تنفس هولوتروپیک از الگو‌های تنفسی سریع و کنترل شده برای خلق تجربه‌ای شبیه رویا یا چیزی که معمولا تحت عنوان «وضعیت تغییر یافته آگاهی» نامیده می‌شود، استفاده می‌کند.
زمانی که دچار استرس شده ایم، چند نفس عمیق می‌تواند دنیایی از تفاوت را ایجاد کند. در واقع تنفس اصولی می‌تواند ما را راحت و به آرام کردن نگرانی‌ها و ترس هایمان کمک کند.
به گزازش عصر ایران، برخی از متد‌های نفس کشیدن حتی منتج به خودآگاهی بیشتر و نگرش بهتر نسبت به زندگی می‌شوند. در این میان یکی از روش‌هایی که از محبوبیت فراوانی برخوردار است و می‌تواند سبب بروز نتایج مذکور شود، تنفس هولوتروپیک نام دارد. لازم به ذکر است اطلاعاتی که در خصوص این تنفس در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند، با استناد به مقالات کلینیک کلیولند جمع آوری شده اند.
دکتر استانیسلاف گروف و همسرش کریستینا در دهه ۱۹۷۰ در موسسه الن در بیگ سور، کالیفرنیا، تنفس هولوتروپیک را توسعه دادند. گفتنی است که پیشینه گروف به درمان از طریق روانکاوی (گفتار درمانی که بر انتقال افکار یا احساسات سرکوب شده به ذهن خودآگاه متمرکز است) باز می‌گردد. آنها بررسی کردند که چگونه حالات مختلف و دگرگون شده آگاهی می‌تواند بر سیر مشاوره روانپزشکی یا حتی درمان‌های سنتی تاثیر بگذارد. دکتر گروف طی آزمایشات خود دریافت که تنفس سریع یا عمیق ناشی از وحشت و اضطراب در واقع می‌تواند بر مغز اثر مثبت بگذارد.
کلمه "هولوتروپیک" از واژه‌های یونانی "holos" یا کل و "trepein" گرفته شده است که به معنای حرکت در جهت چیزی است. حال ترکیب این دو با یکدیگر مفهوم «حرکت به سوی تمامیت» را در بر دارد. به بیان دیگر تنفس هولوتروپیک از الگو‌های تنفسی سریع و کنترل شده برای خلق تجربه‌ای شبیه رویا یا چیزی که معمولا تحت عنوان «وضعیت تغییر یافته آگاهی» نامیده می‌شود، استفاده می‌کند. هنگامی که فرد به این حالت دست یابد، می‌تواند به بخش‌هایی از آگاهی خود دسترسی داشته باشد که غالبا ارتباط با آنها دشوار است.
هدف از انجام تمرین هولوتروپیک اساسا استفاده از تنفس تسریع شده به منظور افزایش آگاهی درونی و همچنین مقابله با آسیب‌های گذشته است. تنفس هولوتروپیک به ما این امکان را می‌دهد تا به بخش‌هایی از روان خود دسترسی یابیم که در شرایط عادی قابل دسترسی نیستند.
این متد تنفس درمانی در مشکلات زیر بسیار راهگشا محسوب می‌شود:
- افسردگی
- اختلال مصرف مواد
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اضطراب
- افکار منفی
- استرس مزمن
- تنش
- رفتار‌های اجتنابی
جلسه تمرین تنفس با دراز کشیدن فرد روی مت آغاز می‌شود. هنگامی که در وضعیتی آرام و راحت قرار گرفتید، چشمان خود را ببندید و شروع به تنفس سریع و عمیق در یک الگوی دایره‌ای یکنواخت کنید. هیچ مکثی بین دم و بازدم وجود ندارد. در حالی که این کار را انجام می‌دهید، با خیال راحت هر حرکت یا صدایی که به طور طبیعی تظاهر می‌یابد را انجام دهید و در همین حین همچنان چشمان خود را بسته نگه دارید. ممکن است این تکنیک تنفس سریع به مدت چند دقیقه یا حتی چند ساعت طول بکشد. موسیقی نیز طی جلسه پخش می‌شود تا به فرد برای ورود به حالت تغییر یافته یاری برساند. در این میان گوش فرا دادن به ملودی‌های ملایم مدیتیشن بهتر از انواع دیگر موسیقی است.
مزایای منحصر به فرد تنفس هولوتروپیک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کمک به ترشح سموم از جریان خون و بافت‌های بدن
- کاهش فشار خون با افزایش گردش خون
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- بهبود هضم با کاهش استرس روی کبد و کلیه‌ها
- کاهش استرس جسمی و روحی
- افزایش وضوح ذهنی و خلاقیت
- ایجاد مسیر‌های عصبی جدید در مغز
دانشمندان کشف کرده اند که ریتم تنفس هولوتروپیک باعث ایجاد فعالیت الکتریکی در مغز انسان می‌شود که تعادل عاطفی و قدرت حافظه را افزایش می‌دهد. هنگامی که تنفس کنترل شده برای تسهیل مدیتیشن استفاده شود، باعث افزایش جزئی در اندازه مغز می‌شود. مغز همچنین می‌تواند در مناطقی که با توجه و پردازش ورودی‌های حسی سر و کار دارند، توسعه یابد.
از آنجایی که تنفس هولوتروپیک ممکن است باعث رهاسازی فیزیکی و عاطفی قوی شود، توصیه می‌شود که پیش از انجام آن با پزشک خود مشورت کنید. اگر سابقه هر یک از موارد زیر را دارید، از این نوع تنفس اجتناب کنید:
- مشکلات قلبی عروقی
- فشار خون بالا
- آسیب فیزیکی یا جراحی تازه
- هر شرایطی که نیاز به دارو درمانی منظم داشته باشد
- حملات پنیک
- روان پریشی و اختلالات تشنجی
تنفس هولوتروپیک برای افرادی که باردار یا شیرده هستند نیز توصیه نمی‌شود.
