ماجرایی باعث واکنش جواد ظریف شده به این موضوع برمیگردد که مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در توییتی ادعا کرده که بدهی گازی ترکمنستان بدون برجام پرداخت شده و قرارداد واردات گاز از این کشور هم در چارچوب «منهای برجام» امضا شده است. البته او در بخش دیگری از توییت خود از محمد جواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه ایران پرسیده است که آیا در یک جلسه خصوصی، نگفته است که زنگنه در خصوص پرونده ترکمنستان، خیانت کرده است یا خیر؟
آرمان ملی نوشت: بعدها مشخص شد پرداخت یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلاری از بدهی که شاید یکی از دلایل قطع گاز ترکمنستان به ایران در گذشته بود به صورت تهاتری بوده است. در این معنا که ایران مستقیما پولی دراختیار ترکمنستان قرار نداده است بلکه عراق بدهی ایران به ترکمنستان را از منابع ناشی از صادرات گاز ایران به بغداد پرداخته است. از این رو ادعای مالک شریعتی در ارتباط با تسویه بدهی با ترکمنستان بدون برجام؛ یک پروپاگاندای رسانهای است.
آقای دیپلمات بعد از مدتها از خلوت به جلوت آمد و آتشی بر خرمن مدعیان دیپلماسی افکند. چند روزی از حضور جواد ظریف مرد کهنه کار عرصه دیپلماسی در کلاپ هاوس میگذرد، اما هنوز آتشی که او افروخته سو سو میزند و هر بار که این آتش قصد خاموشی دارد، عدهای با واکنشهای بیراه و حاشیهای ناخواسته ظریف را وادار به کنش کرده و او را ظریفانه به صدر اخبار بازمیگردانند
واقعیت آن است که کلام ظریف برای بسیاری از مردم عادی تا سیاست مداران اهل مدارا، حجت است. ظریف با یک جمله نشان داد که نگاه به شرق نه دستاوردی در کارنامه دولت سیزدهم بلکه تنها میوه پیگیریهای او در دوران حضورش بر وزارت خارجه است. هر چند ظریف، ظریفانه عمل میکند تا به کسی بر نخورد و با وقار تمام بسیاری از نقدها و تهمتها را تحمل میکند، اما مخالفانش دست بردار نیستند و حتی به نقل از وی تلاش میکنند دیگران را علیه او به واکنش وادار کنند.
دروغی به نام خائن نامیدن زنگنه توسط ظریف
محمدجواد ظریف درباره اظهارات منتسب به خود به نقل از مالک شریعتی، نماینده مجلس گفت: این دست خبرسازیها نشان میدهد «چون قافیه به تنگ آمده، سناریوی نخنمای جعل و اکاذیب را پیش گرفتهاند.» چه کسی باور میکند من درباره یکی از چهرههای برجسته دولت چنین تعابیری به کار ببرم؟ جواد ظریف تاکید کرد: آنچه در جلسه نمایندگان مجلس گفتم این است که آقای مهندس زنگنه باید به دولت و نهادهای نظارتی درباره عملکرد حوزه خود در نفت و انرژی پاسخگو باشد نه سیاست خارجی. عدم پرداخت بدهی ترکمنستان ضربهای در سیاست خارجی بود، اما مهندس زنگنه مسئول این زیان نیست.
وی افزود: به نمایندگان مجلس گفتم شما باید قانونی که در حوزه سیاست خارجی، ظرفیتی برای وزارت امور خارجه در پیگیری این امور قائل نیست را تغییر دهید، نه اینکه مهندس زنگنه را مسئول بدانید. ظریف تاکید کرد: به هیچ وجه تعبیر خیانت را درباره کسی به کار نمیبرم چه برسد درباره یک عضو کابینه، باسابقه درخشان و مملو از تلاش و وطندوستی مانند آقای مهندس زنگنه.
ماجرایی باعث واکنش جواد ظریف شده به این موضوع برمیگردد که مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس در توییتی ادعا کرده که بدهی گازی ترکمنستان بدون برجام پرداخت شده و قرارداد واردات گاز از این کشور هم در چارچوب «منهای برجام» امضا شده است. البته او در بخش دیگری از توییت خود از محمد جواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه ایران پرسیده است که آیا در یک جلسه خصوصی، نگفته است که زنگنه در خصوص پرونده ترکمنستان، خیانت کرده است یا خیر؟
ماجرای تسویه بدهی ترکمنستان به آن برمیگردد که اوجی وزیر نفت مدتی قبل با اشاره به بدهی قدیمی ایران به ترکمنستان بابت واردات گاز گفت: اصل بدهی یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلاری که مربوط به دولت گذشته بوده است از سوی دولت سیزدهم با مشارکت بانک مرکزی ایران بهصورت کامل پرداخت شده است.
بعدها مشخص شد پرداخت این حجم از بدهی که شاید یکی از دلایل قطع گاز ترکمنستان به ایران در گذشته بود به صورت تهاتری بوده است. در این معنا که ایران مستقیما پولی دراختیار ترکمنستان قرار نداده است بلکه عراق بدهی ایران به ترکمنستان را از منابع ناشی از صادرات گاز ایران به بغداد پرداخته است. از این رو ادعای مالک شریعتی در ارتباط با تسویه بدهی با ترکمنستان بدون برجام؛ یک پروپاگاندای رسانهای است.
هرچند اگر دولت محترم خود در این زمینه اقدام کرده باشد وبا توسل به دیپلماسی کوشیده که ضمن پرداخت بدهی ایران واردات و سوآپ گازترکمنستان را راه اندازی کند، خود به خود یک دستاورد مهم در عرصه اقتصادی و سیاسی و حتی بینالمللی است، اما اینکه برخی خارج از دولت با لگد به برجامی که همین دولت هم به دنبال احیای آن است قصد داشته باشند برای دولت سیزدهم که کارنامه چندان مثبتی در عرصه اقتصادی ندارد، آن هم با چاشنی تخریب وزیر خارجه قبلی، اقدام کنند؛ ناصواب است.
میز نفت در این باره و در گزارشی در تاریخ۲۲ تیر ۹۹، یعنی زمانی که هنوز دولت روحانی ماههای آخر عمرش را سپری میکرد نوشت: «قرار است از محل مطالبات ایران از صادرات گاز خود به عراق، این بدهی (بدهی ایران به ترکمنستان) پرداخت شود.»
جالب اینکه مجوز برداشت دلارهای نفتی ناشی از صادرات گاز ایران به عراق با توسل به رای یک نهاد بینالمللی صادر شده و برخی رسانهها در این زمینه آوردند آمریکا هم در این ارتباط مجوز صادر کرده است! همچنین گویا بازگشت سوآپ گاز ترکمنستان به ایران با شرط پرداخت بدهی از سوی ایران بوده است و دولت احتمالا تنها در این ارتباط رایزنیهایی کرده است.