عددسازی؛ حربه نخ‌نمای مدیران ایرانی

روزنامه شرق نوشت: نوزدهمین دوره بازی‌های آسیایی که این بار به میزبانی شهر هانگژو در چین برگزار شد، پایان خوشی برای کاروان ایران نداشت. این کاروان که در این دوره با شعار حضور کیفی پا به رقابت با سایر کشور‌های آسیایی گذاشته بود، نهایتا با کسب ۵۹ مدال که فقط ۱۳ تا از آن‌ها به رنگ طلا بود به کار خود پایان داد. این تعداد مدال در حالی به دست آمد که در مقایسه با دوره قبلی بازی‌های آسیایی در جاکارتا، ایران هم از لحاظ تعداد مدال، هم از لحاظ تعداد طلا و هم از لحاظ جایگاه عملکرد بدتری داشت. به طوری که در این دوره از رقابت‌ها در رتبه هفتم قرار گرفت که در ۲۰ سال اخیر، بدترین نتیجه کاروان اعزامی ایران به این بازی‌هاست.

اگرچه با وجود گذر زمان انتظار می‌رفت مسئولان بابت ناکامی‌ای که در این دوره از بازی‌ها داشته‌اند توضیحاتی قانع‌کننده ارائه کنند، ولی بیماری محمود خسروی‌وفا، رئیس کمیته ملی المپیک که مجبور شد چند روزی بعد از اتمام این دوره از بازی‌ها در چین بستری باشد، توضیحات تکمیلی را عقب انداخت. به طوری که او تازه دو روز پیش در جمع خبرنگاران نزدیک به خودش نشست تا درباره دستاورد ایران در این دوره از بازی‌ها صحبت کند.

خسروی‌وفا در اقدامی عجیب در ابتدای امر تصمیم گرفت ماجرای اعزام کاروان کیفی به بازی‌های آسیایی را تکذیب کند. او گفت چنین تصمیمی نهایی نشده است. این در حالی است که پیش از این بار‌ها از سوی مسئولان کمیته ملی المپیک عنوان شده بود که اعزام‌ها به صورت کیفی است و آن‌هایی که شانس کسب مدال دارند به این بازی‌ها فرستاده می‌شوند. حتی آمار ریزش ۲۰ درصدی اعزام ورزشکار به چین در مقایسه با بازی‌های اندونزی نیز یکی دیگر از اخباری بود که از سوی مسئولان امر مخابره شد.

با وجود این به نظر می‌رسد شکست در پروژه کسب مدال، آن هم با وجود شعار‌های سرداده‌شده، خسروی‌وفا را وادار به عقب‌نشینی از موضع سابقش کرده است. البته که در سلامت مدیریتی خسروی‌وفا تردیدی نیست؛ حداقل او در زمان مدیریتش بر کمیته ملی پارالمپیک این موضوع را نشان داده است، ولی مسئله اینجاست که او ظاهرا خام وعده‌هایی شده که از سوی سایر رؤسای فدراسیون مبنی بر کسب مدال به او داده شده است. خسروی‌وفا هم که تصور می‌کرد با تجربه‌اندوزی می‌تواند کارنامه موفقی ثبت کند، به غیر از شکست چیزی عایدش نشد.

کاروان اعزامی تحت ریاست او بدترین نتیجه را در ۲۰ سال اخیر گرفت و از همه بدتر اینکه بعد از ۱۶ سال که سابقه نداشته تعداد کسب مدال طلا از ۲۰ پایین‌تر بیاید، در دوره او ریزش فاحشی داشته و به عدد ۱۳ رسیده است. با این حال، موضوعی که مدیریت او را حالا زیر ذره‌بین برده این است که چرا به جای پذیرش واقعیت، به دنبال راهی برای فرار از آن است؟ او در کنفرانس اخیری که داشته از یکی، دو رشته تعریف کرده و وعده داده که چند فدراسیون را جریمه مالی خواهد کرد.

بخش پرانتقاد این صحبت‌ها، ولی مربوط به جایی است که تلاش کرده با بیان یکی، دو عدد، ذهن‌ها را از نتایج بدی که کاروان ایران در این بازی‌ها گرفته منحرف کند. او با اشاره به تعداد زیاد ورزشکاران اعزامی چند کشور که در مقایسه با ایران مدال طلای کمتری گرفته‌اند، گفته است: «با توجه به دیگر کشور‌های آسیایی نتیجه بدی نگرفتیم. به‌عنوان مثال تایلند بیش از ۹۰۰ ورزشکار یا قزاقستان بیش از ۵۰۰ ورزشکار آوردند، ولی کمتر از ما طلا گرفتند».

اگر این داده‌ها خسروی‌وفا و رسانه‌های نزدیک به او را قانع و راضی می‌کنند حرفی نیست، ولی واقعیت امر این است که چنین عددسازی‌هایی دیگر تبدیل به حربه‌ای قدیمی شده و چندان راه درستی برای توضیح واقعی شرایط موجود نیست. شرایط موجود می‌گوید ایران کارنامه بدی در این دوره از بازی‌ها ثبت کرده که اتفاقا با همین مبحث عدد و ارقام که دلنشین محمود خسروی‌وفاست می‌توان یک بار دیگر آن را ثابت کرد. مثلا در مورد تعداد مدال طلای کسب‌شده کاروان ایران در این بازی‌ها با احتساب ۲۸۹ ورزشکاری که اعزام شده و ۱۳ طلایی که به دست آمده، می‌توان به این نتیجه رسید که درصد کسب طلا قریب به ۴.۴ است که بسیار پایین است. دوباره باید تأکید شود درصد کسب مدال طلای ۴.۴ برای ایران در حالی به دست آمده که مسئولان وعده یک اعزام کیفی را داده و انتظار می‌رفت در مقایسه با دوره قبل، کیفیت مدال‌ها و میانگین به‌دست‌آمدن مدال‌ها بهتر شود.

اینجا کافی است سری به دوره قبل زد که کاروان ایران با ۳۷۸ نفر به بازی‌های آسیایی جاکارتا اعزام شد. آن کاروان که ادعای کیفی‌بودنش هم مثل همین ادعای مسئولان سر به فلک نگذاشته بود، ۶۲ مدال کسب کرد که ۲۰ مورد آن یعنی قریب به ۵.۹ درصد مدال‌ها را با درنظرگرفتن تعداد اعزامی، طلا تشکیل داده بود.

ضمن اینکه خسروی‌وفا در حالی با نام‌بردن از دو کشور تایلند و قزاقستان و تعداد بالای ورزشکاران اعزامی آن‌ها به چین سعی در توجیه کارنامه ایران داشته و می‌گوید در این مقیاس بد عمل نکرده که تمام واقعیت را نگفته است. حالا که بنا بر عددسازی است این پرسش باید مطرح شود که چرا خسروی‌وفا کاروان ایران را با دو کشور کره شمالی و بحرین مقایسه نمی‌کند؟ در همین دوره از بازی‌ها کره شمالی ۱۸۵ ورزشکار به چین اعزام کرد که در مقایسه با ۲۸۹ ورزشکار ایران، تعداد بسیار کمتری است. نکته جالب اینکه کره شمالی با همین تعداد ورزشکار ۱۱ مدال طلا گرفت. میانگین عدد به‌دست‌آمده شاید برای محمود خسروی‌وفا و دیگر مسئولان کمیته ملی المپیک جالب باشد؛ درصد مدال طلای کره شمالی در این رقابت‌ها نسبت به اعزام تعداد ورزشکاران ۵.۹ است. فراموش نکنیم که این درصد برای ایران فقط ۴.۴ است.

بحرین هم در هانگژو با ۱۴۳ ورزشکار حاضر شد که رکورد درخور توجه ۱۲ مدال طلا را به‌جا گذاشت. این یکی میانگین بسیار جذاب‌تری دارد. در واقع با توجه به تعداد ورزشکاری که بحرین اعزام کرده و تعداد طلایی که این کشور به دست آورده، درصد کسب مدال طلای بحرینی‌ها در چین ۸.۳ است که تقریبا دو برابر بهتر از عملکرد ایران در این تورنمنت است.

حالا به نظر می‌رسد به جای دمیدن در چنین آمار و ارقامی و برجسته‌کردن تعداد نفرات اعزامی سایر کشورها، بهتر است مسئولان در فاصله یک سال مانده به بازی‌های المپیک به خود آمده و با برنامه‌ریزی مدون و جامع، بدون سردادن شعار، سعی در ثبت عملکردی درخور برای ماندگاری در تاریخ داشته باشند.