سال تحصیلی دانش‌آموزان رسما از امروز اول مهر آغاز و ۱۰۵ هزار مدرسه آماده میزبانی از ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار دانش آموز برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲ هستند؛ سال تحصیلی‌ای که با شعار «مدرسه قوی؛ ایران قوی» آغاز می‌شود.
علیرغم فراز و فرود‌های سال تحصیلی گذشته از حواشی سیاسی و اغتشاشات و استشمام بوی نامطبوع در برخی مدارس که بهانه‌ای برای تلاش نافرجام عده‌ای برای تعطیلی مدارس بود تا مباحث داغ و جنجالی تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور و بازشدن گره قدیمی رتبه‌بندی معلمان، با مدیریت و ساماندهی این مباحث، از امروز (شنبه اول مهرماه) رسما سال تحصیلی جدید ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲ آغاز و در‌های مدارس به روی ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار دانش‌آموز گشوده می‌شود.
به گزارش ایسنا، شاید در همین راستا بود که رضامراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش ۲۹ شهریور در مراسم جشن شکوفه‌ها اعلام کرد که درحالی سال تحصیلی جدید با شعار «مدرسه قوی؛ ایران قوی» آغاز می‌شود که «برخی دنبال این بودند مدرسه سر وقت شروع نشود.»
امسال از تعداد کل ۱۶ میلیون و ۷۰۰ هزار دانش آموز، حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار کلاس اولی و حدود ۹ میلیون دانش آموز در مقطع ابتدایی و مابقی دانش آموزان در پایه‌های متوسطه اول و دوم سر کلاس‌های درس حاضر می‌شوند.
امسال نیز همانند سال‌های گذشته ساعت شروع کلاس درس و نه آغاز فعالیت مدارس، با رعایت ساعت مصوب در هر دوره تحصیلی، برای مقطع ابتدایی ۸ صبح و برای مقاطع اول و دوم متوسطه ۷:۳۰ صبح تعیین شده است که مدارس می‌توانند نیم ساعت قبل از آغاز، کلاس درس را برای برنامه‌های فرهنگی، تربیتی و تندرستی برنامه‌ریزی کنند.
به طور کلی در دولت سیزدهم بیش از ۵۸۰۰ پروژه در قالب ۲۷۸۰۰ کلاس درس با زیربنای ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار متر مربع و با تلاش خیرین و گروه‌های جهادی تحویل آموزش و پرورش شده است و برای مهر امسال نیز بیش از ۲۰۰۰ پروژه به استعداد ۱۰ هزار کلاس درس بهره برداری شده است.
همچنین در این میان نزدیک به ۶۴ درصد از پروژه‌های آموزشی و تربیتی افتتاح شده مربوط به روستا‌ها و نقاط حاشیه شهر و بیشترین پروژه نیز مربوط به استان سیستان و بلوچستان با تحویل بیش از ۳۰۰۰ کلاس درس است.
بر اساس آمار‌هایی که مسئولان آموزش و پرورش ارائه کرده‌اند فقط در دو سال نخست این دولت ۱۰۰۰ مدرسه کانکسی جمع آوری و مدارس نوساز با کیفیت، تحویل مناطق روستایی، مرزی و عشایری شده است.
امسال حدود ۷۵ هزار معلم جذب وزارت آموزش و پرورش شدند که حدود ۲۸ هزار نفر آن‌ها از طریق آزمون آموزگاری مقطع ابتدایی و ۲۲ هزار و ۱۸۴ نفر از طریق آزمون دبیری و هنرآموزی و مابقی از طریق دانشگاه فرهنگیان برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲ به کار گرفته می‌شوند. از سوی دیگر مجوز جذب ۱۱ هزار مربی پرورشی نیز از سوی سازمان اداری و استخدامی صادر شده است.
اواخر مهرماه نیز قرار است با برگزاری آزمون استخدامی مربی امور آموزش معلولان، یکهزار کاردرمانگر و گفتاردرمانگر جذب وزارت آموزش و پرورش شوند.
با این وجود نباید از این نکته غافل شد که وزارت آموزش و پرورش همچنان با کمبود نیرو دست و پنجه نرم می‌کند و به گفته شخص وزیر آموزش و پرورش «آموزش و پرورش درحالی سال را آغاز می‌کند که بیش از ۲۰۰ هزار معلم کسری دارد.» از همین رو برای امسال مجوز تدریس بازنشسته‌ها تا سقف ۲۴ ساعت در هفته اخذ شده است تا با این کار تا حدودی کمبود معلم در برخی از نقاط کشور برای سال تحصیلی جدید جبران شود.
وزارت آموزش و پرورش به عنوان متولی تعلیم و تربیت کودکان این مرز و بوم در کنار دانش آموزان ثبت‌نامی، به دنبال تحصیل کودکانی است که به هر علتی از فقر و محرومیت گرفته تا نداشتن شناسنامه و اتباع غیرمجاز بودن از کلاس درس محروم بودند و در این راستا نیز، سامانه‌ای جهت شناسایی کودکان بازمانده از تحصیل با نام سامانه شهید محمودوند طراحی شده است.
مهرماه ۱۴۰۱ این سامانه آمار کودکان بازمانده از تحصیل مقطع ابتدایی یعنی بازه سنی شش تا ۱۱ سال را ۲۰۴ هزار نفر نشان می‌داد، اما معاونت ابتدایی وزارت اموزش و پرورش برای تک تک این افراد شخص «پیگیری کننده» قرار داد تا آمار واقعی بازماندگان از تحصیل احصاء شود. نهایتا پس از شفاف سازی، آمار بازماندگان از تحصیل ایرانی در مقطع ابتدایی ۱۶۰ هزار و ۴۷۹ نفر اعلام شد.
امسال با اجرای طرح شهید محمودوند که مقدمات آن از سال تحصیلی گذشته آغاز شده بود، حدود ۷۰ هزار بازمانده از تحصیل به مدارس بازگردانده شدند و همچنین معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که پس از احصای آمار بازماندگان از تحصیل قرار است در سال جاری بسته‌های آموزشی حمایتی برای این دانش آموزان تهیه شود تا این کودکان حتی بدون حضور فیزیکی در مدرسه آموزش ببینند.
گرچه طبق آخرین آمار‌های اعلام شده بالغ بر ۹۰ درصد از دانش‌آموزان در مقاطع مختلف ثبت نام خود را قطعی کرده‌اند، اما ثبت نام در مهر ماه نیز ادامه دارد تا هیچ دانش آموزی به آمار بازماندگان از تحصیل اضافه نشود.
از سوی دیگر اخیرا وزیر آموزش و پرورش از تدوین طرحی به منظور اتخاذ تبعاتی برای والدینی که از تحصیل فرزند خود جلوگیری می‌کنند خبر داد و اعلام کرد «طرحی زیر نظر معاون اول رییس جمهوری با کمک ستاد اجرایی در حال اجراست که مشوق‌های ویژه‌ای برای این خانواده‌ها دیده است. در عین حال تدابیری دیده شده که اگر والدین بچه را به مدرسه نفرستند تبعاتی برای آن‌ها خواهد داشت. گاهی خانواده‌ها می‌گویند ما نمی‌خواهیم بچه درس بخواند که این چیز عجیبی است. برای آن موارد هم از اهرم‌های دیگری استفاده شده است که اگر خانواده‌ها کاری برای باسواد شدن بچه نکنند، دولت ورود می‌کند و برخی از مزایایی که به خانواده‌ها به طور عمومی در آن مناطق داده می‌شود را برای این خانواده‌ها قطع می‌کند.» بنابراین موضوع بازماندگی از تحصیل در سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲ به طور جد مورد اهتمام قرار گرفته است.
همچنین امسال قرار است ۶۴۰ کلاس درس در پایه اول ابتدایی آموزش خود را با «نظام دوری» پیش ببرند، به این معنا که دوره اول ابتدایی خود به عنوان یک نظام در نظر گرفته می‌شود و معلم اول ابتدایی این دانش‌آموزان، در کلاس دوم و سوم نیز به همین دانش آموزان درس می‌دهد و در واقع معلم این دانش آموزان تا سوم دبستان تغییر نمی‌کند.
هدف از این کار برقراری ارتباط عاطفی و نزدیکی دانش آموزان با معلم و ایجاد یک شناخت کافی نسبت به دانش آموزان برای معلم به منظور کیفیت‌بخشی به آموزش و نیز کشف استعداد دانش‌آموزان عنوان شده است.
البته این طرح با آگاهی والدین و شخص معلمان اجرا می‌شود و هیچ الزامی به حضور دانش آموزان در این نظام و یا تدریس معلمان در این کلاس‌های درس وجود ندارد. از طرف دیگر صلاحیت‌های عمومی و تخصصی و حرفه‌ای معلمانی که برای تدریس در این کلاس‌ها در نظر گرفته شده‌اند تماما بررسی شده است.
کتب درسی امسال حدود ۳۰ درصد در قیاس با سال قبل افزایش قیمت داشت. با این حال امسال حدود ۷۰ درصد از کتب درسی با کاغذ تولید ایران و ۱۰۰ درصد جلد کتب درسی با مقوای ایرانی تولید شد. همچنین از مهر امسال سه کتاب نونگاشت «پیام‌های آسمانی» پایه هفتم، «کار و فناوری ششم» و «کار و فناوری هفتم» به صورت آزمایشی در برخی از مدارس تدریس می‌شوند تا در صورتی که اجرای آزمایشی آن‌ها موفقیت آمیز بود، از سال آینده وارد چرخه تدریس شوند.
رشد سهم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با دو درصد به ۴۱.۵ درصد
معاونت آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش برای مهر امسال هدف گذاری کرده بود تا سهم آموزش‌های فنی و حرفه‌ای با دو درصد رشد به ۴۱.۵ درصد برسد.
در حال حاضر طبق ضوابط موجود، شاخه فنی و حرفه‌ای و کار دانش به صورت مجزا وجود دارد، اما برخی از رشته‌ها از مجموعه کار و دانش حذف شده است و رشته جایگزین آن در شاخه فنی و حرفه‌ای وجود دارد؛ بنابراین امسال در برخی از رشته‌های حذف شده از مجموعه کار و دانش، پذیرش متوقف شده است و این رشته‌ها به هیچ عنوان پذیرش نخواهند داشت. ثبت نام برخی دیگر از رشته‌های کار و دانش در پایه دهم نیز به دلیل اشباع آن‌ها در بازار کار متوقف شده است، اما رشته جایگزین آن در فنی حرفه‌ای وجود دارد.
درحالی مدارس سمپاد بابت ارائه خدمات آموزشی بر اساس مصوبه موجود، نصف شهریه مدارس غیرانتفاعی برجسته در همان منطقه شهر را دریافت می‌کنند که ۱۱ مرداد سال جاری در جلسه هیات دولت مصوب شد که هزینه ثبت نام دانش آموزان ممتاز دهک‌های یک تا چهار پذیرفته شده در مدارس سمپاد توسط دولت پرداخت شود و هزینه تحصیل در این مدارس برای دانش آموزان قبول شده در آزمون ورودی این مدارس رایگان باشد؛ بنابراین از مهر امسال این دانش آموزان بورسیه دولت می‌شوند و این مصوبه شامل دانش آموزانی که در حال حاضر مشغول تحصیل در سمپاد هستند نیز می‌شود.
در آخرین جلسه هیات دولت (۲۹ شهریور سال جاری) و پیش از آغاز سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ۱۴۰۲، مصوب شد که در مدارس ابتدایی به صورت رایگان دو بار در هفته بین دانش‌آموزان «شیر» توزیع شود.
همچنین از دیگر اخبار خوش هیات دولت برای سال جدید تحصیلی مصوب شدن ۲۰ برنامه در حوزه محرومیت‌زدایی، تامین لوازم التحریر دانش‌آموزان مناطق محروم با کمک ۱۸ نهاد، برنامه‌ریزی با بنیاد برکت برای بهسازی، بازسازی و ساختن مدارس جدید، برنامه‌ریزی برای جمع‌آوری مدارس کانکسی، برنامه ریزی برای بازگرداندن حدود ۵۰ هزار بازمانده از تحصیل دیگر و تقویت مدارس دولتی بود.
در حال حاضر حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار دانش آموز در ۱۸ هزار مدرسه غیردولتی و در مقاطع تحصیلی مختلف درس میخوانند. شهریه مصوب امسال برای مدارس غیردولتی از ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان شروع و به ۴۸ میلیون تومان می‌رسد که البته این رقم‌ها می‌توانند به علاوه ۳۸ درصد از شهریه مصوب هر مدرسه به منظور ارائه «فوق برنامه‌ها» شود. در واقع با احتساب فوق برنامه‌ها، شهریه‌های امسال مدارس غیردولتی از ۷ میلیون و ۱۰۰ تومان تا ۶۵ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان است.
از سوی دیگر از سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۲ دوره توانمندسازی معلمان مدارس غیر دولتی نیز آغاز می‌شود. در فاز نخست این طرح ۱۷۶ هزار معلم مدرسه غیر انتفاعی ثبت نام کرده‌اند. به منظور اجرای این پروژه ۳۶۰ ساعت آموزش تعریف شده است و طی یک سال آینده ادامه دارد.
محتوای این آموزش‌ها نیز در حوزه دانش تخصصی و موضوعی و صلاحیت حرفه‌ای است. همچنین قرار است در پایان دوره، کارت صلاحیت حرفه‌ای به معلمان داده شود، ابتدا معلمان شناسنامه دار می‌شوند و حمایت‌های جدی از این معلمان می‌شود و در آینده حقوق و مزایای معلمان مدارس غیر دولتی به این موضوع گره می‌خورد.
از این پس معلمانی که وارد مدارس غیردولتی آموزش و پرورش می‌شوند باید حتما «گزینش» شده و صلاحیت عمومی آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد. فرآیند بررسی و گزیش این معلمان در سال‌های قبل ۱۵ روزه بود، اما اکنون پنج ماهه شده است و گزینش و احراز صلاحیت معلمان پیش شرط اول تدریس در مراکز غیر دولتی است. پیش شرط دوم نیز این است که رشته تدریسی معلم با دوره تحصیلی او باید متناسب باشد.
سال تحصیلی گذشته وزارت آموزش و پرورش پیرو مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر تاثیر ۴۰ درصدی و قطعی سابقه تحصیلی حاصل از نمرات تراز شده پایه دوازدهم، امتحانات نهایی را برگزار کرد.
برگزاری امتحانات به این شیوه مستلزم طراحی سوالات مفهومی و تصحیح آن‌ها به شیوه‌ای بود که «عدالت» در حق تمامی دانش‌آموزان اجرا شود و فارغ از درصد موفقیت آموزش و پرورش در اجرای این عدالت، مسئولیتی سنگین بر دوش این وزارتخانه بود که به هر نحو اجرا شد. از سوی دیگر با توجه به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اینکه سابقه تحصیلی در کنکور ۱۴۰۳ به بعد سهم ۵۰ و در سال پس از آن سهم ۶۰ درصدی داشته باشد و از طرف دیگر از سال ۱۴۰۴ علاوه بر نمرات تراز شده پایه دوازدهم، نمرات تراز شده پایه‌های یازدهم و دهم نیز به تولید سابقه تحصیلی اضافه شوند، وزارت آموزش و پرورش می‌بایست از مهر امسال تدارک لازم برای برگزاری امتحانات نهایی پایه دهم و یازدهم را می‌چید تا سابقه تحصیلی لازم برای آن سال‌ها در موعد مقرر تولید شود. در همین راستا تا اواخر شهریور آموزش و پرورش اعلام می‌کرد که امسال امتحانات پایان ترم در هر سه پایه دهم، یازدهم و دوازدهم به صورت نهایی و مفهومی برگزار می‌شود.
اما اواخر شهریور و طی چند روز اخیر نمایندگان مجلس طرحی را به مجلس ارائه دادند که طبق آن، این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی ملغی و نحوه برگزاری کنکور تا سال ۱۴۰۶ همانند قبل از سال ۱۴۰۲ پیش می‌رود. گرچه این طرح فقط در صحن مجلس تصویب شد و باید منتظر نظر نهایی شورای نگهبان بود، اما از نظر زمانبندی، قطعا برای کنکور امسال اجرا نخواهد شد چراکه تغییرات لازم باید پیش از شهریورماه به سازمان سنجش برای برگزاری کنکور ارائه می‌شد.
نظام رتبه‌بندی معلمان که از ۳۱ شهریور ۱۴۰۰ اجرا و واریز علی‌الحساب معوقات از مرداد ۱۴۰۱ آغاز شد، اما با فراز و فرود‌هایی در اسفند سال گذشته همراه شد، امسال جانی تازه گرفت.
در روز‌های پایانی سال گذشته با دستور رئیس جمهوری بودجه در نظر گرفته شده برای این طرح به حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافت و از سوی دیگر اعتراضات معلمان نسبت به رتبه‌های خود بررسی و در شهریور ماه سال جاری اعمال رتبه‌های جدید آغاز شد. همچنین ۲۱ شهریورماه دیوان محاسبات کشور اعلام کرد که بر اساس نظریه شورای حقوقی و ستاد مشاوره فنی و حقوقی این نهاد نظارتی در خصوص «تسری فوق العاده موضوع قانون نظام رتبه بندی معلمان به کارکنان سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور»، قانون نظام رتبه بندی معلمان مصوب ۱۴۰۰ و تبصره (۱) ماده (۳) آیین نامه اجرایی قانون مذکور و بند (۱) اصلاحیه مورخ سال ۱۴۰۱ برای کارکنان کادر اداری وزارت آموزش و پرورش نیز قابل اجراست.
بر این اساس از سال تحصیلی جدید نظام رتبه بندی معلمان برای آن دسته از کارکنانی که بدوا به صورت «معلم» جذب آموزش و پرورش شده‌اند و اکنون در قسمت اداری مشغول خدمت هستند نیز قابل اجراست.
امسال و در ذیل بررسی برنامه هفتم توسعه، کمیسیون تلفیق بررسی برنامه هفتم اعلام کرد که قرار است ماموریت‌های سازمان نهضت سوادآموزی به معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش سپرده شود و این نهاد دیگر به شکل فعلی فعالیتی نداشته باشد؛ موضوعی که به زعم نمایندگان مجلس در راستای جلوگیری از موازی کاری و جلوگیری از بوروکراسی اداری انجام می‌گیرد، اما از نظر مسئولان نهضت سوادآموزی در صورت تصویب نهایی، این ادغام بدون توسعه معاونت آموزش ابتدایی یعنی به زمین خوردن نهضت سوادآموزی؛ اما در همین راستا وزیر آموزش و پرورش اعلام کرد که هنوز بی‌سوادی ریشه کن نشده است و به نهضت سوادآموزی نیاز داریم.
این طرح همچنان در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است و سخنان وزیر آموزش و پرورش در خصوص تقویت نهضت، رسما موضع گیری وزارت آموزش و پرورش نسبت به نظر نمایندگان را نشان داد.
می‌توان گفت همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید و با احتساب ۱۶ میلیون دانش آموز، جمعیت ۳۲ میلیونی والدین آن‌ها و جمعیت حدودا یک میلیون نفری فرهنگیان، حدود ۵۰ میلیون ایرانی به صورت مستقیم و غیر مستقیم درگیر سیاست‌های وزارت آموزش و پرورش می‌شوند؛ بنابراین اهتمام به مسائل تربیتی و آموزشی دانش آموزان، معیشت و مسائل صنفی معلمان و اتخاذ تدابیری برای آرامش روان خانواده‌ها و همراه ساختن آن‌ها با اهداف نظام تعلیم و تربیت، مسئولیتی سنگین بر دوش وزارت آموزش و پرورش گذارده و انتظارات از بزرگترین وزارتخانه کشور را بالا برده است.
