شروط ضمن عقد باید قبل از اجرای صیغه عقد برای زوجین قرائت و در صورت ضرورت مفهوم آن‌ها برای زوجین شرح داده شود تا طرفین با آگاهی کامل ذیل شروط مورد قبول خود را امضاء کنند.
فرارو- برنامه دورهمی یکی از برنامه‌های پرطرفدار تلویزیون بود. دورهمی ۱۸ آذر ۹۵ با اجرای مهران مدیری به یکی از شروط ضمن عقد نکاح یعنی حق طلاق پرداخت او در این برنامه مردانی را که حق طلاق به همسرانشان داده‌اند را جوگیر خواند! در ادامه این شروط را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
به گزارش فرارو، براساس قانون مدنی ایران ازدواج یک عقد لازم است که در پی آن هر یک از زن و مرد شروط و تعهداتی را متقبل می‌شوند. در این میان جایگاه شروط ضمن عقد نیز قابل اعتنا است. شروط ضمن عقد باید قبل از اجرای صیغه عقد برای زوجین قرائت و در صورت ضرورت مفهوم آن‌ها برای زوجین شرح داده شود تا طرفین با آگاهی کامل ذیل شروط مورد قبول خود را امضاء کنند.
شروطی که در قباله ازدواج مندرج بوده به قرار زیر است:
شرط تحصیل: زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله که زوجه لازم بداند و در هر کجا که شرایط ایجاب کند، مخیر می‌سازد. همین که این شرط را در انتهای عقد نامه اضافه کنید کافی است.
شرط اشتغال: مطابق قانون اگر شغل زن منافی با مصالح خانواده یا حیثیت شوهر یا زن باشد، مرد می‌تواند همسر خود را از آن شغل منع کند اما با توجه به اینکه امکان تفسیرهای مختلف از این متن قانونی وجود دارد، گنجاندن عبارت زیر در سند ازدواج پیشنهاد می‌شود:
«زوج، زوجه را در اشتغال به هر شغلی که مایل باشد در هر کجا که شرایط ایجاب کند مخیر می‌سازد.» با وجود این شرط مرد همچنان می‌تواند مدعی شود که شغل همسر به مصالح خانواده آسیب می‌زند. اما داشتن این شرط در دادگاه به دفاع از زن برای حفظ شغلش کمک می‌کند اضافه کردن این شرط در انتهای عقدنامه کفایت می‌کند.
شرط وکالت زوجه در صدور جواز خروج از کشور: مطابق قانون گذرنامه زنان متأهل فقط با اجازه کتبی همسر خود می‌توانند از کشور خارج شوند با توجه به اینکه این مسأله در عمل مشکلات فراوانی را ایجاد می‌کند عبارت زیر به منزله شرط ضمن عقد ازدواج پیشنهاد می‌گردد.
«زوج به زوجه وکالت بلاعزل بدهد که با وجود همه اختیاراتی که قانون در خصوص اجازه خروج از کشور زوجه به زوج اعطا کرده است زوجه بدون نیاز به اجازه شفاهی یا کتبی مجدد شوهر، از کشور خارج شود و تعیین مدت سفر، مقصد و شرایط مربوط به سفر کاملاًبه صلاحدید خود زن باشد.»
زوجه می‌تواند درخواست تمدید و تعویض گذرنامه را هم اضافه کند که کامل‌تر گردد. این شرط را باید حتما در سند جداگانه‌ای در دفترخانه رسمی نیز ثبت کنید و به نوشتن در انتهای عقدنامه اکتفا نکنید.
شرط تقسیم اموال موجود میان شوهر و زن پس از جدایی: زوج متعهد می‌شود هنگام جدایی، اعم از آن که به درخواست مرد باشد یا به درخواست زن نیمی از دارایی موجود خود را اعم از منقول و غیر منقول که طی مدت ازدواج به دست آورده است به زن منتقل کند.
طبق قوانین فعلی ازدواج در ایران، مرد فقط مکلف به تأمین هزینه زندگی زن و دادن مهریه به اوست و هر مال و اموالی که به دست بیاورد در مالکیت خود اوست و موظف به تقسیم آن با همسرش نیست. پس از مرگ هم تنها ۱/۸ از اموال مرد به همسرش می‌رسد.
حضانت فرزندان پس از طلاق: زوجین می‌توانند توافق کنند که اولویت در حضانت فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر باشد یا با هر کدام از والدین که مصلحت طفل ایجاب کند باشد تعیین مصلحت طفل بر عهده کارشناس یا داور خواهد بود. البته بسیاری از قضات و حقوقدانان معتقدند توافق بر سر حضانت و آنچه مربوط به امور فرزندان است پیش از تولد آن‌ها اثری ندارد لذا بعد از تولد فرزندان این شرط را حتما ثبت کنید.
شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق: زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمان و تحت هر شرایطی به مطلقه کردن خود از قید زوجیت زوج به هر طریق اعم از اخذ یا بذل (بخشیدن) مهریه اقدام کند.
شروطی که زن می‌تواند تقاضای طلاق کند:
دفترچه‌های ازدواج که در دفاتر ازدواج ثبت می‌شوند دارای بندهایی هستند که در صورت امضاء از سوی شوهر، زن این اختیار را خواهد داشت که پس از حصول این شرایط راسا در دادگاه‌های خانواده حاضر شده و تقاضای طلاق نماید.
در بند «الف» این عقد نامه‌ها آمده است: هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبود، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده است طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند.
در بند «ب» آن نیز آمده است زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر می‌دهد که زن در صورت تحقق شرایطی، از ناحیه مرد وکیل است خودش شخصاً یا با انتخاب فرد دیگری به عنوان وکیل به دادگاه مراجعه کند و پس از اثبات ادعا، درخواست طلاق کند.
شروط ضمن عقد نکاح شامل ۱۲ شرط است که به آن شروط دوازده‌گانه عقد نکاح می‌گویند. این شروط عبارتند از:
۱- استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان وعدم امکان الزام او به تأدیه نفقه همچنین در مواردی که شوهر سایر حقوق واجب زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.
۲- سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل کند.
۳- ابتلای زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد.
۴- جنون ادواری زوج
۵-عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد. به عنوان مثال زوج گدایی کند.
۶- محکومیت زوج به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعاً منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر و مرد در زندان باشد.
۷- ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار سازد.
۸- زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند (تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است) یا اینکه ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه غیبت کند.
۹- محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی بوده با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
۱۰- در صورتی که بعد از گذشت ۵ سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.
۱۱- در صورتی که زوج مفقودالاثر گردد و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
۱۲- زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار نکند.
با تحقق یکی از شرایط دوازده‌گانه و اثبات آن در دادگاه، زن می‌تواند با استفاده از وکالت ضمن عقد با مراجعه به دادگاه خانواده و طی تشریفات قانونی نسبت به اجرای طلاق اقدام کند.
