قهوه را می‌توان یکی از ۵ نوشیدنی محبوب دنیا نامید. درواقع اگر تمام انواع قهوه را به اختصار قهوه بنامیم و یک چیز واحد فرض کنیم، این نوشیدنی می‌تواند حتی برخی اوقات با آب آشامیدنی هم رقابت کند.
برخی از مردم این دنیا قهوه را صرفا برای لذت بردن از طعم و عطر این نوشیدنی مصرف می‌کنند. برخی دیگر نیز هستند که قهوه را به خاطر کافئینی که درون خود دارد می‌نوشند. به هر حال هردوی این گروه‌ها باید در جریان باشند که هر ماده‌ای در این دنیا، در کنار خواصی که دارد، ممکن است مضراتی هم داشته باشد. قهوه نیز مستثنی نیست و اگر قهوه‌خور هستید، در کنار شناخت خواص قهوه، باید بدانید که مضرات قهوه چیست؟
به گزارش عالیس، البته که بهترین راه برای نخوردن به هیچ مشکلی، مصرف متعادل و مناسب هر ماده غذایی خواهد بود. درمورد قهوه هم این قضیه صدق می‌کند. به این شکل که اگر به کافئین حساسیتی ندارید، می‌توانید حدود ۴ لیوان (به ازای مجموعا ۴۰۰ میلی لیتر) قهوه نوش جان کنید و اگر کافئین برایتان مضر است، این مقدار باید تا حدود ۲۰۰ میلی لیتر کاهش پیدا کند.
اما به طور کلی، بد نیست که حتی درصورت مصرف متعادل، توجهی هم به مشکلات احتمالی قهوه در بلندمدت داشته باشید. زیرا برخی از مضرات، بدن به بدن و قهوه به قهوه فرق خواهند کرد.
ژن شما در اینکه قهوه چه اثر سوئی بر بدن‌تان خواهد گذاشت، خیلی تاثیرگذار است؛ بنابراین نمی‌شود به صورت قطعی درمورد اینکه مضرات قهوه چیست؟ و مقدار آن چقدر است صحبت کنیم! اما در هرصورت کافئین همان‌قدر که می‌تواند برخی اوقات مفید باشد و باعث انرژی گرفتن و بهبود عملکرد ذهنی، خلق و خو و فیزیک شما شود، بعضی اوقات نیز پیامد منفی روی آن‌ها می‌گذارد. به صورت فهرست‌وار، تعدادی از مضرات قهوه عبارت است از:
بالا رفتن فشار خون
سرگیجه یا سردرد
اضطراب یا خستگی مداوم
بی‌خوابی گرفتن یا دشوار شدن خواب
لرزش یا سوزش عضلات، به خصوص عضلات درونی و معده
تپیدن بیش از حد قلب یا ریتم غیر عادی ماهیچه‌های قلب
کم‌آب شدن بدن یا بالعکس، تکرر ادرار
پوکی استخوان، به خصوص برای بانوان یائسه (البته در دوران غیریائسگی و به خصوص بارداری هم قهوه مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد که در مطلب مضرات خوردن قهوه در دوران بارداری به آنان اشاره داشته‌ایم.)
این‌ها اکثر علائم مضر مصرف قهوه زیاد هستند. در ادامه بیشتر راجع به اهمیت و اینکه انواع مضرات قهوه چیست؟ صحبت خواهیم کرد.
اگر بپرسید که اولین نوع از مضرات قهوه چیست؟ به شما می‌گوییم اضطراب! درواقع کافئین عاملی است که همه آن را با افزایش سطح هوشیاری می‌شناسند. اما کافئین این کار چگونه انجام می‌دهد؟ درواقع از نظر علمی، کافئین با پایین آوردن اثرات هورمونی به نام آدنوزین این کار را ممکن می‌سازد.
همچنین قهوه باعث می‌شود تا آدرنالین زیادی در بدن شما ترشح شود. پیامد اصلی این دو کار این است که در دوز‌های پایین، هوشیاری شما افزایش پیدا می‌کند. اما بعد از اعتیاد به قهوه و مصرف حدود ۱۰۰۰ میلی لیتر قهوه در روز، دیگر کم کم به اضطراب دائمی در طول روز دچار خواهید شد؛ بنابراین بهتر است که در مصرف قهوه خود بازبینی کنید. ضمنا نکته‌ای که این‌جا می‌گوییم، اما تا انتهای متن حاضر صادق است، این است که قهوه با قهوه متفاوت است. دو دسته اصلی قهوه‌ها نیز قهوه‌های عربیکا و روبوستا هستند که میزان علائم یادشده بنا به خواص متفاوت آن‌ها متغیر خواهد بود. برای درک این موضوع می‌توانید مطلب پیشین ما تحت عنوان تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا را مطالعه کنید.
خیلی وقت‌ها ما قهوه را می‌نوشیم تا به ما کمک کند که نخوابیم. این ویژگی شگفت‌انگیزی به نظر می‌رسد. اما به شرط اینکه همیشه کنترل این ویژگی در دستان خود ما باقی بماند! برخی اوقات، مضرات قهوه، به خصوص مضرات قهوه تلخ همچون روبوستا که برای نخوابیدن می‌نوشیم، آن‌چنان در بدن باقی می‌ماند یا اینکه ازبس به زیاد نوشیدن قهوه معتاد می‌شویم که دیگر لذت خوابیدن از ما گرفته می‌شود! این فرآیند را ما در مطلب چرا قهوه باعث بی خوابی می‌شود؟ توضیح داده‌ایم.
هرچه کافئین بیشتری دریافت کنید، خوابیدن شما، زمان لازم برای رفتن به خواب و همچنین عمق و سطح کیفی خواب شما دچار مشکل خواهند شد. به خصوص در دنیای امروز که خیلی از مواد دیگر، از نوشابه انرژی‌زا بگیرید تا آدامس‌ها حاوی کافئین هستند، باید حواستان را سر مصرف کافئین قهوه جمع کنید. ضمنا اگر با نوشابه انرژی‌زا آشنا نیستید، می‌توانید مطلب نوشابه انرژی‌زا را بهتر بشناسید را مرور کنید.
یکی از فواید قهوه این است که این نوشیدنی باعث اصطلاحا راه افتادن شکم شما می‌شود. یعنی هضم غذا را آسان‌تر می‌کند؛ بنابراین طبیعی به نظر می‌رسد که یکی از مضرات قهوه زیاد، راه افتادن زیادی شکم و ایجاد اسهال خواهد بود!
پس اگر می‌خواهید به مشکل گوارشی دچار نشوید، بهتر است که نوشیدنی‌هایی متنوع بنوشید. برای مثال می‌توانید بخشی از قهوه روزانه خود را با چای سبز تعویض کنید. نگران درست کردن چای سبز هم نباشید که آن را در مطلب چگونه چای سبز دم کنیم؟ برایتان توضیح داده‌ایم.
اصلا شوخی نداریم! رابدومیولیز یکی از مضرات قهوه است که شاید ندانید چیست. اما این بیماری باعث می‌شود فیبر‌های عضلات نه‌تن‌ها از کار بیفتند، بلکه وارد جریان خون می‌شوند و ازکار افتادگی کلیه و ارگان‌های دیگر داخلی بدن را پدید بیاورند.
این بیماری گرچه که بیماری نادری است، اما رفع خطر همیشه کار بهتری از نادیده گرفتن آن محسوب می‌شود. اکثر بیمارانی که به این بیماری دچار شده‌اند، مصرفی در حدود بالای ۴۰۰ میلی لیتر در روز داشته‌اند؛ بنابراین مصرف خود را پایین این مقدار نگه دارید. مگر اینکه به مصرف بالاتر از این مقدار عادت داشته باشید و مشکلی حس نکرده باشید.
اگر دقت کرده باشید، کافئین هم مانند نیکوتین، هروئین، کوکائین و خیلی از مواد مخدر، با پسوند ئین تمام می‌شود. بله! درست فهمیدید. کافئین هم یک ماده مخدر محسوب می‌شود. اگرچه که اثر این ماده کمتر از مواد بالاست و همچنین مشکلات و عوارضی در حد آن‌ها ندارد. اما به هرحال یک نوع وابستگی در شما ایجاد خواهد کرد. شاید فکر کنید که قهوه را صرفا تفریحی می‌نوشید، اما آزمایش‌های مختلف پزشکان ثابت کرده است که قهوه هم یک ماده بالقوه برای اعتیاد محسوب می‌شود. در حدی که قهوه‌خور‌ها اگر یکی دو روز به قهوه دسترسی نداشته باشند، ممکن است عوارض خماری قهوه را حس کنند!
درواقع اعتیاد به قهوه یکی از مهم‌ترین عوارض قهوه است که البته پیشتر در مطلب عوارض زیاد خوردن قهوه به آن اشاره مفصلی داشته‌ایم.
ظاهرا همه فکر می‌کنند که قهوه، چون آرامش‌بخش است، پس لابد بعد از نوشیدنش، همه ارگان‌ها و اندام‌های ما آرام می‌شوند. اما فشار خون ما دقیقا در جهت معکوس حرکت می‌کند و با نوشیدن قهوه بالاتر و بالاتر خواهد رفت.
البته این یک تاثیر موقتی است و بعد از چند دقیقه از بین خواهد رفت. اما در دو حالت باید حواستان به این موضوع باشد؛ یا وقتی به صورت زمینه‌ای از فشار خون بالا رنج می‌برید و یا بار یا بار‌های اولی است که قهوه می‌نوشید.
نوشیدن قهوه می‌تواند علاوه بر بالا بردن فشار خون، ضربان شما را نیز دچار هیجان اضافه کند. ریتم بالای قلب بدون هیچ گونه فعالیت زمینه‌ای، یکی از عوارض نوشیدن کافئین بالاست. همان‌طور که گفتیم، قهوه روزانه باید زیر۳ یا ۴ لیوان باشد.
البته این مورد هم جزو مواردی است که طی آزمایش‌های گوناگون، نتایج عجیبی به دست داده است. به این شکل که برخی از افراد، حتی افراد دچار تپش قلب، با نوشیدن دوز بالایی از کافئین دچار هیچ مشکل خاصی نشده‌اند، اما بالعکس، برخی افراد با نوشیدن چند لیوان قهوه به تپش بدی از قلب خود گرفتار شده‌اند. از آن‌جایی که دفع خطر احتمالی واجب به نظر می‌رسد، بهتر است خیلی قهوه ننوشید!
بسیاری از هورمون‌ها و علائم این‌چنینی وجود دارند که خودشان و معکوس اثر خودشان در دو لبه یک تیغ حضور دارند. این آثار معمولا در نبود هورمون‌ها ایجاد می‌شود. ساده‌تر توضیح دهیم. به این شکل که وقتی شما خودتان را به کافئین عادت می‌دهید، با دریافت کافئین خستگی‌تان در می‌رود. اما درعوض وقتی کافئین از دست می‌دهید (با ادرار یا مدفوع) بدن شرطی‌سازی می‌شود و با سرعت و شدتی بیشتر از آن‌هایی که قهوه نمی‌نوشند، احساس خستگی برایتان ایجاد خواهد کرد؛ بنابراین تعادل را رعایت کنید که به نفع خودتان است! این مشکل به خصوص یکی از مضرات قهوه برای مردان است؛ زیرا آنان به استفاده از قهوه برای رفع خستگی حاصل از چند شیفت کار عادت دارند.
تکرر ادرار هم یکی از مضرات قهوه محسوب می‌شود، به خصوص اگر مثانه بدن شما کوچک باشد، ممکن است این مشکل در بلندمدت برای شما پیش بیاید. زیرا قهوه محرک مثانه است؛ به همین دلیل حجم کمی از آن هم باعث می‌شود تا به دلیل سایر مایعاتی که قبلا نوشیده‌اید و در مثانه شما وجود دارند، باعث احساس ادرار برای شما بشود.
ما قبلا در مطالبی مجزا به خواص قهوه پرداخته‌ایم. بسیاری از این گونه مطالب را در مجله عالیس پیدا خواهید کرد. برای مثال خواص قهوه برای پوست و مو یکی از این مطالب است. اما در این‌جا هم برای اینکه هم قهوه‌دوستان ناراحت نشوند و هم جدای از شوخی، فقط در مذمت قهوه نگفته باشیم، فهرست‌وار، چندی از فواید قهوه را با هم می‌خوانیم:
قهوه جلوی زوال عقل در پیری را خواهد گرفت.
قهوه یکی از دشمنان واضح بیماری پارکینسون است!
دیابت نوع دوم با نوشیدن قهوه می‌تواند درمان شود.
احتمال حمله قلبی و ایست قلبی با قهوه تلخ پایین خواهند آمد.
بیماری‌های کبدی و کلا بیماری‌های مربوط به چربی بدنی، همچون چاقی در ضدیت با نوشیدن قهوه روتین و روزانه شما هستند.
ضمن اینکه نوشیدن قهوه به همراه شیر، باعث بیشتر شدن خواص آن و کم شدن مضرات قهوه خواهد شد. به همین دلیل شاید بد نباشد نگاهی به مطلب خواص شیر قهوه بیندازید.
حالا بعد از این همه صغری کبری چیدن، شاید بپرسید که چگونه می‌شود اعتیاد قهوه را کنار گذاشت؟ پایین آوردن مصرف قهوه روزانه برای دوری از مضرات قهوه با ۳ تکنیک کلی قابل انجام هستند که با هم مرور می‌کنیم:
به دنبال این نباشید که اگر دیروز ۱۰ لیوان قهوه نوشیده‌اید، امروز یک لیوان بنوشید! گام‌های کم کم بردارید و برای مثال هر هفته یک لیوان کمتر قهوه نوش جان کنید.
آب یک نوشیدنی خوب است که می‌تواند جایگزین قهوه باشد. بله؛ آب خالص و بدون افزودنی! البته این کاربرد مربوط به زمانی است که اوایل ترک قهوه هستید و دوز شما خیلی پایین نیامده که بدن‌تان واکنش جدی نشان دهد.
قهوه بدون کافئین هم یک گزینه مناسب است. مقداری از قهوه مصرفی روزانه خود را به جای قهوه معمولی با قهوه بدون کافئین جایگزین کنید. این قهوه‌ها معمولا دردسترس هستند و ضمنا از نظر مزه و بو هم تفاوت چندانی با قهوه عادی ندارند.
امیدواریم که مطلب بالا توانسته باشد شما را نسبت به این موضوع که مضرات قهوه چیست؟ کمی آگاه کرده باشد. البته هدف ما از این مطلب، ترساندن شما و از بین بردن لذت نوشیدن قهوه نیست. درواقع همان‌طور که در جای جای متن هم اشاره کردیم، برای جلوگیری از دچار شدن به عوارض قهوه نوشیدن، کافی است که صرفا جانب اعتدال را رعایت کنید. نوش جان و گوارای وجود!
آیا قهوه روی سلامت روان انسان اثر سوئی دارد؟
خیر. در دوز‌های پایین که هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد، اما در دوز‌های بالا ممکن است قهوه باعث شود تا علائم پنیک کردن و اضطراب همیشگی سراغ شما بیاید.
آسیب به کلیه یکی از عوارض قهوه است؟
بله. در صورتی که روزانه بیش از ۵۰۰ میلی لیتر قهوه بنوشید، ممکن است به کلیه شما آسیب برسد.
اثر بد قهوه روی مغز چیست؟
ممکن است قهوه باعث بی‌خوابی شود و از این راه به مغز شما ضربه بزند؛ البته در طولانی مدت!
