کنکور در سال‌های اخیر نسبت به دو دهه گذشته محبوبیت و گستردگی خود را از دست داده است. کنکور سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، با کاهش ۲۴ درصدی و به عبارت دیگر با کاهش ۳۶۹ هزار و ۷۸۶ نفری داوطلبان همراه بوده است.
نوبت دوم کنکور ۱۴۰۲ هم در حال برگزاری است تا برای دومین سال، تغییرات کنکور که با کش‌وقوس‌های فراوانی هم از تصویب تا اجرا همراه بود، به مرحله عملیاتی برسد. کنکوری که دیگر در آن خبری از دروس عمومی نیست و داوطلبان در کنار پاسخ به سوالات اختصاصی‌شان، باید به سابقه تحصیلی‌شان که دیگر تاثیر قطعی ۴۰ درصدی خواهد داشت، تکیه کنند. یعنی داوطلبی که قرار است از این مسیر به صندلی‌های دانشگاه برسد، ۶۰ درصد قبولی در کنکور و ۴۰ درصد هم سابقه تحصیلی‌اش موثر خواهد بود.
به گزارش فرهیختگان، درست است که روند برگزاری کنکور از سال گذشته دستخوش تغییر شده، اما واقعیت این است که هنوز داوطلبان تمایل چندانی به شرکت در این مسیر ندارند. اتفاقی که مربوط به امروز و دیروز هم نیست و چند سالی می‌شود که آمار‌های مرتبط با این حوزه نشان‌دهنده وضعیت نگاه جامعه به این بخش است.
برای درک شرایط موجود در این بخش تنها کافی است نگاهی به اطلاعات داوطلبان در سال ۱۴۰۰ داشته باشیم، به‌طوری‌که از بین یک میلیون و ۳۶۹ هزار و ۴۱۶ داوطلب ثبت‌نامی، یک میلیون و ۱۸۴ هزار و ۱۳۰ داوطلب به جلسه آزمون نرفتند یعنی ۱۳ درصد آن‌ها در سر جلسه امتحان حاضر نشدند. گزارش آماری «فرهیختگان» از کنکور ۱۴۰۲ را در ادامه بخوانید.
کنکور در سال‌های اخیر نسبت به دو دهه گذشته محبوبیت و گستردگی خود را از دست داده است. کنکور سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، با کاهش ۲۴ درصدی و به عبارت دیگر با کاهش ۳۶۹ هزار و ۷۸۶ نفری داوطلبان همراه بوده است. اما آنچه در این میان بیشتر به چشم می‌آید، این است که ریزش تعداد داوطلبان حاضر در کنکور طی سال‌های اخیر روند رو به رشدی داشته است؛ هرچند بخش قابل‌توجهی از این مساله به موضوع پنجره جمعیتی کشور برمی‌گردد، اما نمی‌توان در این میان بحث اشتغال فارغ‌التحصیلان را هم نادیده گرفت.
به نظر می‌رسد چالش بیکاری فارغ‌التحصیلان که طی سال‌های اخیر به یکی از مشکلات جدی کشور تبدیل شده، حالا خود را با بی‌رغبتی داوطلبان برای تحصیل در مقطع کارشناسی نشان می‌دهد. به عبارت دیگر بخشی از دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند بعد از پایان دوران متوسطه، یا در مقطع کاردانی تحصیل کنند و یا به دنبال فراگرفتن مهارت و فنی که بتواند مسیر حضورشان در بازار کار را تسهیل کند، بروند.
نوبت اول کنکور امسال، در دی ماه با ۹۷۸ هزار و ۴۶۰ داوطلب برگزار شد. نوبت دوم نیز در تیرماه امسال با یک میلیون و ۱۱۹ هزار و ۴۳۶ داوطلب در حال برگزاری است. در کنکور ۱۴۰۲، تاثیر معدل به ۶۰ درصد رسیده و ۸۵ درصد رشته‌ها بدون آزمون هستند. از بین تمام داوطلبان کنکور امسال؛ ۶۸۷ هزار و ۴۲۰ نفر زن و ۴۳۲ هزار و ۱۶ نفر مرد هستند. به عبارت دیگر می‌توان گفت ۶۱ درصد داوطلبان زن و ۳۹ درصد داوطلبان مرد هستند.
در کنکور ۱۴۰۲، ۱۳۶ هزار و ۸۵۱ نفر، داوطلب شرکت در کنکور ریاضی بودند. این تعداد ۱۲ درصد از کل جمعیت کنکور را تشکیل می‌دهد. درحالی‌که سهم گروه آموزشی ریاضی از کنکور ۱۴۰۱، ۹.۷ درصد یا ۱۴۵ هزار نفر بود. گروه آزمایشی ریاضی که تا سال ۱۳۹۹ لب مرز ۱۵۰ هزار داوطلب ایستاده بود، ۳ سالی می‌شود که از این مرز پایین‌تر آمده و امسال به ۱۳۶ هزار داوطلب رسید.
گروه آموزشی ریاضی نسبت به سال قبل در داوطلبان خود ریزشی معادل ۶ درصد را شاهد بوده و این گروه نسبت به سال ۱۴۰۰، با ۳ درصد کاهش همراه بوده است. جالب اینجاست که در کنکور سال ۱۴۰۲ و در رشته ریاضی، زنان سهم ۳۵.۲ درصدی و مردان سهم ۶۴.۸ درصدی داشته‌اند. این نسبت در سال ۱۴۰۱ نیز به همین ترتیب است.
گروه آزمایشی انسانی، ۳۱ درصد داوطلبان امسال را به خود اختصاص داده و چیزی حدود ۳۴۳ هزار و ۵۱۵ نفر در آن شرکت کرده‌اند. اما آمار سال ۱۴۰۱ داوطلبان گروه آزمایشی علوم انسانی ۲۷ درصد یا ۴۱۲ هزار نفر داوطلبان را به خود اختصاص می‌دهد.
گروه آزمایشی علوم انسانی نسبت به سال قبل، ریزشی ۱۶ درصدی در داوطلبان خود داشته است. اما در ۵ سال اخیر رشد این گروه آزمایشی به صورت میانگین ۳.۵ درصد بوده است. در این گروه ۶۲.۵ درصد داوطلبان زنان و ۳۷.۵ درصد داوطلبان مردان هستند.
رشته تجربی مثل همیشه در جذب داوطلبان موفق عمل کرده و ۴۸۵ هزار نفر یا ۴۳ درصد داوطلبان در آن شرکت کردند. در کنکور ۱۴۰۱ نیز ۳۸ درصد یا به عبارت دیگر ۵۷۴ هزار نفر از داوطلبان در کنکور تجربی شرکت کردند.
گروه آزمایشی تجربی با این وجود که نسبت به سال ۱۴۰۱، ۱۵ درصد و نسبت به سال ۱۴۰۰ نیز ۱۵ درصد کاهش داشته، اما همچنان نزدیک به نیمی از داوطلبان را به خود اختصاص می‌دهد. ۷ درصد یا ۳۱۸ هزار و ۸۱۱ نفر از داوطلبان گروه تجربی ۱۴۰۲، زنان هستند و ۳۴.۳ درصد دیگر داوطلبان مردان هستند. به عبارتی می‌توان گفت ۲۸ درصد از داوطلبان کنکور را زنانی تشکیل می‌دهند که داوطلب شرکت در گروه تجربی هستند.
۵.۵ درصد از داوطلبان امسال در رشته هنر شرکت کرده‌اند و تعداد داوطلبان این رشته به ۶۱ هزار نفر می‌رسد. در سال ۱۴۰۱ نیز ۱۰ درصد از سهم کل داوطلبان مربوط به رشته هنر بوده است. اما امسال این گروه آزمایشی نسبت به سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ به ترتیب ۶۱ درصد و ۵۰ درصد ریزش در داوطلبان خود داشته است. بیشترین داوطلبان گروه هنر در ۵ سال اخیر مربوط به پارسال با ۱۶۱ هزار داوطلب می‌شود. ۷۴.۳ درصد از داوطلبان گروه هنر زن و ۲۵.۷ درصد آن مرد هستند.
در کنکور امسال، گروه آزمایشی زبان ۸.۲ درصد از داوطلبان را به خود اختصاص داده و در سال ۱۴۰۱، سهم این گروه ۱۳ درصد از داوطلبان کل بوده است. این گروه نیز در ۵ سال اخیر افت و خیز‌های بسیاری را از سر گذرانده است. بیشترین تعداد داوطلبان این ۵ سال گروه زبان مربوط به سال ۱۴۰۱ با حدود ۱۹۵ هزار داوطلب می‌شود.
گروه آزمایشی زبان در سال ۱۴۰۲، ۱۰۰ هزار ریزش در داوطلبان خود داشته و به عبارت دیگر با ۵۲ درصد کاهش روبه‌رو بوده است. همچنین این گروه آزمایشی نسبت به سال ۱۴۰۰، ریزش ۴۷ درصدی در مخاطبان خود داشته است که طبیعتا تداوم این مساله در آینده، می‌تواند مشکلات جدی را برای رشته‌های این گروه و همچنین اساتید فعال در آن به همراه بیاورد. در گروه زبان، ۶۵ درصد داوطلبان زن و ۳۵ درصد داوطلبان مرد هستند.
بخش دیگری که در سال‌های اخیر و در خصوص کنکور بحث‌برانگیز بود، کم بودن انتخاب رشته داوطلبان و خالی ماندن ظرفیت دانشگاه‌ها بود. اگر بخواهیم به کنکور سال ۹۸ بازگردیم و نگاهی به آمار اعلامی انتخاب رشته‌ها بیندازیم، باید گفت که از بین ۱ میلیون و ۱۱۸ هزار داوطلب تنها ۴۵۳ هزار یا ۴۰ درصد داوطلبان انتخاب رشته کرده‌اند. همچنین در کنکور سال بعد یعنی ۱۳۹۹، از بین ۱ میلیون و ۳۹۱ هزار داوطلب تنها ۳۳ درصد آن‌ها انتخاب رشته کردند.
در سال ۱۴۰۰، ۴۷ درصد یا ۵۲۳ هزار نفر از داوطلبان و در سال ۱۴۰۱، تنها ۳۹ درصد داوطلبان به انتخاب رشته پرداختند. اگر بخواهیم میانگینی از این آمار‌ها بگیریم، می‌توان حدس زد که در کنکور سال ۱۴۰۲، تقریبا ۴۰ درصد داوطلبان انتخاب رشته کرده‌اند و علی‌رغم اینکه هنوز برای حرف زدن درباره تعداد داوطلبانی که در کنکور ۱۴۰۲ شرکت کرده و در صورت مجاز شدن دست به انتخاب رشته می‌زنند زود است، اما از الان مشخص است که بخش قابل‌توجهی از آن‌ها هم حاضر به انتخاب رشته نیستند؛ موضوعی که طی سال‌های گذشته به یک روال طبیعی تبدیل شده است.
