۱۷ خاصیت درمانی عجیب و باورنکردنی سیاه دانه

از دیرباز از سیاه دانه برای درمان درد دندان، سردرد، گرفتگی بینی و درمان کرم روده، انگل و آبسه استفاده می‌کردند. در این مقاله با ما باشید تا با طبع سیاه دانه، خواص سیاه دانه، عوارض جانبی احتمالی و نحوه مصرف آن بیشتر آشنا شوید.

سیاه دانه با نام علمی Nigella sativa که به آن شونیز هم می‌گویند، گیاه دارویی از خانواده گیاه آلاله است که در سراسر دنیا کاربرد دارویی دارد. ارتفاع این گیاه یکساله بین ۲۰ تا ۹۰ سانتی‌متر است و کپسول میوه آن تعداد زیادی دانه سفید سه‌ضلعی دارد. پس از اینکه میوه رسید، باز شده و دانه‌های داخل آن در معرض جریان هوا سیاه می‌شود. از این دانه‌ها به‌عنوان دارو یا ادویه استفاده می‌کنند.

طبع سیاه دانه/ سیاه دانه گرم است یا سرد؟

طبع سیاه دانه گرم و خشک است و مصرف آن به افراد با طبع گرم و خشک توصیه نمی‌شود. به‌خاطر طبع گرم و خشکی که دارد، برای کاهش وزن و لاغری مفید است. چرا که خاصیت چربی‌سوزی دارد.

خواص سیاه دانه

سیاهدانه داروی گیاهی طبیعی پرکاربرد و محبوبی است که به‌عنوان چاشنی، ماده معطر، ادویه و ضدنفخ استفاده می‌شود. طب سنتی هم باتوجه‌به خواص سیاه دانه بر مصرف آن به‌عنوان داروی ادرارآور، اشتهاآور، عرق‌آور، تقویت‌کننده کبد و هضم‌کننده تاکید دارد.

به گفته webmd، کاهش چربی شکم، تقویت حافظه، کاهش فشارخون، بهبود دردهای مفصلی و سردردهای عصبی، بهبود سلامت قلب و کنترل دیابت از دیگر خواص سیاه دانه هستند. این گیاه فواید بیشماری دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

اگر برای درمان مشکل خود می‌خواهید از سیاهدانه استفاده کنید، حتما قبل از مصرف با دکتر طب سنتی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با متخصص طب سنتی وجود دارد.

۱. خواص سیاه دانه ناشتا

سیاهدانه ناشتا باعث افزایش شیر مادر در مادران شیرده می‌شود به علاوه اینکه اگر سیاه دانه ناشتا مصرف شود، نفخ شکم را کم کرده و گازهای معده را کاهش می‌دهد. با غرغره کردن جوشانده سیاهدانه و سرکه می‌توانید درد دندان را کم کنید، و استحکام دندان‌ها هم بیشتر می‌شود.

۲. خواص روغن سیاهدانه

ضدالتهاب و مسکن درد از خواص روغن سیاه دانه است. سیاهدانه سرشار از دو آمینواسید ضروری موردنیاز بدن برای ساخت پروتئین یعنی تریپتوفان و فنیل‌آلانین است. با روزی یک قاشق چای‌خوری روغن سیاهدانه یا استفاده موضعی از این روغن روی کمر، ماهیچه‌ها یا مفاصل می‌توان درد مفاصل را تسکین داد.

۳. خواص سیاه دانه برای معده

وجود ترکیبات فلاونوئید، ترپن‌ها، ویتامین‌های A، B و C در سیاه دانه خاصیت ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی به این ماده بخشیده که برای درمان زخم‌های معده و بیماری های دستگاه گوارش مفید است. از دیگر خواص سیاه دانه برای مشکلات معده می‌توان به کاهش زخم و التهاب معده و محافظت از بافت معده اشاره کرد. افزون بر اینکه، اسیداستیک موجود در سیاه دانه می‌تواند به ترمیم زخم معده و بهبود مشکلات معده کمک کند.

۴. خواص سیاه دانه برای زنان

کاهش فشارخون، پایین آمدن سطح کلسترول، پیشگیری و درمان سرطان و تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله خواص سیاه دانه برای زنان هستند. به‌علاوه اینکه مصرف سیاه دانه برای جلوگیری از بارداری، افزایش شیر در دوران شیردهی هم مفید بوده و قاعده‌آور است. حل مشکل تنبلی تخمدان، درمان چاقی، جوش و آکنه، و درمان عفونت‌های زنانه از دیگر خواص سیاه دانه برای زنان به‌شمار می‌آیند.

۵. سیاه دانه برای بارداری

استفاده از روغن سیاهدانه برای خانم‌های باردار مناسب نیست؛ چرا که مصرف آن به‌صورت خوراکی یا موضعی روی انقباضات رحمی تاثیر می‌گذارد و احتمال سقط جنین یا زایمان زودرس دارد. طب سنتی بر مصرف سیاه دانه برای بارداری و تخمک‌‌گذاری تاکید دارد. درواقع مصرف سیاهدانه برای بارداری و تخمک‌گذاری همان تاثیر اسید فولیک را دارد. برای درمان نازایی هم مصرف سیاهدانه توصیه می‌شود.

۶. خواص سیاه دانه برای مردان

از خواص سیاه دانه برای مردان می‌توان به افزایش میزان تستوسترون در مردان اشاره کرد که میل و قوای جنسی مردانه را افزایش می‌دهد. مصرف سیاهدانه همراه با عسل، تحرک و تعداد اسپرم‌ها را بیشتر می‌کند. به‌علاوه اینکه سیاهدانه و عسل داروی گیاهی طب سنتی برای افزایش میل جنسی در مردان و زنان محسوب می‌شود.

۷. خواص روغن سیاه دانه برای بیضه

از دیگر خواص روغن سیاهدانه می‌توان به تاثیرش روی بیضه‌ها و بزرگ‌کردن آلت تناسلی مردانه اشاره کرد. آقایانی که خواهان بزرگ‌‌کردن سایز آلت جنسی خود به روش‌های طبیعی و طب سنتی هستند، می‌توانند از روغن سیاه دانه به‌صورت موضعی استفاده کنند.

۸. خواص سیاه دانه برای لاغری

وجود فیبر فراوان در این گیاه باعث کاهش اشتهای فرد و تثبیت قند خون می‌شود، فرایندی که نتیجه‌اش کاهش چربی‌های شکمی خواهد بود. همین خواص سیاه دانه برای لاغری است که باعث محبوبیت مصرف آن در بین خانم‌ها شده است؛ با مصرف این گیاه دارویی میل به برنج، شیرینجات و نان در فرد کمتر می‌شود و با کنترل اشتها می‌توان به لاغری و کاهش وزن یک تا دو کیلوگرمی در ماه رسید. برای بهره‌مندی از خواص سیاهدانه برای لاغری باید روزی یک تا سه قاشق غذاخوری از آن را میل کنید.

۹. خواص روغن سیاه دانه در ناف

طبع گرم سیاه دانه باعث شده که این گیاه گزینه فوق‌العاده‌ای برای درمان بیماری‌های مختلف باشد. برای مثال چکاندن روغن آن در ناف و ماساژ ناف با این روغن باعث درمان سرماخوردگی، رفع ترک لب، درمان یبوست، بهترشدن پوست، تسکین درد گوش و بهبود ناباروری می‌شود.

۱۰. سیاه دانه برای مو

اگر دچار مشکلات پوست و مو هستید یا ریزش مو دارید، می‌توانید از خواص این گیاه برای مو بهره‌مند شوید. در سال‌های اخیر، حتی محصولات مراقبت مو و شامپوها هم سراغ استفاده از روغن سیاه دانه رفته‌اند. مصرف این روغن علاوه بر جلوگیری از ریزش مو، روند ریزش را متوقف کرده و باعث رشد مجدد موها می‌شود. سیاهدانه با بهبود گردش خون در پوست سر، تنظیم چربی پوست سر و درمان بیماری‌های پوست سر برای مو مفید است. می‌توانید ۲ تا ۳ بار در هفته موها و پوست سر خود را با روغن سیاه دانه ماساژ دهید و ۳۰ دقیقه بعد با شامپو بشویید.

۱۱. سیاه دانه برای پلاکت خون

هرچند مصرف سیاه دانه روی هموگلوبین، هماتوکریت، گلبول‌های سفید و قرمز، فیبرینوژن و فاکتور انعقادی VII تاثیر نمی‌گذارد، اما میزان پلاکت خون را افزایش می‌دهد و باعث بالارفتن خاصیت انعقاد خون می‌شود.

۱۲. سیاه دانه و پوکی استخوان

وجود ماده تیموکینون در این گیاه به‌خاطر خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی از پوکی استخوان جلوگیری کرده و به درمان آن کمک می‌کند. نتایج آزمایش‌های علمی روی حیوانات نشان می‌دهد مصرف سیاه دانه به همان اندازه مصرف کلسیم روی پوکی‌استخوان تاثیر مثبت می‌گذارد. بهترین روش برای جلوگیری و درمان پوکی‌استخوان مصرف سیاهدانه همراه با عسل است.

۱۳. سیاه دانه برای سنگ کلیه

مصرف عصاره این گیاه از انباشته‌شدن کریستال‌های اگزالات کلسیم در کلیه جلوگیری می‌کند؛ به‌علاوه اینکه باعث خردشدن سنگ کلیه می‌شود. علت خواص سیاه دانه برای سنگ کلیه مشخص نیست، اما شاید خاصیت ضدالتهابی و ضدچربی سیاهدانه و تاثیرش روی فرایند تخریب سلولی می‌تواند عامل اصلی مفیدبودن این گیاه برای سنگ کلیه باشد.

۱۴. سیاه دانه برای ابرو

از خواص سیاه دانه برای ابرو می‌توان به تقویت ریشه موهای ابرو و رشد موهای جدید اشاره کرد. به‌علاوه اینکه مصرف آن برای ابرو، تار موی ابرو را محکم کرده و مانع از ریزش ابروها می‌شود.

۱۵. سیاه دانه برای واژن

مصرف این گیاه نه فقط برای تقویت دستگاه تناسلی مردانه و افزایش اسپرم مفید است، بلکه درمان عفونت قارچی واژن و دستگاه تناسلی زنان و بهبود درد رحمی از فواید سیاه دانه برای واژن هستند. می‌توان سیاه دانه را به شکل موضعی و شیاف برای برطرف‌کردن عفونت‌های قارچی واژن استفاده کرد. برای بهبود و درمان درد رحم و زایمان می‌توانید عسل، پودر سیاه دانه و روغن را باهم ترکیب کرده و میل کنید.

۱۶. خواص مالیدن روغن سیاه دانه به شکم

ماساژ شکم با روغن سیاه دانه از خواص روغن آن است که به کاهش چربی دور شکم و کم‌شدن شاخص توده بدنی (BMI) کمک می‌کند. البته برای اینکه از خواص مالیدن روغن سیاه دانه به شکم بهره‌مند شوید، باید رژیم غذایی و ورزش هم همراه باشد. ماساژ شکم با روغن سیاهدانه باعث نرم‌شدن بافت چربی و کاهش رطوبت بافت شکم می‌شود.

۱۷. خواص سیاهدانه در طب سنتی

طب سنتی تاکید فراوانی بر خواص سیاهدانه دارد و احادیث زیادی از پیامبران و امامان درباره خواص و فواید سیاه دانه نقل شده است. طب سنتی برای کاهش قند خون، تسکین التهاب لثه و آرتروز، تنظیم فشار خون بالا و تصفیه مجاری ادراری و کلیه‌ها مصرف سیاهدانه را توصیه می‌کند. از دیگر خواص سیاهدانه در طب اسلامی می‌توان به تسکین روماتیسم، درمان درد گوش و سردرد، درمان اسهال، درمان دیابت نوع ۲، درمان آسم، سرطان روده بزرگ، جلوگیری از ریزش مو، جلوگیری از عفونت و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.

موارد مصرف سیاه دانه

فواید سیاهدانه به حدی فوق العاده است که موارد مصرف آن در زندگی روزمره بسیار زیاد است. معمولا از سیاه دانه برای درمان مشکلات گوارشی مثل اسهال، یبوست، اسهال خونی، بواسیر، کولیک و گاز معده استفاده می‌کنند. درمان مشکلات تنفسی مثل آلرژی، سرفه، آسم، آنفولانزا، احتقان، برونشیت و آمفیزم از دیگر خواص سیاه دانه به شمار می‌آید. مصرف سیاه دانه برای مشکلات پوستی هم مفید است و از ریزش مو جلوگیری می‌کند.

برای اسهال یک قاشق غذاخوری پودر سیاه دانه را با نصف فنجان عصاره گیاه شاهی ترکیب کرده و روزی سه بار بعد هر وعده غذایی مصرف کنید. برای درمان دیابت نوع ۲ روزی ۲ گرم سیاه دانه در روز مصرف کنید تا میزان قند خون‌تان پایین بیاید. به‌علاوه اینکه مقاومت به انسولین هم کم می‌شود. با مصرف روزی دو بار عصاره سیاهدانه در دوز ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرمی می‌توان مشکل فشارخون را طی دو ماه درمان کرد.

سیاه دانه برای چی خوبه؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که کار سیاهدانه، کاهش چربی شکمی، بهبود سلامت قلب، تقویت حافظه، کاهش فشارخون، کاهش سردرد عصبی و درد مفاصل و کنترل دیابت است. درواقع باید گفت که سیاهدانه برای چه چیزی خوب نیست. می‌توانید دانه‌ها را پودر کرده و همراه با عسل میل کنید یا از فواید روغن سیاه دانه استفاده نمایید.

جوشانده سیاه دانه برای چی خوبه؟

جوشانده سیاه دانه برای درمان خانگی زخم معده، درمان سرطان، ازبین‌بردن سموم کبدی و تنظیم عملکرد دستگاه گوارش توصیه می‌شود. کافی است جوشانده سیاهدانه بوداده‌شده را با روغن زیتون ترکیب کرده و یک دقیقه روی پیشانی بگذارید تا از شر عطسه‌های بعد سرماخوردگی راحت شوید.

نحوه مصرف سیاهدانه

بسته‌به‌اینکه از کدام خاصیت سیاهدانه برای درمان چه بیماری استفاده می‌شود، نحوه مصرف آن متفاوت خواهد بود. برای درمان مشکلات گوارشی روزی چند قطره روغن سیاهدانه را به یک لیوان آب گرم اضافه کرده و میل کنید یا یک استکان سیاه دانه را با یک لیتر آب بجوشانید و همراه عسل یک هفته ناشتا مصرف کنید.

برای تسکین درد مفاصل یک قاشق غذاخوری سیاه‌ دانه آسیاب‌شده را با نصف فنجان روغن زیتون ترکیب کرده و مخلوط را روی نواحی که درد دارید بمالید. با مصرف مداوم سیاهدانه یا روغن سیاه دانه، سیستم ایمنی بدن در مقابل سرماخوردگی تقویت می‌شود. می‌توانید پودر آن را به‌صورت ادویه و چاشنی به خورشت، ماست یا سالاد اضافه کنید. اگر از خستگی دائمی رنج می‌برید صبح‌ها چند قطره روغن سیاه دانه، عسل و چند پر نعناع به چای اضافه کرده و میل نمایید. مصرف این ترکیب در ۱۰ روز انرژی ازدست‌رفته‌تان را برمی‌گرداند.

به گفته verywellhealth، روغن سیاه دانه بهترین داروی گیاهی برای بیماران شیمی درمانی است که از نارسایی و اختلال کلیوی رنج می‌برند. مصرف این روغن اجازه دفع پروتئین از ادرار را نمی‌دهد و کراتین موجود در خون را مهار می‌کند.

تخم سیاهدانه و روغن کنجد بهترین ماسک برای درمان جوش‌های زیرپوستی و جوش‌های چرکی است. فقط حواستان به میزان مصرف روغن باشد، چرا که زیاده‌روی مصرف روغن برای پوست باعث بسته‌شدن منافذ پوستی می‌شود.

جویدن سیاهدانه صبح ناشتا

جویدن سیاهدانه صبح ناشتا باعث خروج مواد شیمیایی و سمی از کبد می‌شود. این یعنی جویدن سیاه دانه در صبح ناشتا عملکرد کبد را تنظیم می‌کند، نفخ شکم و گاز معده را هم پایین می‌آورد. به‌علاوه اینکه جویدن سیاه دانه صبح ناشتا یکی از روش‌های عالی برای بالابردن سیستم ایمنی بدن است که بدن را در مقابل بیماری‌های مختلف بیمه می‌کند.

مقدار مصرف سیاهدانه در روز

مقدار مصرف سیاه دانه در روز طی ۲۴ ساعت ۱ تا ۲ گرم به‌صورت خام است. اگر سیاه دانه را به‌شکل نیم‌کوب میل کنید خاصیت آن بیشتر می‌شود.

طریقه مصرف سیاه دانه با پنیر

برای اینکه از خواص سیاهدانه همراه پنیر استفاده کنید، باید سیاه دانه خام را روی پنیر بپاشید. مصرف سیاهدانه بوداده‌شده یا پودر سیاه دانه با پنیر به‌هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

طرز تهیه معجون سیاه دانه و عسل

معجون سیاهدانه و عسل معجزه داروهای گیاهی است که برای درمان بیماری‌های مختلف توصیه می‌شود. طرز تهیه معجون سیاه دانه و عسل به این شکل است که سیاهدانه را به صورت نیم‌کوب درآورده و با نسبت ۱ به ۳ با عسل ترکیب کرده و مصرف کنید.

بهترین زمان استفاده از سیاه دانه و عسل

بهترین زمان استفاده از سیاه دانه و عسل صبح‌ها و به‌صورت ناشتا است. روزی یک قاشق چایخوری یا یک قاشق مرباخوری از ترکیب سیاه دانه با عسل کافی است تا از خواص سیاه دانه بهره‌مند شوید.

مقدار مجاز مصرف سیاه دانه در روز

مقدار مجاز مصرف سیاه دانه در روز اگر به شکل روغن سیاه دانه باشد، ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری است. اگر سیاهدانه به شکل کپسول باشد، روزی ۲ عدد کپسول مقدار مجاز مصرف آن در روز است (هر کپسول ۱۰۰۰ میلی‌گرم سیاه دانه دارد.).

عوارض جانبی سیاه دانه

سیاهدانه باعث کاهش التهاب، تسکین درد، تقویت سیستم ایمنی بدن و رفع عفونت می‌شود به‌علاوه اینکه ضد سرطان هم هست. اما مثل هر داروی گیاهی و شیمیایی، عوارض جانبی هم دارد. بنابراین بهتر است قبل از مصرف آن حتما با پزشک متخصص یا دکتر طب سنتی مشورت کنید. از عوارض جانبی سیاه دانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درماتیت تماسی
• فشارخون پایین
• واکنش‌های آلرژیک
• تداخل دارویی
• احتمال سقط جنین و زایمان زودرس به‌خاطر انقباض رحمی

اگر بعد از مصرف این گیاه دچار عوارضی شدید، حتما با دکتر طب سنتی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه‌بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با متخصص طب سنتی وجود دارد.

مصرف سیاه دانه باعث انقباضات رحمی می‌شود، درنتیجه ریسک زایمان زودرس و حتی سقط جنین را می‌توان در لیست عوارض سیاه دانه در بارداری ثبت کرد.

مضرات سیاهدانه

مهمترین مضرات سیاهدانه عبارتند از:

• تاثیر روی انقباضات رحمی
• کندکردن انعقاد خون
• تشدید اختلالات خونریزی

موارد احتیاط و منع مصرف سیاهدانه

افراد مبتلا به آلرژی بهتر است در مصرف مکمل یا روغن سیاه دانه احتیاط کنند. احتمال بروز درماتیت تماسی را باید یکی از عوارض جانبی احتمالی مصرف سیاهدانه دانست؛ به‌همین‌دلیل حتما پیش از مصرف موضعی روغن سیاه دانه روی ناحیه کوچکی از پوست تست کنید. برخی ترکیبات سیاهدانه باعث ایجاد لخته خون می‌شوند، به‌همین دلیل افرادی که داروهای انعقاد خون مصرف می‌کنند، باید جانب احتیاط را رعایت کرده و قبل از مصرف سیاه دانه حتما با پزشک یا دکتر طب سنتی مشورت کنند.

زیاده‌روی در مصرف سیاه دانه در بارداری انقباضات رحمی را کاهش می‌دهد، به همین دلیل خانم‌های باردار نباید از سیاه دانه استفاده کنند و بهتر است قبل از مصرف با دکتر طب سنتی مشورت کنند.

ارزش غذایی سیاه دانه

جدول ارزش غذایی سیاه دانه به شکل زیر است:

جدول ارزش غذایی سیاه دانه

اشکال مختلف سیاه دانه

سیاهدانه را در بازار براساس اسم کشوری که از آن آمده می‌شناسند. مثلا سیاهدانه ایرانی، هندی یا سوری. تفاوت اصلی سیاهدانه‌ها در بسته‌بندی و شکل ارائه به مشتری است. سیاهدانه‌های هندی و سوری تمیز، پاک‌شده و استاندارد هستند. اما سیاهدانه ایرانی معمولا با چوب سرگرد و گرد و خاک عرضه می‌شود.

روغن سیاه دانه

روغن سیاه دانه عصاره طبیعی ضدالتهاب، ضدقارچ، ضدباکتری و آنتی‌اکسیدانی است که برای اهداف سلامت و زیبایی استفاده می‌شود.

سیاه دانه فشار را بالا می برد یا پایین؟

از خواص آن می‌توان به جلوگیری از لخته‌شدن خون اشاره کرد، به‌همین دلیل مصرف آن با داروهای ضدانعقادخون ریسک کبودی و خونریزی را بیشتر می‌کند. اگر با داروی کاهش فشارخون مصرف شود، فشارخون را بیش از حد پایین می‌آورد.

سوالات متداول شما

در این بخش سوالات پرتکرار شما را در مورد این گیاه عنوان کرده و پاسخ آنها را ارائه داده‌ایم.