ترکیه‌ای‌ها ادعا کرده‌اند که بوتاکس‌های ایرانی استاندارد جهانی بهداشت را ندارد و می‌تواند منجر به بروز عوارض شود. متولیان حوزه سلامت در کشور این ادعا را تایید نمی‌کنند، اما این که ادعای ترک‌ها تا چه میزان مورد تایید است یا خیر، تنها یک سوی ماجراست.
تقاضا برای بوتاکس برای اهداف زیبایی همچنان در حال افزایش است، زیرا افراد بیشتری به دنبال درمان‌های غیرتهاجمی برای کاهش چین و چروک و دستیابی به ظاهری جوان‌تر هستند.
به گزارش همشهری آنلاین، گزارش انجمن بین‌المللی جراحی پلاستیک زیبایی (ISAPS) هم نشان می‌دهد که بوتاکس با بیش از ۵ میلیون عمل در سراسر جهان، محبوب‌ترین عمل زیبایی غیرجراحی در سراسر جهان در سال ۲۰۱۸ بوده است. گراند ویو ریسرچ هم پیش‌بینی کرده که بازار جهانی بوتاکس تا سال ۲۰۲۵ به ۹.۷ میلیارد دلار برسد.
تزریق بوتاکس در ایران هم افزایشی است و حالا به گروه‌های سنی نوجوانان هم رسیده. حتی ۱۴ تا ۱۸ ساله‌ها هم خواهان تزریق بوتاکس و خدمات به اصطلاح زیبایی شده‌اند. اما مشکل اصلی اینجاست که عوارض احتمالی بوتاکس‌ها به ویژه آن‌هایی که به صورت تقلبی و ارزان وارد بازار کشور می‌شود می‌تواند کیفیت زندگی آنها را به شدت کاهش دهد، چون بسیاری از این عوارض غیرقابل برگشت هستند.
متولیان حوزه سلامت هم بار‌ها نسبت به عوارض مصرف این بوتاکس‌های تقلبی هشدار داده‌اند. عوارضی از جمله افتادگی پلک، فلج عضلات ناحیه تزریق، تخلیه چشم، تخلیه قسمتی از صورت، عفونت‌های جدی زیر پوستی، تاری دید یا مشکلات بینایی، علائم تنفسی، سردرد و...
داستان ادعای رسانه‌های ترکیه چه بود؟ دو رسانه‌ای که به صورت همزمان اقدام به انتشار گزارشی علیه بوتاکس‌های ایرانی کردند.
در اولین گزارش دکتر کیهان اولوچ، عضو انجمن مغز و اعصاب ترکیه به حریت اعلام کرده بود: در برخی از بوتاکس‌هایی که شهروندان انجام داده‌اند، مواردی از نشتی چشم مشاهده شده است. استفاده در ناحیه نامناسب، استفاده از دوز اشتباه، پخش شدن بوتاکس به عضلات مختلف یا استفاده از یک محصول تقلبی و تایید نشده از جمله بوتاکس ایرانی هم از جمله عوامل عوارض جانبی بوده‌اند.
او همچنین تاکید کرده بود که سه برند بوتاکس مورد تایید وزارت بهداشت ترکیه است و سایر محصولات از جمله محصولی به نام بوتاکس ایرانی تایید نشده و از راه‌های غیررسمی وارد ترکیه می‌شوند.
همزمان رسانه cnnturk هم با تیتری تحت عنوان «خطر بوتاکس ایرانی!» به این موضوع پرداخته و نوشته بود؛ اکثر بوتاکس‌های تولید شده در ایران از استاندارد‌های جهانی بهداشت برخوردار نیستند و برخی از پزشکان ترکیه به دلیل قیمت بسیار ارزانتر این مواد را از مرز به صورت قاچاق وارد ترکیه می‌کنند. استفاده از محصولات غیرمجاز با منشاء ایرانی در بوتاکس هم می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند.
ماجرای بوتاکس‌های تقلبی با سواستفاده از همین برند ایرانی اواسط بهار امسال هم در کشور رقم خورده بود و شاید سرمنشا همان ادعای ترک‌ها هم باشد. بهار امسال اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو نسبت به توزیع فرآورده تقلبی بوتاکس، به تمامی معاونت‌های سازمان غذا و دارو سراسر کشور هشدار داد و اعلام کرد: «به استحضار می‌رساند گزارش‌های مکرر از عرضه فرآورده تقلبی بوتولینوم توکسین A تزریقی با نام تجاری مصپورت و دیستون (دو محصول تولیدشده در ایران) خارج از سیستم مجاز توزیع دریافت شده که حاکی از عرضه موارد تقلبی این فرآورده‌ها دارد.»
متولیان حوزه سلامت البته تاکید می‌کنند که عوارض ناشی از تزریق بوتاکس‌ها برای محصولات مورد تایید سازمان غذا و دارو یا بوتاکس‌های ایرانی نیست. اما به هر روی مصرف بوتاکس در ایران چه درباره محصولات داخلی و چه خارجی روند افزایشی دارد و افزایش قابل توجه هزینه‌هایش هم باعث شده که مردم گرایش بیشتری به بوتاکس‌های ارزان‌قیمت داشته باشند که می‌توانند تقلبی هم باشند.
هزینه تزریق بوتاکس در حال حاضر بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است.
خطر اصلی، اما هشدار چند روز پیش عضو هیات‌مدیره جامعه جراحان ایران است که از کاهش سن مصرف بوتاکس و جراحی‌های زیبایی در کشور خبر داده و گفته «در حال حاضر تمایل به عمل جراحی زیبایی و بوتاکس بین نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ ساله که والدین خود را وادار به پذیرش این کار می‌کنند، در حال افزایش است.» اتفاقی که می‌تواند آسیب ناشی استفاده از بوتاکس‌های تقلبی در این گروه سنی را به شدت افزایش دهد، چون آنها را با مشکلات روحی و روانی متعددی مواجه خواهد کرد.
این نکته را رضا لاری‌پور، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی و سخنگوی این سازمان هم تایید می‌کند و می‌گوید: همانطور که در کشور بلوغ زودرس در حال شکل‌گیری است یا با مساله کوتاهی قد مواجه هستیم، هجمه افراد برای انجام عمل زیبایی در سنین پایین‌تر هم رخ داده که ناشی از دو مساله است؛ تبلیغات ناصحیح و فرهنگ غلط. مردم فکر می‌کنند این قبیل خدمات در آنها تغییرات فاحش ایجاد می‌کند که البته تغییرات ایجاد می‌شود، اما عوارضی دارد که غیرقابل برگشت است.
معمولا افرادی که با سن کم برای جراحی‌های زیبایی مراجعه می‌کند رضایت و همراهی والدینشان را هم دارند
او معتقد است بخشی از این فرهنگسازی همچنین اصلاح این فرهنگ غلط باید در خانواده‌ها و آموزش و پرورش صورت بگیرد. علاوه بر این در سنین مشخص هم ممنوعیت‌هایی درباره آن در نظر گرفته شود. همانطور که کشیدن و فروش سیگار در سنین زیر ۱۸ سال ممنوع است، انجام چنین جراحی‌های زیبایی که درمانی نیستند هم می‌تواند ممنوع شود.
وقتی نمی‌توانیم قلیان‌کده‌ها را جمع کنیم، درباره مدیریت افزایش تقاضای تزریق بوتاکس هم نباید انتظار چندانی داشته باشیم. این نکته دیگری است که لاری‌پور به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: همین حالا وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت حتی نمی‌تواند قلیان‌کده‌ها را از سطح کشور جمع کند و این چالشی بزرگ برای مدیریت چنین تقاضا‌هایی در خدمات زیبایی است.
او ادامه می‌دهد: قلیان‌ها به عنوان یک ماده مضر به صورت رسمی شناخته شده‌اند، اما انواع جواز کسب برای قهوه‌خانه‌ها صادر می‌شود. به همین دلیل هم امکانپذیر نیست که در حوزه افزایش تقاضا برای بوتاکس هم انتظار موفقیت چندانی را داشت. نکته نگران‌کننده هم این است که مداخله‌گران غیرمجاز از این بازار آشفته افزایش تقاضا نهایت سوءاستفاده و بهره‌برداری را می‌کنند.
سخنگوی سازمان نظام پزشکی درباره این که پزشکان بر اساس اخلاق پزشکی تا چه میزان می‌توانند از ارائه چنین خدماتی به افراد در سنین نوجوانی و جوانی پرهیز کنند، بیان می‌کند: عمده کار بحث تقاضاست و باید آن را مدیریت کرد. مردم باید آگاه شوند و این مساله منجر به مدیریت روال افزایشی است. درباره اخلاق پزشکی هم یک طبیب در همه مداخلاتی که قابلیت انجام دارد می‌تواند دخالت کند، اما باید مسئولیت کاری که انجام می‌دهد را بپذیرد. هر چند به طور کلی معمولا فردی که با سن کم مراجعه می‌کند رضایت و همراهی والدینشان را هم دارند.
وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت حتی نمی‌تواند قلیان‌کده‌ها را از سطح کشور جمع کند و این چالشی بزرگ درباره افزایش تقاضا‌ها در خدمات زیبایی است.
معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی درباره ادعای پزشکان ترکیه مبنی بر تقلبی بودن بوتاکس‌های ایرانی هم بیان می‌کند: در این باره دو نکته وجود دارد، اول این که سازمان غذا و داروی ایران در تاییدیه دارو‌های وارداتی به کشور، نظر فنی و تخصصی را اعلام می‌کند و اجازه واردات محصولات تقلبی را نمی‌دهد. نکته دوم هم درباره محصولات تولید شده در داخل کشور است. نظارت بر کلیه محصولات دارویی و فرآورده‌های آن اعم از ماده اولیه و محصول نهایی از سوی سازمان غذا و دارو انجام می‌شود.
او ادامه می‌دهد: گزارش‌های مربوط به این که عوارض دارویی به چه صورت است، از جمله انواع بوتاکس‌ها توسط سازمان غذا و دارو بررسی و به اعتراضات پاسخ داده می‌شود. اما نکته مهم اینجاست که این محصولات بیشتر در حوزه زیبایی مصرف و طبیعتا گردش مالی بالایی هم دارند. به همین دلیل شبیه دیگر بازار‌های اقتصادی می‌توانند با واکنش از سوی رقبا همراه و رقبا سعی در خارج کردن یکدیگر داشته باشند. به همین دلیل برخی عنوان می‌کنند، یک محصول مشکل دارد یا مورد تایید است.
لاری‌پور البته تاکید می‌کند که درباره چنین ادعایی سازمان غذا و دارو باید پاسخ دهد که انواع بوتاکس‌های تولید و پخش شده در کشور چقدر آسیب‌زا بوده یا عوارض جانبی داشته است، اما این نکته را هم اضافه می‌کند که در مجموعه نظام پزشکی تاکنون آمار بالای گزارش و شکایت از عوارض بوتاکس که از سوی متخصصان مورد تایید و با محصولات مورد تایید سازمان غذا و دارو انجام شده، وجود نداشته است.
