ساماندهی میدان شهرری طی دو فاز «طراحی المان» و «احداث پیاده‌راه در خیابان فداییان اسلام»؛ این‌ها نام دو پروژه‌ای است که از حدود یک‌سال پیش زندگی را برای اهالی شهر تاریخی چسبیده به پایتخت یعنی «ری» سخت کرده و به نظر می‌آید این «توقف زندگی و کسب‌وکار» قرار نیست به سرانجام برسد. کار تا جایی پیش رفته که اهالی این منطقه در طوماری که با امضای چند صدنفر از ساکنین منطقه، بازاریان و تشکل‌های شهری رسیده، خطاب به روسای قوه مقننه، قضاییه و چندین نهاد ناظر و قضایی خواستار برخورد با عاملان و یافتن راهی برای از سرگیری شور زندگی در این منطقه شدند.
بررسی اخبار مرتبط با این پروژه نشان می‌دهد که حتی بر اساس آنچه مسوولان وعده داده بودند، حالا باید این پروژه به سرانجام می‌رسید، اما گویا ماه به ماه نهایی شدن این پروژه به تاخیر می‌افتد و زمان‌های تازه‌ای به عنوان تاریخ پایان پروژه معرفی می‌شود. «اعتماد» پس از تماس اهالی این منطقه با روزنامه و درخواست پیگیری این موضوع و همچنین دریافت نسخه‌ای از این طومار در تماس با مقامات مرتبط در حوزه شهری خواستار پاسخ این مسوولان شد، اما شهرداری منطقه ۲۰ ماجرا را به سازمان زیباسازی نسبت می‌دهد و زیباسازی هم معاونت خدمات شهرداری را مسوول می‌داند و این سیکل همین‌طور ادامه پیدا می‌کند بی‌آنکه پاسخی شفاف در این‌بار به شهروندان و منتقدان چنین پروژه‌ای ارایه شود. ماجرا، اما دقیقا چیست و منتقدان و اهالی ملک ری چه می‌گویند؟
به گزارش اعتماد، جست‌وجویی ساده در اخبار مربوط به شهرری، بحث درباره یک پروژه را برجسته می‌کند و حالا نزدیک به یک‌سال است که هفته‌ای نیست نقد و نظری درباره مرکز قفل شده این شهر منتشر نشود؛ موضوعی که حتی بسیاری از کارشناسان حوزه شهری و مسوولان نزدیک به تیم مدیریت کنونی هم نسبت به آن نقد دارند و می‌گویند چنین پروژه‌ای چندان اولویت ندارد و حالا که به مرحله اجرا رسیده نباید اینقدر طول می‌کشید. به عنوان مثال در اردیبهشت ۱۴۰۲ رسانه‌های محلی از آغاز «بازآفرینی و بازپیرایی در اطراف حرم عبدالعظیم (ع)» نوشتند و مدعی شدند که «میدان شهرری سامان می‌گیرد.» همان زمان رییس شورای شهرستان ری با اشاره به آغاز عملیات اجرایی بازآفرینی و بازپیرایی در اطراف حرم عبدالعظیم (ع) گفته بود که ساماندهی میدان شهرری طی دو فاز «طراحی المان» و «احداث پیاده‌راه در خیابان فداییان اسلام» اجرا می‌شود و درباره روند آن گفته بود: «بازآفرینی و بازپیرایی میدان شهرری را به عنوان یک کارویژه در دستور کار قرار داریم و از ابتدای سال ۱۴۰۱ این طرح در سازمان زیباسازی شهرداری تهران به مطالعه گذاشته شد. اساتید معتبری در حوزه معماری و شهرسازی اهتمام ویژه به این طرح داشتند و در نهایت یک طرح بسیار فاخر طراحی شد و جلسه تبیین و بازدید‌های میدانی انجام و تذکرات نسبت به اصلاح طرح ارایه شد.» جعفر شربیانی، رییس شورای اسلامی شهرستان ری درباره دیگر جزییات هم به فارس گفته بود که «فاز اول مربوط به خود میدان و المان داخل میدان است که کارگاه آن تجهیز شده و عملیات اجرایی آن نیز شروع شده است. فراخوان نیز اعلام شده تا یکی از بهترین طرح‌هایی که متناسب با تاریخ باستانی و سبقه مذهبی ری دارد به عنوان المان انتخاب شود. در این طرح یک پیشخوان از ابتدای خیابان فداییان اسلام در میدان شهرری تا مقابل بیمارستان فیروزآبادی به صورت شیب‌دار اجرا می‌شود و ادغام پارک زکریای رازی نیز در این پیشخوان به عنوان فضاسازی شهری و فاخر انجام خواهد شد.» نکته مهم این بحث، اما ماجرای ترافیکی و قفل شدن شهر است که همان موقع هم محل بحث بود، اما مسوولان مدعی بودند که مساله‌ساز نخواهد شد. به عنوان مثال شربیانی پیش‌تر در این باره گفته بود: «در این طرح کمترین مداخله ترافیکی را داریم و احداث زیرگذر کنسل شده است و فقط به لحاظ کالبدی بازآفرینی و بازپیرایی انجام می‌شود و این محدوده یک مکان برای برگزاری اجتماعات مذهبی، ملی، جشن‌ها و مراسمات شهرستان نیز خواهد بود. طرح پیاده‌راه از میدان ساعی تا میدان مدرس توسط سازمان زیباسازی برای اجرا آماده شده و تامین اعتبار نیز صورت گرفته و در مرحله پایانی انتخاب پیمانکار است و در این طرح از معارضات آب قنات هم در فضاسازی استفاده خواهد شد.» بیش از ۸ ماه از زمان چنین اظهاراتی گذشته، اما همچنان این موضوع نه تنها به سرانجام نرسیده که شرایط بغرنجی برای کسبه و اهالی این منطقه ایجاد کرده است.
اهالی ملک ری که به «قبله تهران» هم معروف است در طوماری بزرگ با هزاران امضا خطاب به مسوولان مملکت نسبت به آنچه «نابخردی شهرداری تهران» عنوان کردند، خواستار کمک به رفع موضوع و برخورد با متخلفان شدند. در بخشی از این نامه و طومار که به امضای هزاران تن از ساکنین و کسبه اهالی ملک ری رسیده است و نسخه‌ای از آن هم برای خبرنگار «اعتماد» ارسال شده از رییس‌جمهوری، رییس قوه قضاییه، سازمان بازرسی کل کشور و دیوان عدالت اداری خواسته شده جلوی نابخردی مسوولان در بستن اصلی‌ترین خیابان مرکزی ری که منجر به ایجاد مشکلات فراوانی شده، گرفته شود. اهالی همچنین در این باره به «اعتماد» می‌گویند: «سد تردد در نتیجه این شرایط و پروژه باعث ترافیکی همیشگی و طاقت‌فرسا برای ساکنین ری شده که رونق کسب را هم از این منطقه مرکزی این شهر ۸ هزار ساله گرفته است.» یکی از کسبه بازار ری درباره این شرایط به «اعتماد» می‌گوید: «آقای زاکانی به بهانه سنگفرش و پیاده‌راه‌سازی حدود شش ماه است میدان اصلی ری را بسته و جلوی تردد مردم از خیابان ۲۴ متری را گرفته است. او به جای پاسخگویی مسوولانه با حضور در مسجد بهانه‌های مختلفی آورده و پروژه یک هفتگی را هفت ماهه ساخته است.» خلاصه اعتراض و نقد ساکنان و کسبه این منطقه به این صورت است که «حدود ۷ ماه از محصور شدن میدان شهرری به منظور حذف المان نامناسب میدان و اجرای پروژه‌ای به منظور بهسازی و زیباسازی این میدان و تحمل شلوغی، خاک و محدودیت رفت‌وآمد توسط مردم می‌گذرد، اما هنوز نه تنها به سرانجام نرسیده که همچنان مشکلات پابرجاست و روز‌به‌روز هم بیشتر می‌شود.» این توضیحات در حالی است که اهالی حتی به نتیجه رونمایی‌شده هم به شدت نقد دارند و می‌گویند نه تنها تحولی ایجاد نشده و زیبایی‌ای رخ نداده که همچنان هم مشکلات پابرجاست.
اگرچه انتقادات به این پروژه از ماه‌ها پیش و حتی قبل از آغاز ساخت آغاز شده بود و اهالی پیش‌بینی این شرایط را داشتند، اما مسوولان شهرداری چندان توجهی به این انتقادات نداشتند و کار به جایی کشیده شد که به تازگی یک عضو شورای شهر تهران از مردم شهرری برای پروژه عذرخواهی کرد؛ عذرخواهی‌ای که از نگاه بسیاری از اهالی دیرهنگام و غیرسازنده است. براساس گزارش خبر تسنیم، هفته پیش جلسه دیدار مردمی اصناف خیابان شهید بیات (۲۴ متری) شهرری با اعضای شورای شهر تهران و شهردار منطقه ۲۰ در مسجد امیرالمومنین (ع) برگزار شد که در آن بحث این پروژه هم بار‌ها از زبان اهالی و مسوولان مطرح شد. در این جلسه یکی از زنان حاضر در برنامه از عدم پیش‌بینی خط اتوبوسرانی و تاکسی در محدوده میدان شهرری و خیابان بیات گلایه کرد و گفت: مردم این منطقه به واسطه ترافیک موجود در میدان شهرری و خیابان بیات و نیز نیاز به حمل‌ونقل ارزان، بیش از هر چیز به خط اتوبوسرانی نیاز دارند و حذف این خدمت شایسته نیست. علاوه بر این یکی دیگر از اهالی ابتدای خیابان بیات از تجمع معتادان متجاهر و دستفروشان اجناس دست دوم در بخشی از پیاده‌راه گلایه داشت و افزود: هنوز طرح پیاده‌راه تکمیل نشده، اما شاهدیم که افراد معلوم‌الحال و مستعمل‌فروش که اغلب در میان آنها سارق و خرده‌فروش مواد مخدر نیز هست، در این پیاده‌راه بساط می‌کنند و بخش زیادی از پیاده‌راه را اشغال کردند. نماینده کسبه میدان حضرت عبدالعظیم نیز در این دیدار از عدم تردد خودرو‌ها در میدان گلایه کرد و گفت: به نظر می‌رسد با سنگفرش شدن کامل میدان امکان ورود خودرو‌ها وجود نداشته باشد، لذا به واسطه نبود دسترسی مناسب اگر این دسترسی محدود شود، مشتریان برای خرید از این منطقه تمایل کمتری خواهند داشت. در ادامه همچنین غلامرضا شنگی، شهردار منطقه گفته که «در حال حاضر این پروژه در مراحل پایانی قرار دارد و بر اساس وعده سازمان زیباسازی شهرداری تهران تا دهه فجر افتتاح خواهد شد.» علاوه بر این جعفر شربیانی، عضو شورا هم در این جلسه گفت: «از طرف مدیریت شهری تهران از مردم شریف شهرری، کسبه ۲۴ متری و تمامی کسانی که اجرای این پروژه موجب ایجاد نارضایتی برای آنها شده است، عذرخواهی می‌کنم. این پروژه با هدف خدمات‌رسانی بهتر به مردم آغاز شد، اما در اجرا موجب بروز مشکلاتی برای کسبه و اهالی شد که تلاش کردیم در حین کار رضایت مردم را کسب کنیم.»
خبرنگار این روزنامه در تماس با مسوولان شهرداری تهران، سازمان زیباسازی، شهرداری منطقه ۲۰ تهران و دیگر مسوولان منطقه تلاش کرده که پاسخ این مسوولان را هم پوشش دهد، اما تا لحظه تنظیم این گزارش مسوول و نهادی حاضر به پذیرش مسوولیت در این زمینه نشده و حتی نهاد‌های مختلف پرونده و پروژه را به دیگر نهاد‌ها نسبت می‌دهند.
