عناب دارای مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است. وجود ویتامین C و A کنار سایر مواد آنتی‌اکسیدانی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و مانع بروز بیماری می‌شود.
عناب خواص بسیار زیادی برای سلامتی دارد؛ برای درمان بسیاری از بیماری‌های شایع می‌توان از میوه، برگ و ریشه آن استفاده کرد؛ در این مطلب به خواص عناب و نسخه‌هایی برای درمان بیماری‌های مختلف با این گیاه پرداخته‌ایم.
عناب یکی از گیاهانی است که در نیمه شمالی ایران به‌طور طبیعی رشد می‌کند و به دلیل استفاده از میوه‌های آن، در نقاط مختلف نیز کشت می‌شود. عناب درختچه‌ای با برگ‌های سبز براق و فاقد کرک یا با کرک‌های بسیار پراکنده است.
بهترین نوع عناب، میوه رسیده و سرخ‌شده آن است که شیرین باشد.
عناب از آسیای شرقی، جنوبی و خاورمیانه به‌سمت غرب گسترش پیدا کرده است. این گیاه از ۴۰۰۰ سال پیش در چین کشت می‌شده و از این رو به خرمای چینی نیز معروف است. تاکنون بیش از ۷۰۰ گونه عناب در چین شناخته شده است.
میوه عناب بر حسب وزن خشک دارای پروتئین، چربی، کربوهیدرات و فیبر است و علاوه بر این دارای ویتامین‌های B ۲، A و C و نیز مقادیر قابل‌توجهی کلسیم و آهن است.
از منظر طب سنتی و مدرن، عناب خواص فراوانی دارد؛ در متون طب شرقی به‌ویژه طب چینی و کره‌ای، میوه، دانه و پوست عناب در درمان بی‌خوابی، کاهش اشتها و سوءهاضمه و آرتریت مصرف می‌شده است.
میوه عناب می‌تواند به‌عنوان یک غذای سالم مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا همه محتویات فیبر‌های غذایی و فروکتوز موجود در آن می‌تواند با آهسته کردن هضم غذا به کنترل قند خون کمک کند. نتایج یک مطالعه نشان داد که میوه عناب دارای فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است و در پیشگیری از التهاب ناشی از دیابت و درمان دیابت سودمند است؛ به این منظور می‌توان از پودر میوه عناب برای بیماران دیابتی استفاده کرد.
فیبر موجود در عناب می‌تواند باعث اثر سیرکنندگی شود و به کنترل مصرف کالری کمک کند و ازاین‌رو می‌تواند باعث کمک به لاغری شود.
عناب غنی از ویتامین C است. تحقیقات نشان داده است که قسمت گوشتی میوه عناب حاوی بیشترین میزان ویتامین C است و همین امر به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
عناب خاصیت مسهل و ملین دارد و مصرف آن عارضه‌ای برای دستگاه گوارشی ایجاد نمی‌کند و از این جهت برای درمان یبوست مفید است. جوشانده عناب در آب یا شیر خاصیت ملین دارد و انتقال مواد در دستگاه گوارش را تسهیل می‌کند.
عناب منبع بسیار خوبی از منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی نیز به‌حساب می‌آید و در بهبود درد مفاصل مؤثر است.
عناب حاوی منیزیم و روی است و مصرف روزانه چند عدد از عناب یا جوشانده آن، می‌تواند در رشد و تقدیت مو مفید باشد.
میوه عناب از جمله مواد لعاب‌دار است و به این دلیل در طب گیاهی قدیم و جدید ایران به‌عنوان نرم‌کننده سینه و درمان سرماخوردگی کاربرد دارد.
عناب برای تصفیه خون نیز استفاده می‌شود و غلظت خون را بهبود می‌بخشد؛ این میوه برای بیماری‌های قلبی نیز مفید است و به همین دلیل مصرف روزانه آن توصیه می‌شود.
فواید عناب تنها به میوه و برگ آن محدود نمی‌شود و از ریشه درخت عناب به‌صورت جوشانده برای کاهش تب استفاده می‌شود.
از برگ‌های میوه عناب برای درمان ناراحتی‌های دستگاه ادراری ـ تناسلی از جمله حالت قطره قطره ادرار کردن استفاده می‌شود.
ریشه درخت عناب را در مرحله‌ای از رشد که قطر آن به‌اندازه انگشت باشد جدا و به قطعات پنج‌سانتی‌متری تقسیم می‌کنند و پس از خشک شدن در سایه، آن را به‌شکل پودر در می‌آورند و برای درمان زخم‌ها و جراحت‌ها از آن استفاده می‌کنند.
پوست درخت عناب نیز در طب گیاهی برای درمان و قطع اسهال کاربرد دارد، بدین منظور پوست درخت را قبل از چوب‌پنبه‌ای شدن از شاخه‌های جوان‌تر جدا می‌کنند و به‌صورت جوشانده ملایم مورد استفاده قرار می‌دهند.
از پودر ریشه عناب در ایران و چین برای رفع عوارض ناشی از گزش حشرات استفاده می‌شود.
پودر هسته میوه عناب به‌عنوان خواب‌آور نیز استفاده می‌شود.
مصرف روزانه چند عدد عناب باعث از بین بردن احساس خستگی و ضعف عمومی بدن می‌شود؛ افرادی که بی‌حالی و ضعف زیادی دارند می‌توانند میوه یا شربت عناب را مصرف کنند.
عناب به‌دلیل دارا بودن فلاونوئید‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های فراوان، دارای اثرات ضدسرطانی است؛ اثرات عناب علاوه بر پیشگیری از سرطان رحم بر سلول‌های سرطانی ریه، کبد و سلول‌های لنفی نیز دیده شده است.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یکی از مشکلات شایع در کشور است که عدم درمان آن می‌تواند منجر به ناباروری شود. کاهش سایز میوم و ضخامت آندومتر و بهبود تخمدان پلی‌کیستیک از نظر تعداد و قطر کیست‌ها از خواص دیگر عناب برای زنان است و از این جهت عناب به باروری کمک می‌کند.
عناب برای رفع خارش بدن مفید است، به این منظور حدود ۲۰۰ گرم برگ عناب را با مقداری شکر دم کنید و به‌مدت ۵ روز مصرف کنید.
عناب خاصیت تب‌بری دارد؛ برای اینکه تب را درمان کنید، ۱۰ عدد میوه خشک عناب را بکوبید و همراه با یک قاشق تخم گشنیز بجوشانید؛ سپس شعله را قطع و مخلوط را دم کنید، بعد از یک ساعت آن را صاف و با عسل شیرین کنید. مصرف این ترکیب می‌تواند خاصیت تب‌بری فوق‌العاده‌ای داشته باشد؛ درروایتی از پیامبر درباره عناب نیز آمده است که «عناب، تب را می‌برد.»
به دلیل مواد قندی موجود در عناب از آن در پخت کمپوت و شیرینی استفاده می‌شود. در چین و آفریقا از آرد عناب و میوه تخمیرشده آن در پخت کیک و شیرینی استفاده می‌شود. استفاده دارویی از میوه، برگ و ریشه عناب علاوه بر ایران در کشور‌های دیگر جهان از جمله هند، چین، کره و یونان نیز مورد توجه بوده است و در موارد زیادی از آن بهره می‌گرفته‌اند.
عناب به سه شکل جوشانده، خیسانده و شربت قابل مصرف است.
جوشانده عناب به‌تن‌هایی یا مخلوط با گیاهان دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توانید جوشانده عناب و جو پوست‌کنده را استفاده کنید. برای تهیه این جوشانده ۱۴ عدد عناب به‌همراه ۲.۵ گرم جو پوست‌گرفته را با مقدار کافی آب بجوشانید تا آب باقی‌مانده به ۱۵۰۰ گرم برسد، مخلوط باقی‌مانده را صاف کنید و از آن در مواردی از جمله رفع تب استفاده کنید. میزان مصرف هر وعده یک فنجان است.
برای تهیه خیسانده عناب از شب قبل، ۲۰ دانه عناب را در دو لیوان آب قرار دهید و صبح آن را مصرف کنید.
برای تهیه شربت عناب ۸۰۰ گرم عناب خشک را در ۴ لیتر آب می‌جوشانند تا پخته شود، سپس عناب را له و مایع حاصل را صاف می‌کنند و سپس کمی شکر به آن اضافه می‌کنند. هنگام مصرف نیم استکان از این شربت را در یک لیوان آب سرد حل و مصرف کنید. این شربت تمام خواص دارویی میوه عناب را داراست!
میوه عناب فواید زیادی دارد که این فواید با خشک شدن از بین نمی‌روند و می‌توان از میوه خشک‌شده و حتی برگ‌های آن نیز برای درمان بیماری‌های مختلف بهره برد؛ میوه عناب تازه ممکن است در صورت نگهداری نامناسب، چند روز پس از چیده شدن دچار آسیب و فساد شود و بنابراین برای نگهداری طولانی‌مدت عناب می‌توان از نوع خشک آن استفاده کرد.
عناب تازه از نظر ابوعلی سینا به‌لحاظ خشکی و رطوبت معتدل است و طبیعت آن را کمی سرد می‌داند.
از دید طب سنتی، عناب ملین احشاء است و موجب برانگیختن بلغم می‌شود؛ این گیاه صاف‌کننده خون است و مسکن التهاب و تشنگی است.
عناب خون را تصفیه می‌کند و مولد خون است و از جمله دارو‌های خون‌ساز به‌شمار می‌آید.
عناب، التهاب، تشنگی و درد کبد و کلیه و مثانه را تسکین می‌دهد؛ ضماد میوه یا هسته عناب التهاب و ورم چشم را بهبود می‌بخشد.
مخلوط عرق کاسنی و عناب خیس‌شده در آب با مقداری سکنجبین برای بهبود عملکرد صفرا و تعادل ترکیبات خون مفید است؛ به این منظور می‌توان ۵۰ عدد از میوه عناب را مصرف کرد.
عناب دارای مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان است. وجود ویتامین C و A کنار سایر مواد آنتی‌اکسیدانی باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و مانع بروز بیماری می‌شود.
عناب برای سرفه مفید است؛ سینه را نرم می‌کند و برای درد سینه و رفع تنگی نفس نافع است. در نسخه‌های بوعلی مخلوط میوه عناب با خرما، مویز و انجیر به‌عنوان داروی سینه تجویز شده است که از این مخلوط به میزان ۵۰ گرم در یک لیتر آب به‌شکل شربت مصرف می‌شود.
از نظر طب قدیم میوه عناب خلط‌آور و اعتدال‌دهنده اخلاط غلیظ و مسهل اخلاط رقیق است؛ خشونت سینه، گرفتگی صدا و خشونت حلق را رفع می‌کند و سرفه و تنگی نفس و درد سینه را تسکین می‌دهد.
طبیبان طب سنتی عناب را برای درد کلیه و مثانه و امراض مقعد توصیه می‌کنند.
در منابع طب سنتی آمده است که مصرف عناب ساییده‌شده با دانه، برطرفکننده زخم‌های روده‌ای است.
مصرف خوراکی میوه عناب باعث تقویت بدن می‌شد و برای پیشگیری از اختلالات کبدی و زخم‌های گوارشی موثر است.
منابع طب سنتی خواصی همچون لینت مزاج، آرام‍بخش، ضدگرفتگی عروق و ضدآسم را برای عناب ذکر کرده‌اند.
از منظر طب سنتی، زیاده‌روی در مصرف عناب می‌تواند در برخی افراد باعث بروز نفخ شود؛ مصلح عناب، شکر و مویز است.
منبع: بهداشت نیوز
