اف-۲۲ رپتور؛ جت جنگنده ترسناک آمریکایی

اف -۲۲ رپتور (F-۲۲ Raptor) یک جنگنده پیشرفته و بسیار توانمند نسل پنجم آمریکایی است. با تولید و بهره برداری پرهزینه و محیط نظامی که از جنگ هوا به هوا فاصله گرفته بود، شاهد تولید کم‌تر از حد انتظار و خدمات محدودی از این جنگنده قدرتمند بوده ایم. برخلاف جت‌های جنگنده‌ای که پیش از آن وجود داشتند، این جنگنده هیچ گاه در نبرد‌های فعال “شکار” نداشته است – اگرچه اخیراً در تیراندازی به بالنی بر فراز خاک آمریکا دست داشته است.

به گزارش روزیاتو؛ اف -۲۲ رپتور در دهه ۱۹۸۰ به عنوان جایگزینی برای جنگنده‌های اف -۱۵ ایگل و اف -۱۶ فالکون در نظر گرفته شده بود. این جنگنده یک جنگنده برتری هوایی جدیدتر و از نظر فناوری پیشرفته‌تر بود. این جت برای اولین بار در سال ۱۹۹۷ پرواز کرد، اما تا دسامبر ۲۰۰۵ وارد خدمت نظامی ارتش ایالات متحده نشد.

این هواپیما به اهداف خود دست یافت و یک جت جنگنده تاثیرگذار است. اف- ۲۲ رپتور پرواز مافوق صوت، قابلیت‌های پنهانکاری و آویونیک و تسلیحات بسیار پیشرفته را در خود دارد. فناوری و ویژگی‌های پیشرفته این هواپیما منجر به ممنوعیت صادرات آن به هر کشور دیگری شده است. ایالات متحده تنها کشور استفاده کننده از اف-۲۲ رپتور است.

خلاصه‌ای از قابلیت‌ها و ویژگی‌های اف-۲۲ رپتور
کاربردی بودن کم‌تر از حد انتظار

با وجود فناوری پیشرفته و توانایی‌های برتر، F – ۲۲ هنوز هواپیمای دیگری را در نبرد هدف قرار نداده است. با توجه به اینکه این جنگنده به گونه‌ای طراحی شده بود که یک جنگنده هوایی برتر نسل بعدی باشد و جنگنده F – ۱۵ قبلی بیش از ۱۰۰ هواپیما را در نبرد ساقط کرده بود، این موضوع ممکن است شگفت انگیز به نظر برسد.

دلیل آن در واقع تا حد زیادی به زمان بندی مربوط می‌شود. این هواپیما در زمان جنگ‌های هوایی فعال‌تر برنامه ریزی و طراحی شده بود. پیشینیان آن از دوره‌ای متفاوت با تنش‌های جنگ سرد و درگیری با هواپیما‌های میگ در ویتنام آمده بودند.

در زمان ورود (دیرهنگام) اف- ۲۲ رپتور به خدمت، شرایط جنگی فعال متفاوت بود. درگیری‌هایی در حوزه خلیج فارس و خاورمیانه با دخالت آمریکا وجود داشت، اما این درگیری‌ها علیه کشور‌هایی با قدرت هوایی قابل توجه نبود.

این کاهش نقش برای اف -۲۲ منجر به این شد که تولید این جت جنگنده بسیار زودتر از زمان برنامه ریزی شده – در سال ۲۰۱۱ – به پایان برسد. نیروی هوایی آمریکا پس از برنامه ریزی اولیه برای دریافت ۷۵۰ فروند از این هواپیما، تنها ۱۸۷ فروند از آن‌ها را به خدمت گرفت. هزینه‌های بالای تولید و عملیات و همچنین توسعه نسبتاً ارزان قیمت‌تر اف-۳۵، اما به همان اندازه توانمند نیز از عوامل مهم در کاهش تعداد اف-۲۲‌های تولید شده بودند.

این عدم درگیری هوایی به این معنی نیست که هواپیما کاربردی در زمانه خود نداشته است. البته برتری آن به عنوان یک عامل بازدارنده برای درگیری‌های بالقوه عمل می‌کند که یک عامل حیاتی برای هر توسعه نظامی است. همچنین این جنگنده شاهد استفاده فعال در نقش‌های حمله هوا به زمین به جای هوا به هوا بوده است.

اف -۲۲ بالاخره «شکار» می‌کند

در فوریه ۲۰۲۳ گزارش شد که نیروی هوایی آمریکا یک بالن تجسسی چینی را در نزدیکی سواحل کارولینای جنوبی هدف قرار داده است. این کار توسط یک اف -۲۲ با استفاده از موشک سایدوایندر AIM – ۹ X در ارتفاع حدود ۶۰ هزار پایی انجام شد. شاید این هدف یک هواپیمای جت نبوده باشد، اما این اولین شکار هوا به هوای اف-۲۲ بود.

لوید جی. آستین، وزیر دفاع ایالات متحده در این باره گفته است: «این بالن که توسط چین در تلاش برای بررسی مکان‌های استراتژیک در قاره آمریکا مورد استفاده قرار می‌گرفت، بر فراز آب‌های سرزمینی آمریکا ساقط شد».

کمی پس از آن نیز یک فروند اف -۲۲ یک “شی ناشناس و در ارتفاع بالا”ی دیگر بر فراز آلاسکا را سرنگون کرد.

سازندگان: لاکهید مارتین و بوئینگ (تولید مشترک)
اولین پرواز: ۷ سپتامبر ۱۹۹۷
تعداد کل تولید شده: ۱۹۵ فروند
تعداد فروند فعال: ۱۸۵ فروند
ابعاد: ۱۳.۶ متر طول بال، ۱۸.۹ متر طول و ۵.۱ متر ارتفاع
وزن: ۱۹.۷ تن
حداکثر وزن در هنگام بلند شدن: ۳۸ تن
موتور: دو موتور توربوفن Pratt & Whitney F۱۱۹-PW که هر کدام ۳۵،۰۰۰ پوند پیشرانه تولید می‌کند
ظرفیت سوخت: ۸.۲ تن؛ با دو مخزن سوخت اضافی روی باله: ۱۱.۹ تن
سرعت: ماخ ۲ با توانایی سوپرکروز، برد متوسط +۲،۹۷۷ کیلومتر بر ساعت با دو باک سوخت اضافی روی بال (با سوخترسانی هوایی بیشتر از این مسافت)
سقف پرواز: بیش از ۵۰،۰۰۰ پا
سلاح ها: یک توپ داخلی ۲۰ میلیمتری M۶۱A۲ با ۴۸۰ گلوله؛ ۲ موشک AIM-۹ Sidewinde در داخل محفظه سلاح داخلی؛ ۶ موشک هوا به هوای AIM-۱۲۰ AMRAAM یا دو موشک AIM-۱۲۰ و دو بمب GBU-۳۲ JDAM یا هشت موشک هوا به زمین SDB در محفظه اصلی سلاح
تعداد خدمه: ۱ نفر
قیمت هر واحد: ۱۴۳ میلیون دلار