پروژه خط گاز IP قرار بود تا دسامبر ۲۰۱۴ به پایان برسد و دریافت جریان گاز از ژانویه ۲۰۱۵ شروع شود، اما پاکستان نتوانست خط لوله را از مرز ایران به منطقه «نوابشاه» راه اندازی کند.
یک مقام پاکستانی در مصاحبه‌ای گفته اسلام آباد در حال بررسی این است که آیا تحریم‌های آمریکا علیه ایران به پروژه خط لوله واردات گاز این کشور از ایران ضربه می‌زند یا خیر.
به گزارش عصرایران، وبگاه خبری «اینترنشنال نیوز» پاکستان، به نقل از یک مقام ارشد وزارت انرژی این کشور نوشت که پاکستان از آمریکا می‌خواهد که نظر خود را درباره آغاز با تاخیر پروژه ساخت خط لوله واردات گاز از ایران در خاک پاکستان از منظر اینکه آیا واقعا این پروژه تاثیری از تحریم‌های آمریکا علیه ایران خواهد پذیرفت یا نه، دریافت کند.
این مقام پاکستانی افزود: " ما بارها به طور غیررسمی از مقامات ایالات متحده درخواست کرده‌ایم و در آخرین تحول، وزیر امور خارجه پاکستان در سفر اخیر خود به ایالات متحده، این موضوع را با مقامات آمریکایی در میان گذاشته است. او هنگام بازگشت به کشورش با مقامات آمریکایی در قطر نیز ملاقات کرد و این موضوع را با آن‌ها در میان گذاشت.
از سوی دیگر به گفته این مقام وزارت انرژی پاکستان پیشتر «سید طارق فاطمی» دستیار ویژه نخست وزیر در امور خارجه نیز این موضوع را با مقامات آمریکایی در میان گذاشته است. این مقام مسئول با بیان اینکه «تاکنون آمریکا به این موضوع واکنشی نشان نداده است»، افزود: پاکستان برای تصمیم گیری نهایی در مورد این پروژه بسیار مهم به نظر آمریکا نیاز دارد.
مقامات پاکستان اکنون به این پروژه خوشبین هستند، به ویژه با توجه به دوران جدید تنش‌زدایی بین عربستان سعودی و ایران با حمایت پکن و صف‌بندی‌های ژئو استراتژیک جدید در جهان.
در گذشته، پادشاهی عربستان سعودی نیز با این پروژه مخالفت کرده بود اما به نظر می‌رسد با توجه به تحولات جدید در روابط تهران و ریاض، حاکمان سعودی دست از مخالفت با این پروژه بردارند.
در آخرین تحول، ایران در ژانویه ۲۰۲۳ از پاکستان خواست تا بخشی از پروژه خط گاز ایران و پاکستان (IP) را تا ضرب الاجل فوریه تا مارس ۲۰۲۴ در خاک خود بسازد یا آماده پرداخت جریمه ۱۸ میلیارد دلاری باشد.
مقامات ایرانی به همتایان پاکستانی خود گفته‌اند که تحریم‌های آمریکا علیه ایران یکجانبه و غیرقانونی است و پاکستان، بر اساس توافق تجدیدنظر شده، موظف است این خط لوله را تا فوریه - مارس ۲۰۲۴ بسازد.
ایران پیشتر بخشی از خط لوله را از میدان گازی خود تا مرز پاکستان ساخته و آماده است.
شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، کمیته‌ای سه نفره را به ریاست سید طارق فاطمی، دستیار ویژه نخست وزیر در امور خارجه، در مورد چگونگی پیشبرد این موضوع با توجه به هشدار ایران به پاکستان تشکیل داده است.
این کمیته پیشنهاد کرده که با ایران در مورد این موضوع گفتگو شود و همچنین تلاش‌های دیپلماتیک با مقامات آمریکایی در سطوح مختلف برای اطلاع از تاثیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران بر پاکستان در صورت راه‌اندازی پروژه آغاز شود.
پروژه خط گاز IP قرار بود تا دسامبر ۲۰۱۴ به پایان برسد و دریافت جریان گاز از ژانویه ۲۰۱۵ شروع شود، اما پاکستان نتوانست خط لوله را از مرز ایران به منطقه «نوابشاه» راه اندازی کند.
قرارداد خرید گاز پاکستان از ایران در سال ۲۰۰۹ بین دو کشور و به مدت ۲۵ سال امضا شد. تقریبا ۱۴ سال از امضای این توافقنامه می‌گذرد و مدت ۳ سال ساخت خط لوله در خاک پاکستان به هدر رفته است.
بر اساس این قرارداد، پاکستان قرار بود خط لوله ۷۸۱ کیلومتری از مرز ایران به نوابشاه را در خاک خود بسازد. بر اساس توافق اولیه، پاکستان موظف است از اول ژانویه ۲۰۱۵ روزانه یک میلیون دلار به ایران براساس بند جریمه پرداخت کند و در صورت انتقال به دادگاه داوری توسط ایران، پاکستان باید میلیاردها دلار به عنوان جریمه بپردازد.
اما در سپتامبر ۲۰۱۹، شرکت گاز پاکستان و شرکت ملی گاز ایران توافقنامه‌ای برای ساخت خط لوله گاز امضا کردند.
بر اساس این معاهده بازنگری شده، برای تاخیر در ساخت خط لوله از سوی طرف پاکستانی، ایران به هیچ دادگاه بین المللی مراجعه نخواهد کرد و پاکستان نیز تا سال ۲۰۲۴ هیچ جریمه‌ای به ایران پرداخت نخواهد کرد.
با این حال و بر اساس این توافق، پس از فوریه تا مارس ۲۰۲۴، ایران آزاد خواهد بود تا به داوری بین المللی علیه پاکستان مراجعه کند. مقامات ایرانی اخیرا به پاکستان هشدار داده‌اند که مهلت ساخت خط لوله‌شان رو به اتمام است.
به گفته مقام مسئول در وزارت انرژی پاکستان، دولت اسلام آباد تصمیم گرفته برای جلوگیری از شکایت ایران به مراجع بین المللی، تلاش‌های دیپلماتیک خود را آغاز کند تا ایران متقاعد شود که پاکستان در این پروژه کاملا جدی است و در صورت‌عدم رعایت مهلت مقرر تا فوریه ۲۰۲۴، ایران به دنبال شکایت نباشد.
مقام پاکستانی گفت که این کشور تلاش خواهد کرد تا از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران معافیت یا تخفیفی از آمریکا دریافت کند.
این مقام گفت: «اکنون تنها تحریم‌های آمریکا باقی مانده است زیرا محدودیت‌های سازمان ملل دیگر برای برنامه هسته‌ای ایران وجود ندارد.»
به گفته این مقام پاکستانی: «پاکستان کشوری است که به واردات انرژی از ایران نیاز دارد و همزمان نیاز دارد مطمئن شود که تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران صدمه‌ای به منافع این کشور ایجاد نخواهد زد، تا بتواند خط لوله را برای اطمینان از دسترسی پایدار به گاز ایجاد کند.»
ایران می‌گوید تحریم‌های آمریکا غیرقانونی است. کارشناسان می‌گویند تحریم‌ها ساخت این خط لوله را ممنوع نمی‌کند، بلکه تنها جریان واردات گاز از ایران را منع می‌کند.
گفتنی است در پی تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران، هند نیز برای مدت‌ها با وجود تحریم ها، از آمریکا معافیت تحریمی گرفت و مدت‌ها پس از تحریم، از ایران نفت خام وارد کرد.
دولت عراق نیز هم اکنون با موافقت آمریکا از ایران گاز و برق وارد می‌کند و در عوض با ارز ملی خود (دینار) با ایران تسویه حساب می‌کند.
