سال سیاه متروپل

خیابان امیری آبادان؛ روز سه‌شنبه دوم خرداد، ساعت ۳۰: ۱۲ دقیقه که می‌شود، صدای ضجه خانواده‌های داغدار و کل زدن زن‌ها، فضا را به لرزه درمی‌آورد.

به گزارش اعتماد، مادران داغدار، مویه‌کنان در حالی که عکس عزیزان‌شان را بلند کرده‌اند و به سوی ویرانه‌های ساختمان متروپل سرازیر می‌شوند. بر سر و سینه می‌کوبند و فریاد می‌زنند: «شهدا زیر خاکن، متهمان آزادن»، «بگو برادرم کو، این گل پرپرم کو...»

اولین سالگرد قربانیان فاجعه ساختمان متروپل است که ظهر دوم خرداد پارسال فروریخت و ۴۳ نفر زیر آوار‌های آن مدفون شدند و ۱۳ نفر هم مصدوم.

بسیاری از مردم آبادان از ساعت‌ها قبل برای عزاداری و همدردی با خانواده‌های کشته‌شدگان، به خیابان امیری آمده‌اند. ولی نیرو‌های امنیتی و یگان ویژه از اوایل صبح، اطراف ساختمان متروپل را مسدود کرده‌اند و اجازه تجمع نمی‌دهند.

خانواده جلیلیان اولین خانواده از کشته‌شدگان حادثه هستند که برای برگزار کردن مراسم به ساختمان متروپل آمدند ولی آن‌ها هم با مانع مواجه شدند.

فوزی جلیلیان، صاحب یک آبمیوه‌فروشی در برج متروپل، ۲ پسرش آرین و عرفان و برادرزاده‌اش حمیدرضا هم جزو قربانیان متروپل بودند. پیکرشان یک هفته بعد از فاجعه پیدا شد. مردم، ندا جلیلیان، مادر خانواده را داغدارترین زن فاجعه متروپل نامیدند. او امروز، نسبت به برخورد پلیس اعتراض کرد و گفت که کمترین انتظار خانواده‌ها از مسوولان این بود که اجازه بدهند در محل حادثه مراسم یادبود و عزاداری برگزار کنند.

خانواده ناصر مطوری، همسر دانیال خسروی، خانواده نادیا کعبی، خانواده مریم قربانی و رامین معصومی و مادر آرمان قیصری هم به عزاداران پیوستند و بعد کم‌کم سایر خانواده‌ها هم با چهره‌های اشک‌آلود حضور یافتند. با بیشتر شدن جمعیت خانواده‌های کشته‌شدگان و مردم، از ساعت ۳۰: ۱۲ دقیقه به بعد دیگر نیرو‌های امنیتی راه را بر عزاداران باز کردند.

آبادان دلش گرفته

دیواره آبی رنگی که دورتادور، ویرانه‌های متروپل را احاطه کرده، پر از بنر‌ها و عکس‌های جانباختگان حادثه است. ساعت نزدیک یک ظهر، دمای هوا در آبادان ۴۲ درجه را نشان می‌دهد. هوا، اما گرم‌تر احساس می‌شود و برخی از عزاداران از شدت گرما از حال رفته‌اند.
حالا دیگر دسته عزاداری و سینه‌زنی مردانه هم آمده است. خیابان متروپل پذیرای صد‌ها نفر از مردم عزادار است. صدای سنج و دمام بلند می‌شود و عزاداران با فریاد «ای وا ویلا عزا و ماتمه»، «السلام بر شهدا»، «آبادان دلش گرفته» با قدم‌های آرام از ساختمان متروپل فاصله می‌گیرند و وارد یکی از خیابان‌های فرعی پشت این ساختمان می‌شوند و بعد از نیم ساعت ختم مراسم را اعلام می‌کنند. بنر‌هایی که در خیابان نصب شده مراسم عزاداری در ساعت ۱۹-۱۷ امروز در آرامستان «بهشت رضا» آبادان را هم اعلام کرده‌اند.

سوگواری در بهشت رضا

«بهشت رضا» آبادان، در میانه هفته، پذیرای جمعیت زیادی از مردمی است که برای سوگواری قربانیان متروپل گرد آمده‌اند. خانواده‌های عزادار متروپل مراسمی را ساعت ۱۷ روز سه‌شنبه در آرامستان شهر برگزار کردند که آبادانی‌های بسیاری در آن مشارکت کردند. حدود ۲۰ نفر از جانباختگان متروپل در این آرامستان به خاک سپرده شده‌اند. روی همه مزار‌ها سبد‌های گل و خنچه‌های خرما چیده شده. دسته‌های عزاداری گروه گروه در «بهشت رضا» به راه افتاده‌اند. دسته سینه‌زنی که دست‌هاشان را به کمر همدیگر قلاب کرده‌اند، سوگواری مخصوص آبادانی‌ها را همراه با نوای سنج و دمام به‌جا می‌آورند و دوباره شیون می‌کنند: «ای واویلا عزا و ماتمه»، «فریاد یا محمدا...»

همسایه‌های متروپل همچنان بلاتکلیفند

خیابان امیری، محل ساختمان متروپل، برای انجام عملیات آواربرداری چندین ماه مسدود بود که نارضایتی اهالی و کسبه را به همراه داشت. این خیابان که یکی از شریان‌های مرکز شهر آبادان است، بالاخره پیش از تعطیلات نوروز بازگشایی شد. حالا اهالی این خیابان می‌گویند که مسوولان شهری چند روز مانده به سالگرد متروپل یک «شوی تبلیغاتی» به نمایش گذاشته‌اند. کوچه‌های اطراف بدون اینکه زیرسازی شده باشد روکش آسفالت شده و کارگران هلدینگ عبدالباقی نیز که در حال کار در ساختمان مخروبه بوده و مشغول درآوردن آهن‌های ساختمان بودند، به‌طور ناگهانی از ۲ روز پیش ناپدید شده‌اند.

اهالی متروپل و آن‌هایی که خانه‌های‌شان را برای آواربرداری خالی کرده بودند، بعد از یک سال هنوز بلاتکلیف هستند و هیچ مسوولی پاسخ آن‌ها و خسارت‌های بی‌شماری که متحمل شده‌اند را نداده است. مجید موگویی یکی از ساکنان همین خیابان می‌گوید: اهالی تاکنون هیچ خسارتی نه از بیمه و نه از سازمان‌ها دریافت نکرده‌اند و همه پیگیری‌ها تاکنون بی‌نتیجه مانده است. بیمه تنها ۸۰ درصد خسارت به ساختمان‌های تخریب‌شده را آن‌هم با نرخ پارسال پرداخت می‌کند. البته وعده‌های هر ماه بیمه بعد از یک سال هنوز عملی نشده و خسارتی از آن هم دریافت نکردیم.

او می‌گوید: مسوولان برای اسکان ساکنان ساختمان‌های تخریب‌شده، وعده‌های زیادی دادند که هیچ‌کدام محقق نشد و منطقه آزاد و شهرداری آبادان اسکان اهالی را برعهده نگرفتند و ما مجبور شدیم هزینه اجاره را تامین کنیم. اکنون نیز خودمان با هزینه شخصی در حال تعمیر خانه‌های‌مان هستیم، اما پول کم آوردیم و منتظر پرداخت خسارت بیمه هستیم.

پرونده حقوقی ۸۰ درصد پیشرفت دارد

متروپل، ساختمان نیمه‌کاره ۱۲ طبقه، از پروژه‌های هلدینگ خانوادگی عبدالباقی با مدیریت حسین عبدالباقی بود که مقامات رسمی اعلام کردند او هم در این حادثه کشته شده. علت فروریزش این برج را مشکلات طراحی و اجرایی، همراه با فساد و رانت گسترده عنوان کردند.

دادگاه متروپل در سه جلسه، بدون حضور خبرنگاران و فقط با حضور صدا و سیما برگزار شد. طبق رای بدوی و با توجه به نظریه ۷ نفره کارشناسی که در دادگاه تجدیدنظر هم تایید شد، ۷۵ درصد مسوولیت فاجعه متروپل متوجه حسین عبدالباقی سازنده و مالک و ۲۵ درصد تقصیر متوجه ۲۱ نفر از مدیران و مسوولان است. متهمان پرونده به پرداخت دیه، تحمل یک تا سه سال حبس تعزیری، دو سال انفصال از خدمات دولتی و عمومی و دو سال منع اشتغال به حرفه مرتبط با مهندسی ساختمان و لغو پروانه اشتغال و محرومیت از عضویت در سازمان نظام مهندسی، محکوم شدند. این رای با اعتراض خانواده جانباختگان روبرو شد و کارشناسان انتقادات بسیاری به آن وارد کردند. محسنی اژه‌ای رییس قوه قضاییه، اما روز دوشنبه از عملکردشان در پرونده متروپل دفاع کرد و به مرکز رسانه قوه قضاییه گفت: پرونده‌های کیفری متروپل ظرف تنها دو ماه به سرانجام رسیده. اکنون ۸۰ درصد پرونده حقوقی آن هم پیش رفته و احکام صادر شده‌اند؛ ممکن است هنوز این احکام اجرا نشده باشند. او گفته است: آسیب‌شناسی و کارشناسی قوه قضاییه در مورد متروپل در اختیار دستگاه‌های مربوطه قرار گرفته که امیدواریم آنان نیز این مقوله را مطمح‌نظر قرار دهند تا در آینده شاهد وقوع این قبیل حوادث ناگوار و تلخ نباشیم.

فروش ۲۰ میلیارد تومان از اموال عبدالباقی

علی دهقانی رییس کل دادگستری خوزستان همچنین با اشاره به جنبه حقوقی این پرونده، به روابط عمومی دادگستری گفته است: از آنجایی که این پرونده دارای ابعاد حقوقی است و با توجه به اینکه مقصر متوفی قرارداد‌هایی با افراد مختلف در خصوص ساختمان متروپل یا موضوعات مرتبط دیگر منعقد کرده بود، از جنبه حقوقی ۲ دسته پرونده در دادگستری شهرستان آبادان مطرح شد که یکی از آن‌ها مربوط به الزامات قراردادی است که مقصر متوفی با افراد مختلف قرارداد منعقد کرده بود. پرونده‎هایی در این رابطه در دادگستری شهرستان آبادان به طرفیت ورثه مقصر متوفی تشکیل شد و دسته دیگر نیز الزامات خارج از قرارداد به واسطه خسارتی که به مردم وارد شده بود، دادخواست‎هایی در دادگستری شهرستان آبادان مطرح شد. به گفته دهقانی، از ۳۷۶ فقره پرونده حقوقی مربوط به الزامات خارج از قرارداد، ضمانت قهری پرداخت خسارت، ۲۹۰ فقره رای صادر شده و از ۱۲۰ فقره الزامات قراردادی، ۹۵ فقره رای صادره شده و ۱۲۷ فقره پرونده با طی مراحل قانونی به اجرای احکام ارسال و در فرآیند اجرا قرار دارد. او گفته است: با توجه به پیگیری رییس دستگاه قضا، روز دوشنبه یکم خرداد ۱۴۰۲، بالغ بر ۲۰۰ میلیارد ریال از اموال مقصر متوفی که برای اجرای احکام حقوقی این پرونده توقیف شده بود، به فروش رسید و با توجه به اولویت بر تقدیم دادخواست‌های حقوقی که در این رابطه صورت گرفت، به کسانی که حکم به نفع‌شان صادر شده، پرداخت می‌شود.