اولین داروی خوراکی جهان برای کاهش ۶۵ درصدی «کلسترول بد»

یک داروی خوراکی پیشگامانه ابداع شده است که لیپوپروتئین (a) را که شکلی تاکنون غیرقابل درمان و عمدتاً ارثی از کلسترول بد است، به میزان ۶۵ درصد کاهش می‌دهد.

به گزارش ایسنا به نقل از نیو اطلس، پژوهشگران اولین داروی خوراکی جهان را برای هدف قرار دادن شکلی از کلسترول ساخته‌اند که تاکنون غیرقابل درمان بود و عمدتاً ژنتیکی ایجاد می‌شود و کنترل آن از طریق ورزش، رژیم غذایی یا سایر عوامل سبک زندگی دشوار است.

مطالعات نشان داده‌اند که سطوح بالای لیپوپروتئین (a) به ویژه با وجود هایپرکلسترولمی خانوادگی که یک وضعیت ارثی است که با کلسترول بالا همراه است، احتمال حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهد.

لیپوپروتئین (a) نوعی از کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) است که به عنوان «کلسترول بد» شناخته می‌شود، اما چسبنده‌تر است و خطر انسداد و تشکیل لخته‌های خون (آترواسکلروز) را در شریان‌ها افزایش می‌دهد.

دارو‌های کاهش دهنده کلسترول که معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند مانند استاتین‌ها تأثیر یکسانی بر لیپوپروتئین (a) ندارند و از آنجا که این شرایط تا حد زیادی توسط عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شود، کنترل لیپوپروتئین (a) از طریق رژیم غذایی، ورزش و سایر تغییرات سبک زندگی نیز دشوار است.

گفتنی است که در حال حاضر هیچ داروی تایید شده‌ای وجود ندارد که لیپوپروتئین (a) را هدف قرار دهد.

با این حال، گروهی به رهبری پژوهشگران دانشگاه موناش یک داروی خوراکی پیشگامانه را برای اولین بار در جهان آزمایش کرده‌اند که مووالاپلین (muvalaplin) نام دارد و توانایی بدن را برای تشکیل لیپوپروتئین (a) مختل می‌کند.

استفان نیکولز، نویسنده ارشد این مطالعه می‌گوید: وقتی نوبت به درمان لیپوپروتئین (a) بالا می‌رسد که یک عامل خطرناک شناخته شده برای بیماری‌های قلبی و عروقی است، پزشکان ما در حال حاضر هیچ ابزار مؤثری برای مقابله با آن در آستین خود ندارند. لیپوپروتئین (a) اساسا یک قاتل خاموش و بدون درمان است که داروی جدید ما این موضوع را تغییر می‌دهد.

لیپوپروتئین (a) از یک مولکول ذره LDL حاوی آپولیپوپروتئین B ۱۰۰ (apo B ۱۰۰) و یک مولکول از یک گلیکوپروتئین به نام آپولیپوپروتئین (a) تشکیل شده است. مووالاپلین برهمکنش بین آپولیپوپروتئین B ۱۰۰ و آپولیپوپروتئین (a) را مختل می‌کند و در نتیجه سطوح لیپوپروتئین (a) را پایین می‌آورد.

آزمایش این داروی جدید در مجموع ۱۱۴ شرکت کننده را شامل شد. ۸۹ نفر با مووالاپلین درمان شدند و به ۲۵ نفر دارونما داده شد.

این کارآزمایی در دو بخش انجام شد. بخش اول اثر تنها یک دوز مووالاپلین را در افزایش‌های صعودی، از یک میلی‌گرم تا ۸۰۰ میلی‌گرم در شرکت‌کنندگان سالم با میانگین سنی ۲۹ سال ارزیابی کرد. بخش دوم تأثیر یک دوز روزانه را در افزایش‌های صعودی از ۳۰ میلی‌گرم تا ۸۰۰ میلی‌گرم ارزیابی کرد که در ۱۴ روز توسط شرکت کنندگان سالمی که میانگین سنی آن‌ها ۳۲ سال بود و سطوح پلاسمایی لیپوپروتئین (a) آن‌ها افزایش یافته بود، مصرف شد.

سطح پایه لیپوپروتئین (a) و کلسترول LDL در شروع کارآزمایی اندازه‌گیری شد و اثر مووالاپلین بر سطوح لیپوپروتئین (a) مشاهده شد. پژوهشگران کاهش سطح لیپوپروتئین (a) را از ابتدا در روز دوم مشاهده کردند و شرکت کنندگان چندین دوز دریافت کردند.

کاهش ۶۴ تا ۶۵ درصدی لیپوپروتئین (a) در دوز‌های ۱۰۰ میلی‌گرم یا بیشتر مشاهده شد که در روز‌های ۱۴ و ۱۵ آزمایش اتفاق افتاد.

شایع‌ترین عوارض جانبی در شرکت کنندگان گروه اول، سردرد (۳۳ درصد)، کمردرد (۱۳ درصد) و خستگی (۱۱ درصد) بود. عوارض جانبی در گروه دوم نیز شامل سردرد (۳۱ درصد)، اسهال (۲۰ درصد)، درد شکم (۱۵ درصد)، تهوع (۱۰ درصد) و خستگی (۱۰ درصد) بود. ضمن اینکه هیچ مورد مرگ یا عوارض جانبی جدی گزارش نشد.

پژوهشگران به محدودیت‌های این مطالعه اشاره می‌کنند که شامل کوچک بودن این مطالعه و در مرحله اول بودن آن است.

کارآزمایی‌های بالینی بزرگ‌تر و طولانی‌تر در جمعیت‌های متنوع‌تر، از جمله آن‌هایی که بیماری قلبی و عروقی دارند، برای تایید ایمنی و کارایی مووالاپلین مورد نیاز است.

علاوه بر این، شرکت کنندگان در این مطالعه، سطح کم تا متوسط لیپوپروتئین (a) داشتند، در حالی که مخاطبان هدف این دارو افرادی با سطوح بالای لیپوپروتئین (a) هستند.

با این وجود، مووالاپلین به عنوان اولین داروی خوراکی که به طور خاص برای کاهش سطح لیپوپروتئین (a) توسعه یافته است، یک داروی امیدوارکننده نشان داده است.

نیکولز می‌گوید: این دارو از چند جهت، تغییر دهنده بازی است. ما نه تنها گزینه‌ای برای کاهش یک نوع کلسترول بد داریم، بلکه می‌توانیم آن را به شکل یک قرص خوراکی تحویل دهیم، به این معنی که برای بیماران در دسترس‌تر خواهد بود.

این مطالعه در مجله JAMA Network منتشر شده است.