با بوی بد ماهی مانده و به رنگ‌های طیف خاکستری و حالت آبکی به خصوص بعد از رابطه جنسی و سوزش ناحیه واژن است.
امروزه پزشکان با معاینه بالینی و شرح حال بیمار می‌توانند به تشخیص برسند و درمان را شروع کنند، ولی پزشک شما می‌تواند با برداشت نمونه‌ای از ترشحات واژن و ارسال آن برای آزمایشگاه و کشت این ترشحات توسط آزمایشگاه، موفق به تعیین نوع باکتری و آنتی بیوتیک موثر بر آن شود.
این عفونت با دو داروی مترونیدازول و کلیندامایسین درمان می‌شود، این دو دارو به اشکال مختلف از قرص تا ژل وجود دارند. برای جلوگیری از عوارض جانبی ناشی از مصرف این دارو‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
به یاد داشته باشید که از خود درمانی و مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها در این عفونت بپرهیزید و دستور پزشک مبنی بر ادامه مصرف دارو حتی با بهبود کامل علائم را جدی گرفته و انجام دهید.
این بیماری به شریک جنسی منتقل نمی‌شود، از این رو نیاز به درمان شریک جنسی وجود ندارد.
در صورت رخداد چنین حالتی این موضوع را سریعا به پزشک خود اطلاع دهید تا درمان مناسب با وضعیت شما را آغاز کند، زیرا مصرف آنتی بیوتیک‌ها طی دوران بارداری دارای محدودیت‌هایی است که تجویزشان تنها باید از سوی پزشک صورت بگیرد.
رابطه جنسی محافظت شده با استفاده از کاندوم و همچنین عدم مصرف سیگار می‌تواند نقشی موثر در جلوگیری از بروز این عفونت داشته باشد.
به یاد داشته باشید بدون مشورت پزشک از دوش واژینال استفاده نکنید، زیرا باعث تغییر در نوع و جمعیت باکتری‌ها و ایجاد خشکی و حساسیت در ناحیه واژن می‌شود.
اگر علائم ابتلا یه این عفونت بازگشت، به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است به دارو‌های بیشتر و دیگری احتیاج داشته باشید، بعضی از افراد ممکن است بار‌ها و بار‌ها به این عفونت مبتلا شوند که برای درمان آنان گاهی به سه تا شش ماه زمان احتیاج است.
دکتر سودابه درویش جراح و متخصص زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی اصلی‌ترین دلایل بروز یائسگی زودرس در زنان را ژنتیک، استرس‌های محیطی، سبک زندگی وغیرفعال شدن تخمدان‌ها برشمرد.
وی با اشاره به این که یائسگی (پساقاعدگی) یک مرحله طبیعی از زندگی زنان است، گفت: یائسگی قطعی، هنگامی اتفاق می‌افتد که یک سال از آخرین قاعدگی گذشته باشد و منظور از یائسگی زودرس، قطع شدن پریود بیش از یکسال در خانم‌های زیر ۴۵ سال است.
وی با اشاره به عوامل متعدد موثر در بروز یائسگی زودرس خاطرنشان کرد: ژنتیک، استرس‌های محیطی، سبک زندگی وغیرفعال شدن تخمدان‌ها از مهمترین علت‌های یائسگی زودرس هستند.
این متخصص زنان و زایمان داشتن قاعدگی‌های متفاوت با قاعدگی معمول از نظر میزان، مدت و تداوم خونریزی‌ها، از دست دادن یک یا چند پریود و شروع علائمی مثل احساس گرگرفتگی را از نشانه‌های ورود به دوران یائسگی عنوان کرد.
دکتر درویش گرگرفتگی را شایع‌ترین علامتی برشمرد که اکثر زنان در دوران یائسگی تجربه می‌کنند که با گرم شدن شدید قسمت بالایی بدن (سر، صورت، گردن وقفسه سینه) شروع می‌شود و ممکن است مثل موجی کل بدن را فرا گیرد.
وی از دیگر عارضه‌های یائسگی به خشکی واژن، نزدیکی دردناک، کاهش روند کلاژن سازی پوست، کاهش تراکم استخوان و تغییرات وزن و خلق و خو اشاره کرد.
این متخصص زنان و زایمان تاکید کرد:افراد با کاهش استرس محیطی، انجام ورزش‌های آرام بخش مثل یوگا و شنا، استفاده از آنتی اکسیدان‌ها و مصرف فراوان میوه و سبزی و پیروی از سبک زندگی سالم می‌توانند از بروز یائسگی زودرس پیشگیری کنند.
دکتر درویش با اشاره به این که یائسگی طبیعی یک بیماری نیست گفت: در واقع یائسگی تغییری طبیعی و لازم در زندگی زنان به شمار می‌آید و مثل هر دوره دیگر زندگی از جمله دوران بلوغ، جوانی یا بارداری چالش‌ها و مزایای خود را دارد، با این تفاوت که در دوران یائسگی فرد با تجربه است و توانایی برخورد با مشکلات و حل و فصل مسائل را دارد.
به گفته وی در یائسگی زودرس باید درمان‌های هورمونی برای داشتن سیکل‌های قاعدگی حداقل به مدت پنج سال دنبال شود و دارو‌های هورمونی جایگزین هورمون‌های طبیعی بدن می‌شوند و عموما درمان استاندارد برای کاهش گرگرفتگی و سایرعلامت‌های آزار دهنده یائسگی است.
این متخصص زنان و زایمان خاطرنشان کرد: در افراد با سابقه ابتلا به سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان اندومتر، ابتلا به لخته‌های خونی در ریه‌ها و یا سکته مغزی معمولا نباید از هورمون درمانی استفاده کرد، همچنین زنانی که که تحت درمان‌های هورمونی هستند نباید سیگار بکشند.
دکتر درویش ورزش‌هایی نظیر یوگا و شنا در دوران یائسگی را بهترین روش برای کنترل علائم این دوران عنوان کرد که می‌تواند علائمی نظیر گرگرفتگی، تحریک پذیری و خستگی را از بین ببرد.
منبع: بهداشت نیوز
