تشخیص دروغ می‌تواند بسیار دشوار باشد، حتی برای دستگاه‌هایی که برای گیر انداختن دروغگوها ساخته شده‌اند. پس چگونه می‌توانیم واقعیت را از دروغ تشخیص دهیم؟ محققان چند ترفند در آستین خود دارند.
فناوری یادگیری ماشین و نرم‌افزار‌های تحلیل چهره به کمک دانشمندان آمده است تا با تجزیه و تحلیل داده‌ها، درست بودن گفته‌های افراد را بررسی کنند.
به گزارش یورونیوز، تیمی از دانشگاه راچستر آمریکا ۱.۳ میلیون فریم از حالات چهره داوطلبانی را که درباره یک سری تصاویر دیده‌شده راست یا دروغ می‌گفتند، ثبت کردند.
سپس نرم‌افزار تجزیه و تحلیل خودکار، ویژگی‌های صورت هر نفر را به هنگام صحبت کردن دسته‌بندی کرد و بعد از آن محققان از زبان یادگیری ماشین برای تشخیص سرنخ‌های دروغگویی و راستگویی در چهره افراد استفاده کردند.
تایلان سن، نویسنده این مطالعه، در این باره گفت: «نتایج تحلیل‌ها به ما گفت که اساساً پنج نوع «چهره» مرتبط با لبخند وجود دارد که افراد هنگام پاسخ دادن به سؤالات از خود نشان می‌دهند. یکی از مواردی که اغلب با دروغ گفتن همراه است، همان ‘لبخند دوشن’ [لبخند خوشحالی و از سر رضایت]بود که شامل انقباض ماهیچه‌های چشم، گونه و دهان می‌شود. این حالت تا چشم‌ها امتداد دارد و باعث می‌شود که گفته بسیار واقعی به نظر برسد. امری که نشان می‌دهد افراد ممکن است از فریب دادن دیگران لذت ببرند.».
اما اگر دروغگوها با خودشان فکر کرده‌اند که دانستن این اطلاعات می‌تواند به آن‌ها کمکی در دروغگویی کند، اشتباه کرده‌اند.
ایشان هوک، نویسنده همکار، می‌گوید: «لبخند دوشن شامل عضله گونه‌ای است که نمی‌توانید ان را کنترل کنید. در واقع پدید آمدن این حالت غیر ارادی است.»
البته، وقتی کسی به ما دروغ می‌گوید، همیشه در یک اتاق نیستیم و افراد هم این کار را از طریق پیام‌های متنی انجام می‌دهند؛ چیزی که دوستان آنلاین در میان شما ممکن است خیلی با آن آشنا باشند؛ بنابراین چگونه می‌توانید بین زمانی که یک نفر دارد به شما قول الکی می‌دهد و وقتی که واقعا دارد راست می‌گوید تمایز قائل شوید؟ محققان دانشگاه کرنل برای یافتن پاسخی به این سوال، ۱۷۰۳ مکالمه متنی را تجزیه و تحلیل کردند و پیام‌های دروغ و صادقانه را مورد تفکیک قرار دادند.
آن‌ها همچنین از نظر معیار‌هایی نظیر فراوانی کلمات، طول پیام و انواع کلمات مورد استفاده (عبارات مبهم و تعهدگریزانه مانند «احتمالا» «شاید») بررسی کردند.
نتایج این تحقیق نشان داد افراد وقتی دروغ می‌گویند تمایل دارند از جملات طولانی‌تر استفاده کنند. البته این بدین معنا نیست که هر جمله طولانی‌ای دروغ باشد.
دانشمندان همچنین دریافتند به هنگام دروغگویی افزایشی جزئی در استفاده از ضمایر شخصی مانند «من» و «خودم» و همچنین عبارات تعهدگریزانه نظیر «احتمالا» «شاید» دیده می‌شود.
اگر تا به حال دروغی گفته‌اید، می‌دانید که گاهی اوقات این کار نیاز به تمرکز دارد. تلاش برای از دست ندادن سررشته کلام، دقت به جزئیات، داشتن احساس خونسردی و تلاش برای عرق نکردن از جمله این کارهاست.
به گفته روانشناسان دانشگاه پورتسموث بریتانیا اگر فردی نمی‌تواند درست این کار‌ها را مدیریت کند، می‌تواند در حال دروغگویی به شما باشد.
در آزمایش انجام شده، گروهی متشکل از ۱۶۴ داوطلب به دو دسته «راستگویان» و «دروغگوها» تقسیم شدند و از آن‌ها خواسته شد تا محققان را در مورد یک موضوع بحث‌برانگیز خاص، مانند مهاجرت، متقاعد کنند.
از دو سوم این افراد نیز خواسته شد که شماره پلاک خودروی خود را در طول مصاحبه به خاطر بیاورند. در واقع این وظیفه ثانویه بود که تشخیص دروغگوها را آسان‌تر می‌کرد.
پروفسور آلدرت وریج، نویسنده این مطالعه، در این باره گفت: «تحقیقات ما نشان داده است زمانی که به دروغگویان فرصت خوبی برای فکر کردن به آنچه می‌گویند داده شود، آن‌ها می‌توانند حرف راست و دروغ را به یک اندازه قابل‌قبول طرح کنند.»
او اضافه کرد: «اما وقتی فرصت فکر کردن کمتر می‌شود، حقایق اغلب قابل‌باورتر از دروغ‌ها به نظر می‌رسند.»
به طور خلاصه باید گفت برای تشخیص دروغگویی یا راستگویی، مراقب لبخند یک نفر باشید و ببینید که چقدر از کلمه «شاید» استفاده می‌کند. همینطور وقتی فکر می‌کنید کسی دارد برایتان خالی می‌بندد بهتر است از او بخواهید مثلا همزمان یک چای هم درست کند. اینطور ممکن است بتوانید بهتر حرف‌های او را تشخیص دهید.
