آغاز افسانه‌ای تونیس به اوایل قرن هشتم قبل از میلاد برمی‌گردد، زمانی که به عنوان مهم‌ترین شهر بندری تجاری مصر تاسیس شد.
تونیس هراکلیون، شهر گمشده مصر باستان که در دریای مدیترانه واقع شده، پس از غرق شدن در ۱۲۰۰ سال پیش، تقریباً برای همیشه فراموش شد. شهری پررفت‌وآمد که به خاطر معابد و بنادر شهری باورنکردنی‌اش شهرت داشت.
به گزارش روزیاتو، آغاز افسانه‌ای تونیس به اوایل قرن هشتم قبل از میلاد برمی‌گردد، زمانی که به عنوان مهم‌ترین شهر بندری تجاری مصر تاسیس شد.
این کلان‌شهر که به نام «ونیزِ نیل» نیز شناخته می‌شود، در سرتاسر مجموعه‌ای از جزایر به‌هم‌پیوسته در سواحل شمالی پراکنده شده و زمانی دروازه کشور به سمت دریای مدیترانه بود.
از آنجایی که در جایی نزدیک خلیج ابوقیر کنونی قرار داشت، هر کشتی که کالایی به مصر باستان می‌آورد از این بندر به عنوان اولین ایستگاه خود استفاده می‌کرد.
مورخان و فیلسوفان یونان باستان همگی به مکانی اشاره کرده‌اند که در زمان سقوط فراعنه اهمیت ویژه‌ای پیدا کرد.
این شهر در اطراف یک معبد مرکزی ساخته شده بود و توسط کانال‌هایی با چندین بندر و لنگرگاه به هم مرتبط می‌شدند.
با این حال، جاذبه اصلی این کلان‌شهر، معبد بزرگ «آمون گِرِب» بود که در وسط شهر قرار داشت.
هرودوت، مورخ یونانی، تونیس-هراکلیون را به عنوان محلی که هراکلس برای اولین بار به مصر رسید توصیف کرده است. به گفته او اینجا همچنین مکانی است که پاریس، شاهزاده تروا و هلن تروایی قبل از شروع جنگ تروا همدیگر را دیدند.
با گذشت زمان، سرنوشت شهر به طرز چشمگیری عوض شد.
در سال ۳۳۱ قبل از میلاد، اسکندر مقدونی شهر افسانه‌ای اسکندریه را ۲۴ کیلومتر دورتر از تونیس تأسیس کرد.
در نهایت، شهر پر جنب و جوش اسکندر، که فانوس دریایی معروف اسکندریه را نیز در خود جای می‌داد، عظمت تونیس را از آن ربود و به مرکز اصلی تجارت در منطقه تبدیل شد.
اما چیزی که واقعاً تونیس را نابود کرد خشم طبیعت بود.
با گذشت زمان، این شهر بر اثر یک رشته زلزله، سونامی و بالا آمدن سطح دریا فرو ریخت؛ و پس از یک سیل شدید در حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد، شهر تسلیم شد و تبدیل به کلان‌شهری ویرانه شد.
تعداد کمی از ساکنان آنجا ماندند تا زمانی که رومیان و حتی اعراب آمدند و بر آن حکومت کردند. اما در پایان قرن هشتم پس از میلاد، آنچه از تونیس باقی مانده بود به زیر آب رفت و از نظر‌ها پنهان شد. بقایای آن طوری توسط شن‌ها و رسوبات پوشانده شد تا کسی حتی به‌طور تصادفی به آن برنخورد.
به مدت بیش از یک هزار سال، هویت واقعی شهر ناشناخته بود و مردم تصور می‌کردند که تنها در اساطیر و متون مقدس وجود داشته است.
تا اینکه تیمی از محققان برای کشف حقیقت به اعماق اقیانوس شیرجه زدند.
تونیس-هراکلیون سرانجام در اوایل دهه ۲۰۰۰ توسط باستان شناسان زیر آب بار دیگر کشف شد.
هنگامی که فرانک گودیو، باستان‌شناس فرانسوی، و تیمش به اعماق اقیانوس شیرجه زدند، با نمایی عظیم مواجه شدند که از آب سر برآورد: خرابه‌های تونیس.
این شهر باستانی در ۶.۵ کیلومتری ساحل اسکندریه کاملاً غوطه‌ور در آب پیدا شد؛ شهری که زیر چندین متر شن و رسوب پنهان شده بود.
کشفی خیره‌کننده
بقایای باورنکردنی از ساختمان‌ها به همراه مجسمه‌هایی با ارتفاع بیش از ۴.۵ متر پیدا شد. مصنوعاتی مانند جام‌ها، تابوت‌ها و تخته‌های سنگی که با خط هیروگلیف حکاکی شده بودند نیز کشف شدند.
حتی وسایلی مانند کلاهخود‌های جنگی، شیشه‌های عطر، لنگرها، جواهرات و سکه‌ها از بقایای تونیس بیرون کشیده شدند.
یکی از چشمگیرترین مجسمه‌هایی که پیدا شد مجسمه هاپی، خدای باروری بود که گمان می‌رود از این شهر بندری در زمان اوج آن محافظت می‌کرد.
مجسمه دیگری که پیدا شد مجسمه کلئوپاترای سوم بود، یکی از ملکه‌های قرن دوم مصر که قبل از کلئوپاترا چهارم که معروف‌تر بود، حکومت می‌کرد.
ویرانه‌ها و مصنوعات ساخته شده از گرانیت و دیوریت به طرز قابل‌توجهی حفظ شده‌اند و تصویری اجمالی به یکی از شهر‌های بندری بزرگ جهان در ۲۳۰۰ سال پیش به دست می‌دهند.
با این حال باستان‌شناسان معتقدند این‌ها تنها گوشه‌ای از متعلقات این شهر هستند و هنوز چیز‌های زیادی کشف نشده باقی مانده‌اند.
