رجبی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: زمینه‌های به وجود آمده پس از انقلاب اسلامی برای آشنایی طلاب با فناوری آی تی، افق کاربست هوش مصنوعی را امیدوار کننده و چشم انداز آن را نوید بخش کرده است؛ در گذشته این مسئله در حوزه علمیه کاملا مغفول بود، اما اکنون برخی از طلاب با هوش مصنوعی آشنایی مقدماتی پیدا کرده و مؤسسات مختلفی نیز در این زمینه فعالیت دارند.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه گفت: اگر نسبت به دین و دفاع از ارزش‌های دینی، اسلامی و انسانی دغدغه داریم باید نسبت به علوم روز بویژه هوش مصنوعی مجهز و پیشران باشیم.
به گزارش خبرگزاری حوزه؛ آیت الله محمود رجبی رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) شامگاه چهارشنبه در نشست هم‌اندیشی گفتمان علمی مطالعات بنیادین حوزه هوش مصنوعی که در سالن اندیشه این مؤسسه برگزار شد در سخنانی اظهار کرد: امروز فناوری‌های نوین به ویژه هوش مصنوعی به پیشرفت علوم شتاب داده و در کشور ما نیز به برکت انقلاب اسلامی این امر تحقق یافته است.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: زمینه‌های به وجود آمده پس از انقلاب اسلامی برای آشنایی طلاب با فناوری آی تی، افق کاربست هوش مصنوعی را امیدوار کننده و چشم انداز آن را نوید بخش کرده است؛ در گذشته این مسئله در حوزه علمیه کاملا مغفول بود، اما اکنون برخی از طلاب با هوش مصنوعی آشنایی مقدماتی پیدا کرده و مؤسسات مختلفی نیز در این زمینه فعالیت دارند.
وی افزود: در مراکز آموزشی واحد‌هایی برای آشنایی با این فناوری در نظر گرفته شده است و درک ثمرات آن برای بسیاری از حوزویان ملموس شده؛ با این حال هنوز با فضای عظیم این عرصه آشنایی کامل صورت نگرفته است. دغدغه بهره گیری از آی تی به عنوان یک نیاز و ضرورت در بخشی از بدنه حوزه نشان می‌دهد که زمینه برای وقوع جهش در این عرصه وجود دارد؛ البته از نظر سرمایه گذاری، مدیریت و برنامه ریزی نیاز به تلاش بیشتری وجود دارد.
استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: بیست سال پیش، مؤسسه امام خمینی (ره) نشریه‌ای را در این باره منتشر کرد؛ البته هنوز فعالیت برنامه ریزی شده خاص در گروه‌های علمی مؤسسه در خصوص هوش مصنوعی با ظرفیت‌های امروزین آن صورت نگرفته، اما جسته و گریخته تحقیقاتی انجام شده که از جمله آنها مقالاتی با عناوین؛ «ادراک بصری در هوش مصنوعی و فلسفه ذهن»، «مبانی معرفت شناختی و ذهن و هوش مصنوعی»، «متن کاوی موضوعی رایانه‌ای قرآن کریم برای کشف ارتباطات معنایی میان آیات بر مبنای تفسیر موضوعی» و «بررسی توان رقابت هوش مصنوعی با ذهن انسان از منظر قرآن کریم» است.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه بیان کرد: البته در مؤسسه امام خمینی (ره) معاونت فناوری اطلاعات فعال است و پروژه‌های مختلفی را اجرا کرده و در دست اجرا دارد که مورد بهره‌برداری اساتید، محققان و دانش‌پژوهان و نیز بخش‌های مختلف اداری مؤسسه است؛ در مرکز دایرة‌المعارف نیز پروژه‌های ارزشمندی اجرا شده است که در انجام سرعت و دقت تحقیقات محققان آن مرکز تأثیر قابل توجه دارد.
وی با تقدیر از تلاش‌های آیت الله اعرافی مدیرحوزه‌های علمیه اظهارکرد: سال‌های متمادی است که با آیت‌الله اعرافی همکاری داشته‌ام؛ وی شخصی خوش‌فکر، خلاق، آینده‌نگر و مدیری توانمند است که اقدامات بزرگی را در کارنامه دارد؛ با توانمند‌هایی که در مدیریت حوزه دیده می‌شود، انتظار می‌رود کار‌های شایسته‌ای صورت بگیرد و حوزه در طول زمان، نه تنها سطح ضروری این فناوری را طی کند بلکه به سوی سطح مطلوب گام‌های ارزشمندی بردارد و در کاربست هوش مصنوعی و فناوری آی تی افق چشم‌انداز مطلوب و امیدوار کننده خواهد داشت البته اگر امکانات بیشتری فراهم شود، حرکت بهتری انجام خواهد شد؛ شورای عالی هم که نهاد بالادستی مدیریت حوزه است حتما به آیت‌الله اعرافی در این زمینه کمک و بستر‌های لازم را فراهم خواهد کرد.
آیت الله رجبی تصریح کرد:استفاده از هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار نوین برای فرآیند اجتهاد، تولید علوم اسلامی و نظریه‌پردازی مفید می‌دانم؛ در نظریه‌پردازی هوش مصنوعی می‌تواند خدمات بسیار خوبی داشته باشد. اگر فناوری آی تی در اختیار محققان قرار بگیرد از لحاظ جامعیت، سرعت و دقت بسیار می‌تواند کمک کند؛ و علاوه بر امکان پیشگیری از بسیاری از خطا‌ها و دستیابی آسان، سریع و دقیق به داده‌های فراوان علمی، محققان این صرفه‌جویی زمانی را می‌توانند به تأملات علمی اختصاص دهند.
وی تأکید کرد: هوش مصنوعی کمک عظیمی به سایر کار ویژه‌های روحانیت می‌کند؛ از جمله در تبلیغ و برای فعالیت‌های فرهنگی بسیار پیش برنده، سرعت بخش و سامان دهنده است. جهان دائما در حال تحول است و این تحولات در جامعه ما و جهان اسلام اثر خودش را دارد؛ اگر حوزه علمیه نتواند پاسخگوی نیاز‌های نوظهور نظام و جوامع اسلامی باشد، از قافله تحولات عقب می‌ماند و به حاشیه رانده می‌شود.
عضوشورای عالی حوزه‌های علمیه افزود: جهت گیری نظام اسلامی به سمت تمدن نوین اسلامی و اداره جهان است؛ این کار بدون استفاده ابراز‌های نوین ممکن نیست از طرفی مطالبات از دانشمندان اسلامی هر روز، رو به افزایش است و از طرف دیگر نفوذ اسلام گسترده‌تر شده است و دشمنان هم تهاجم مضاعف خود را دارند؛ باید ابزار‌هایی داشته باشیم که پاسخگوی این حجم و این سطح از نیاز‌ها باشد.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) بیان کرد: استکبار جهانی در عرصه فرهنگی یک جنگ تمام عیار را علیه مبانی و ارزش‌های اسلام و نظام اسلامی به راه انداخته است؛ آنها از تمام ظرفیت فناوری‌های نوین در بالاترین سطح استفاده می‌کنند و ما نیز برای پیروزی باید مسلح به سلاح‌های نوین شویم.
وی تصریح کرد: اگر انبوهی از اطلاعات در اختیار محقق قرار گیرد؛ انبوه خوانی بدون تعمق و تأمل از مخاطرات استفاده از فناوری آی تی و هوش مصنوعی خواهد بود؛ محقق نباید به داده‌های فروان به دست آمده از طریق فناوری اطلاعات اکتفا کرده و خیال کند که نیاز چندانی به تأملات عمیق ندارد؛ باید توجه داشت که فناوری، تنها زمینه را فراهم می‌کند و قدرت استنباط، نظریه‌پردازی و تجزیه و تحلیل که حرف اول را می‌زند، چیزی جدای از آن است.
آیت الله رجبی گفت: انحراف از مسیر و اهداف از دیگر مخاطرات این مسیر است؛ همه فعالیت‌های حوزوی برای تقرب به خداوند متعال صورت می‌گیرد و مخاطره غفلت از هدف، همواره و در همه حال مطرح است، ولی توانمندی‌های هوش مصنوعی می‌تواند یکی از معدات آن باشد و زمینه غفلت از هدف را فراهم کند.
عضوجامعه مدرسین حوزه افزود: در منابع اسلامی (آیات و روایات) که سر و کار روحانیون و از جمله محققان و مجتهدان با آن است، معرفت با اخلاق و معنویت عجین شده است؛ وقتی فناوری نوین تنها معلومات علمی را در اختیار محقق قرار می‌دهد، ممکن است از بعد معنوی غفلت شود که خطر جدی است و باید در خصوص آن چاره اندیشی شود. فعلا مدیریت فناوری‌های نوین و فضای مجازی در اختیار ما نیست و نمی‌توان فناوری‌های نوین را ایزوله کرد؛ از سوی دیگر دشمنان اسلام نیز توطئه‌های خودشان را با استفاده حداکثری از همین امکانات محقق می‌سازند که باید برنامه‌های لازم برای کنترل درونی محققان در نظر گرفته شود.
وی خواستار توجه و سرمایه گذاری نظام در خصوص توسعه و پیشرفت مطابق با موازین اخلاقی هوش مصنوعی شد.
