آیت الله ایازی گفت: افکار عمومی برخی جرمها را جرم نمیداند، وقتی که جرم نمیداند باید کار فرهنگی شود تا به یک رفتار تبدیل ناهنجاری گردد.
آیتالله سیدمحمدعلی ایازی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در واکنش به شلاق زدن یک دختر به علت بیحجابی گفت: ما چند مسئله داریم؛ نکته اول اینکه آیا هر گناهی جرم است یا نه؟ ما در قرآن محرمات زیادی داریم که از آن بهعنوان گناه یاد میشود، اما هر گناهی جرم به مفهوم حقوقی نیست؛ برای نمونه کسی که نماز نمیخواند یا روزه نمیگیرد، گناه است، اما جرم نیست، اما یک مفهوم گناه داریم که علاوه بر گناه بودن، جرم هم است، مثل دزدی که گناه است و به لحاظ حقوقی جرم و دارای کیفرحدی و یا تعزیری است. پس نکته اول این است که ما در فقه و در میان فقها به لحاظ اجتماعی یک نظریه مورد توافق نداریم که هر گناهی جرم باشد.»
به گزارش جماران، او ادامه داد: «نکته دوم که باید به آن توجه کرد این است که به فرض کسی جرمی را انجام میدهد، اما عامه مردم آن را جرم تلقی نمیکنند. فرض کنید کسی در حین رانندگی کمربند ایمنی نمیبندد، اما مردم این را جرم و مستحق مجازات میدانند، چون کمربند نبستن در تلقی عمومی جامعه، زشت و به لحاظ قانونی است. از طرف دیگر براساس قانون، یکسری شبکههای اجتماعی فیلتر شده است، اما در افکار عمومی آن را نابحق میدانند و با اینکه قانون داشتن فیلترشکن را جرم میداند، فرض و تلقی مردم این است که داشتن فیلترشکن جرم نیست؛ لذا ممکن است مسئولی بگوید اگر قرار باشد فیلترشکن فروخته شود چرا خود ما این کار را نکنیم؟ یعنی همان کسی که داشتن فیلترشکن را جرم دانسته، میگوید که ما باید خودمان فیلترشکن را بفروشیم! بنابراین عرف جامعه داشتن فیلترشکن را جرم نمیداند و این مسئله از تعارضهایی است که بر جرمخیزی بسیار تأثیرگذار است.»
استاد حوزه علمیه افزود: «نکته سوم این است که در وضعیت اجتماعی ممکن است وقتی که از جرم صحبت میشود، رفتارها و کارهایی باعث جرمزدایی از جرم شود. یعنی نفس اینکه کسی تخلف کند، میخواهد آن را علنی و اعلام کرده و به آن افتخار کند. در چنین وضعیتی نشان میدهد زشت نیست، بلکه افتخارآمیز است. هدف از مجازات پیشگیری از جرم است، اما اگر کیفر به دلیل رفتاری که حکومت در برخورد با جرم کرده است- بر فرض که برداشتن حجاب جرم باشد- نقش بازدارندگی نداشته باشد، و این کاری خطرناک است.
در قانون همواره گفته میشود، شیوه برخورد با جرم و اجراپذیر کردن مهم است؛ زیرا مجازات برای پیشگیری و عدم اشاعه جرم است. در بحث حجاب نوع برخوردی که با مسئله برداشتن روسری در جامعه انجام میگیرد، عملاً جامعه را به واکنش و نوعی مخالفت با این کار وادار کرده و میکند و به فرهنگ حجاب کمک نکرده است، بلکه حکومت در جرمزدایی کردن آن مؤثر بوده است.»
او در ادامه گفت: «نکته چهارم این است که در باب پیشگیری از جرم، فلسفهای داریم و آن اینکه مجازات و کیفر، وسیله پیشگری از جرم شود، ولی اگر کاری کنیم که بخشی از جامعه به انجام دادن جرم تشویق و وادار شوند، این نوع مجازات بازدارندگی ندارند، بلکه وهن به قانون است. حضرت امام در بحث امر به معروف و نهی از منکر در کتاب «تحریرالوسیله» میگوید: اگر نهی از منکر و رفتاری، باعث وهن به اسلام و شریعت شود، این کار حرام است؛ چون به اسلام و قانون وهن میشود. اینکه میبینید عدهای از علمای اسلام نسبت به دخالت دولت در مسئله الزام حجاب موضع میگیرند، برخی الزام حکومت را ضروری نمیدانند و برخی میخواهند بگویند که اگر مجازات، باعث پیشگیری از مجازات شود، کار لغوی است و موجب وهن به شریعت میشود.»