«سرهنگ ثریا» روایت مادران بی‌فرزند؛ فرزندان بی‌سرزمین

امروز (چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت) اکران عمومی «سرهنگ ثریا» آغاز می‌شود؛ فیلمی به کارگردانی لیلی عاج و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج که از زاویه‌ای متفاوت به حضور سازمان مجاهدین خلق (منافقین) در پادگان اشرف می‌پردازد.

به گزارش خبرآنلاین، ژاله صـامتی، وحید آقاپور، حمیدرضا محمدی، دیبا زاهدی، سلیمه رنگزن، شهروز آقایی پور، منیره حسین زاده، رها رهبانی نیا و مجید پتکی بازیگران این فیلم هستند؛ و باز هم منافقین

«سرهنگ ثریا» تازه‌ترین اثر سینمایی است که به موضوع منافقین پرداخته است. سابقه تشکیلاتی گروه منافقین به اواسط دهه ۴۰ برمی‌گردد و از موضوعاتی است که همواره مورد توجه قرار دارد. این گروه در طول سال‌های گذشته جنایت‌های بیشماری رقم زده است و همچنان با وجود رسوایی بین المللی، دست از تلاش برای انحراف نسل جوان برنمی دارد. منافقین سال‌ها در کمپ اشرف حضور داشتند و علیه ایران دشمنی کردند. داستان‌هایی بدیع درباره آن‌ها وجود دارد، اما سینمای ایران سراغش نرفته بود تا این که نوبت به «سرهنگ ثریا» رسید.

از دل بابا آدم

لیلی عاج سال۱۳۷۶ هنرجوی انجمن سینمای جوان بوده و در همان دوران یک فیلم ۱۶میلیمتری و چند فیلم کوتاه نیز تا سال ۱۳۸۱ تولید کرده است. چندسالی به عنوان نویسنده با تلویزیون همکاری داشته و نمایش‌های مختلفی نیز روی صحنه برده است. یکی از خاص‌ترین آثار صحنه‌ای او نمایش «بابا آدم» است و همین اثر مبنای ساخت «سرهنگ ثریا» شد؛ فیلمی که داستان خود را از دل پادگان اشرف و بر مبنای شخصیت یک زن روایت می‌کند. این کارگردان در مصاحبه‌ای گفته است: «برای انتخاب نمایشنامه «باباآدم» برای ساخت اولین اثر سینمایی خود هیچ دلیل خاصی نداشتم و تنها منطق و دلیل ماجرا این بود که سیناپس سینمایی که براساس «باباآدم» نوشته بودم و به عنوان «سرهنگ ثریا» تولید شد، توسط سازمان سینمایی اوج پذیرفته شد و من نیز روال منطقی تبدیل سیناپس به فیلمنامه، تصویب فیلمنامه، گرفتن مجوز فیلم اول و … را طی کردم که خود این پروسه یک سال به طول انجامید.»

داستان ثریا عبدالهی

فیلم با محوریت زندگی زنی به نام ثریا عبدالهی ساخته شده که فرزندش در بند منافقین گرفتار افتاده. خانم عبدالهی به همراه خانواده‌های دیگر پشت پادگان اشرف در عراق کمپ تشکیل دادند تا راهی برای نجات یافته شود. عاج می‌گوید: «فیلم «سرهنگ ثریا» در واقع خانم ثریا عبدالهی است، خانم عبدالهی یک خانم بسیار نازنین و دلشکسته برای سال‌ها دوری از تنها پسرش است. روز‌های زیادی به خانه او می‌رفتم و عکس‌های پسرش را می‌دیدم و داستانی که بر او گذشته را برایم تعریف می‌کرد. آنچه در «سرهنگ ثریا» می‌بینید الهام گرفته از ماجرای خانم عبدالهی است، چرا که علاوه بر خانم عبدالهی با بسیاری از خانواده‌هایی که بچه‌هایشان در کمپ‌های سازمان منافقین هستند ملاقات کرده و با آن‌ها حرف زده‌ام.»

بغض و اشک تاریخی

فیلم «سرهنگ ثریا» ابتدا در جشنواره چهل و یکم فجر رونمایی شد و در سومین روز از برپایی جشنواره، پردیس سینمایی ملت میزبان عوامل آن بود. علاوه بر آن‌ها جمعی از پدران و مادران سالخورده در حالی که قاب عکس فرزندان خود را در دست داشتند، توجهات را جلب کردند. آن‌ها چشم انتظارانی هستند که اعضای خانواده‌شان به دام فرقه منافقین افتاده‌اند و فیلم نیز بر همین موضوع متمرکز است. بغض و اشک و صدای آن‌ها هنگام نمایش فیلم در تهران و مشهد از اتفاقاتی است که در حافظه جشنواره به ثبت رسید.

سوژه جهانی فیلم

لیلی عاج در نشست بررسی فیلم در جشنواره فجر گفت: «امروز میزبان خانواده‌هایی هستم که زمانی که فیلم می‌دیدند چشم‌هایشان خیس می‌شد. خیلی از مادران تشکر می‌کنم که کنار ما بودند. ما مادری را داریم که فرزندش ۴۰ سال اسیر فرقه رجوی بوده است و امروز اینجاست و من میزبان آنان هستم و می‌خواهم که این مادران را تشویق کنید.» در همین نشست جلیل شعبانی تهیه‌کننده «سرهنگ ثریا» عنوان کرد: «زمانی که این فیلم را می‌خواستیم تولید کنیم، می‌دانستیم که این اتفاق می‌تواند در هر جای دنیای به وجود آید. سوژه این فیلم، موضوع بین‌المللی است و فارغ از هرچیزی می‌تواند در هر جای این کره خاکی اتفاق بیفتد.»

در این میان گفته‌های ثریا عبداللهی افکار عمومی را به سمت یک اتفاق خاص برد. او در یکی از مصاحبه‌ها گفت: «من ثریا عبدالهی مادر امیراصلان حسن‌زاده هستم. پسر من سال ۱۳۸۱ از ترکیه ربوده شد و ۲۱ سال است که از پسرم خبر ندارم. من از طریق انجمن نجات عازم عراق شدم. زمانی که مرز رفتم دیدم خیلی از پدر و مادر‌ها در انتظار بچه‌هایشان هستند و بعد از این‌که به مقر آن‌ها رفتیم، اجازه ملاقات با فرزندانمان را ندادند. پس این دلیلی شد که با یک بلندگو سعی کردیم صدایمان را به بچه‌هایمان برسانیم.» فیلم نه تنها یک ماجرای واقعی را روایت می‌کند که هشداری است برای خانواده‌ها تا مراقب فرزندان خود باشند مبادا اسیر گروهک‌هایی این چنینی شوند.

تحسین منتقدان و رسانه‌ها

اکران جشنواره‌ای «سرهنگ ثریا» تحسین منتقدان و رسانه‌ها را برانگیخت. مثلا علی اکبر عبدالعلی‌زاده منتقد برنامه «سینما ملت» فیلم «سرهنگ ثریا» را اثری دانست که جای آن در سینمای ایران خالی بود. او گفت: «متاسفانه سینمای ما از روایت جنایات منافقین در دو دهه اخیر غفلت کرد و از بازخوانی این پدیده شوم، غافل ماند. آن‌ها ما را فریب می‌دادند و القا می‌کردند دیگر روحی ندارند، اما در واقع داشتند نیروی خود را بازیابی می‌کردند.»

همچنین خانواده‌ها و مادران انجمن نجات با انتشار پیام تشکر از عوامل فیلم «سرهنگ ثریا» قدردانی کردند: «به واسطه هنرمندان غیور و جوانمردِ میهن عزیزمان، فریاد و بغض در گلو مانده ما خانواده‌های عضو انجمن نجات (خانواده‌های اسیران فرقه رجوی) در یک آوردگاه بین‌المللی شنیده و دیده شد. بی‌گمان همه عوامل و تهیه کننده‌های «سرهنگ ثریا» در این فیلم، یاور مظلومانی بودند که با تمام وجود در بیابان‌های تفتیده عراق همچون مولایشان اباعبدالله الحسین (ع) ندای «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی..» سر دادند.

«سرهنگ ثریا» نشان داد عشق واقعی مادر به فرزند چیست و «اشرف مرداب است»؛ سرهنگ ثریا، داستانی واقعی برای عبرت تمام نسل‌هاست، روایتِ یک انحراف که دامنه آن خانواده‌های بسیاری را درگیر و داغدار نموده است. روایت مادرانه، عاطفی و صادقانه‌ای که ماهیت پلید یک فرقه خطرناک را افشا می‌کند و درصدد آگاهی و بصیرت خانواده‌هاست تا بیشتر مراقب فرزندان و نزدیکان خود باشند.»

افتخارات جشنواره‌ای

«سرهنگ ثریا» در جشنواره چهل و یکم برنده دیپلم افتخار بهترین فیلم اول شد و سیمرغ بلورین گوهرشاد (جایزه ویژه وزیر ارشاد) را از آن خود کرد. همچنین ژاله صامتی برای آن نامزد دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن و بهزاد عبدی نامزد دریافت سیمرغ بهترین موسیقی متن شد. لیلی عاج در جشنواره مقاومت نیز جایزه ویژه هیات داوران جشنواره مقاومت را به دست آورد و جایزه بهترین بازیگر زن این جشنواره نیز از آن ژاله صامتی شد؛ و حالا اکران عمومی

«سرهنگ ثریا» مثل هر اثر دیگری خالی از ایراد نیست. با این حال از دو منظر واجد اهمیت است؛ هم قصه تعریف می‌کند و مخاطب را تا آخر با خود می‌برد و هم حرف هایش نو، تکان دهنده و عبرت آموز است. فیلم «سرهنگ ثریا» از آثار استراتژیک است که باید برای «دیده شدن» آن تلاش شود؛ هم با تبلیغات درست و هم با قرار دادن سالن و سانس خوب و با تعداد بالا. چنین آثاری را باید فراتر از فیلم‌های معمول دید.