با شروع فصل گرما موتور دستگاه‌های سرمایشی که سهم بالایی نیز در مصرف برق دارند، روشن شده است، با توجه به ناترازی برق دولت برنامه‌های تنبیهی و تشویقی را در نظر گرفته که می‌توان گفت قبوض میلیونی و جوایز خودرویی در انتظار خانواده‌های پرمصرف و خوش مصرف است.
در ابتدای دولت سیزدهم ناترازی در حدود ۱۴ تا ۱۵ هزار مگاوات بود که این میزان در سال جاری به حدود ۱۰ هزار مگاوات کاهش یافته است، براساس آخرین آمار مرکز ملی راهبری، مصرف برق کشور در روز‌های اخیر به ۶۸ هزار مگاوات رسیده است که نسبت به روز مشابه سال گذشته رشد بی‌سابقه ۱۰ درصدی را شاهد هستیم.
به گزارش ایسنا، در همین راستا دولت چند سالی است که طرح تشویق مشترکان را درنظر گرفته که استقبال خوبی نیز از آن شده است، به طوری که سال گذشته ۴۰ درصد مشترکان خانگی با مشارکت در این طرح مشمول پاداش صرفه‌جویی شدند و حتی از این میان یک سوم از مشترکان قبض رایگان دریافت یا از صنعت برق بستانکار شدند که در قبوض دوره‌های بعدی آنان اعمال شد.
اما امسال وزارت نیرو در نظر دارد به منظور جلب همکاری مشترکان، علاوه بر طرح پاداش صرفه‌جویی، طرح ارائه جوایز برای مشترکانی که مصرف خود را کاهش می‌دهند را نیز اجرا کند که در واقع، مشترکانی که مصرف برق خود را کاهش دهند یا قبوض رایگان داشته باشند، می‌توانند از جوایز نفیس در نظر گرفته شده نیز بهره‌مند شوند. این جوایز به چند دسته جایزه‌های بزرگ مانند ٣٠٠ دستگاه خودروی اتوماتیک ایرانی مانند دنا، ٢٠٧ و تارا و جوایزی، چون وسایل و لوازم برقی خانگی تقسیم بندی می‌شود که مشترکان می‌توانند با کسب و جمع آوری امتیاز از محل کاهش مصرف برق، در قرعه کشی این محصولات نیز شرکت کنند.
در واقع همه مشترکان شانس برخورداری از جوایز را به شرط رعایت نکات ساده مصرف صحیح برق دارند. هموطنان می‌توانند با نصب نرم افزار کاربردی «با انرژی» روی گوشی‌های هوشمند خود از روش‌هایی که برای کاهش مصرف انرژی در نظر گرفته شده است استفاده کنند و از امتیاز‌های تعریف شده برخوردار و ضمن حفظ رفاه با کاهش مصرف از این جوایز بهره‌مند شوند. در این نرم افزار، شبیه‌سازی طراحی شده که مشترکان می‌توانند با ثبت وسایل برقی خود، میزان مصرف را به طور تقریبی تخمین بزنند، مشترکان با کاهش مصرف ١٠ درصدی می‌توانند امتیاز دریافت کنند و با استمرار در کسب امتیاز، شانس خود را برای دریافت جوایز بیشتر و بزرگتر افزایش دهند.
درواقع اگر مشترکی تنها ۱۰ درصد از مصرف برق خود را کاهش دهد، می‌تواند بدون آنکه رفاه خود را کاهش دهد، از این جوایز برخوردار شود که این هدف با راهکار‌های ساده‌ای، چون تنظیم دمای وسایل سرمایشی روی عدد ۲۴ و یا استفاده از دور کند کولر آبی و یا عدم استفاده از وسایل پرمصرف برقی در ساعات اوج مصرف دست یافتنی است.
در حالی که قرار است عده‌ای با این پویش همراهی کرده و علاوه بر مشارکت در کاهش مصرف برق به عنوان یک سرمایه ملی؛ هزینه‌های خود را کاهش داده و در عین حال از جوایز ارزنده پیش بینی شده در این پویش بهره‌مند شوند؛ ٢.٥ درصد کل مشترکان برق کشور که بسیار پرمصرف هستند و حدودا چندین برابر الگوی مصرف از برق استفاده می‌کنند، باید هوشیار باشند که در صورت عدم تجدیدنظر در نوع مصرف خود، قطعا در تابستان با قبض‌های میلیون تومانی مواجه خواهند شد.
براساس ماده ٦ قانون مانع زدایی از توسعه صنعت برق، تخصیص یارانه به مصارف بالاتر از الگو ممنوع بوده و تعرفه برق مشترکان خانگی با مصرف بالاتر از الگوی مصوب برای میزان مصارف کمتر از الگو، مازاد بر الگو تا ١.٥ برابر، مازاد بر الگو تا ٢.٥ برابر و میزان مصارف بیش از ٢.٥ برابر به ترتیب با ضرایب ٠.٥، ١.٥، ٢.٥ و ٥ برابر هزینه تامین برق محاسبه و دریافت می‌شود.
نقش وسایل سرمایشی در میزان مصرف برق بسیار پررنگ است به طوری که برای مناطق عادی کولر آبی به عنوان الگو در نظر گرفته شده است که با استفاده از آن مصرف برق مشترکان از ۳۰۰ کیلووات تجاوز نخواهد کرد. در این صورت هزینه برق مصرفی مشترکان حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان خواهد بود، اما اگر همین مشترک از یک کولرگازی استفاده کند، باید منتظر قبضی در حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان و اگر از دو کولر گازی استفاده کند، قبض برقی به میزان ۲ میلیون تومان دریافت خواهد کرد.
گرایش به استفاده از کولر‌های گازی، اسپلیت و داکت اسپلیت‌ها حتی در مناطق معتدل کشور در سال‌های اخیر رو به فزونی است، این در حالی است که کولر‌های آبی به لحاظ تولید رطوبت و خنکای مطبوع، صرفه اقتصادی و مصرف متعارف‌تر انرژی، همچنان بهترین گزینه برای مناطق عادی کشور به شمار می‌روند، مناطق معتدلی که بیش از ۸۰ درصد مساحت کشور را در بر می‌گیرد.
حال چگونه می‌توان بیشترین بهره‌وری را از کولر‌های آبی در عین مصرف مطلوب و توام با ایجاد رفاه و آسایش داشت؟ سرویس منظم و دوره‌ای کولر، شست‌وشو و تعویض به‌موقع پوشال‌های آن، علاوه بر کاهش مصرف انرژی، باعث افزایش طول عمر دستگاه شده و از نظر اقتصادی نیز به‌صرفه است.
در عین حال مهم‌ترین نکته درباره کولر‌های آبی که مصرف برق آن را تا بیش از ۵۰ درصد کم کرده و به همان نسبت رقم قبض ما را نیز کاهش می‌دهد، استفاده از "دور کند" است. شاید فکر کنید که این کار در روز‌های خیلی گرم شدنی نیست، اما هر مشکل راه‌حلی دارد. کافی است یک سایه بان روی کولر نصب کنیم و ضمن عایق‌بندی مناسب کانال‌ها، از بسته بودن در‌ها و پنجره‌ها مطمئن شویم تا از ورود هوای گرم به داخل منزل و اتلاف هوای خنک جلوگیری شود.
در هنگام خرید کولرآبی به برچسب مصرف انرژی توجه کنیم و کولر را با توجه به برچسب انرژی، مشخصات فنی و متناسب با نوع نیاز خریداری کنیم، استفاده هم‌زمان از چند وسیله گرمازا مانند اجاق، سماور، لامپ‌هایی که گرمای زیادی تولید می‌کنند، موجب بالا رفتن دمای خانه شده و نیاز به استفاده از کولر را افزایش می‌دهد.
این در حالی است که در مناطق گرمسیر و شرجی کشور که دما و رطوبت بالاست، با توجه به الگوی مصرف برق ویژه این مناطق که در ماه‌های گرم به ۳۰۰۰ کیلووات ساعت هم می‌رسد، استفاده از کولر‌های گازی توجیه‌پذیر است. البته بسیاری می‌پرسند دمای آسایش کولرگازی چه دمایی است که هم خنکی لازم حاصل شود و همچنین کمترین افزایش قبض برق را داشته باشیم.
کارشناسان انرژی دمای آسایش را برای کولر‌های گازی ۲۴ تا ۲۶ درجه می‌دانند، به اعتقاد آنها سرویس به‌موقع کندانسور کولرگازی و شست و شوی مداوم فیلتر‌ها و شبکه داخل کولر موجب صرفه‌جویی ۱۰ تا ۱۵ درصدی برق می‌شود. درزگیر مناسب اطراف کولر، قرار نگرفتن در معرض تابش مستقیم خورشید نیز تأثیر زیادی در کاهش مصرف انرژی دارد. خاموش کردن یک کولرگازی در منزل موجب کاهش ۳۰ درصدی مصرف برق خانوار می‌شود.
یخچال و فریزر از جمله لوازم برقی است که باید به‌طور دائم به پریز برق متصل باشد و قطع برق آن حتی برای چند ساعت می‌تواند سبب فاسد شدن مواد غذایی شود، تنظیم درجه ترموستات یخچال بین ۳ تا ۵ درجه اقدامی است که باعث صرفه‌جویی برق می‌شود. همچنین فریزر که مواد غذایی در آن مدت زمان زیادی نگه داشته می‌شود، از وسایل پرمصرف انرژی است که با راهکار ساده تنظیم درجه ترموستات بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌توان مصرف انرژی را در این وسیله نیز پایین آورد.
باز و بسته کردن مکرر در یخچال و فریزر موجب افزایش ۱۰ کیلووات ساعت مصرف برق و افزایش هزینه‌برق مصرفی می‌شود، ضمن این‌که باعث هدر رفت سرما نیز خواهد شد. خراب بودن لاستیک در یخچال و فریزر موجب افزایش ۲۰ درصدی انرژی مصرفی و هزینه برق خانواده می‌شود، بنابراین لازم است نوار‌های دور یخچال را مرتب کنترل کرده و در صورت کوچک‌ترین نشت هوا، نسبت به تعویض آنها اقدام کرد.
از کنار هم چیدن و چسباندن ظروف و مواد غذایی در داخل یخچال و فریزر خودداری کنید، چراکه این کار گردش هوا را در این وسایل دچار اختلال کرده و سبب افزایش مصرف برق می‌شود، از قرار دادن ظروف غذای گرم در یخچال خودداری کنید. برفک یخچال را به‌طور مرتب تمیز کنید، زیرا بار ضخامت برفک به میزان ۵ میلی‌متر، مصرف انرژی را بالا می‌برد.
به‌منظور تهویه هوا در اطراف یخچال و فریزر سعی کنید که فاصله مناسب (۱۰ سانتی‌متری) از دیوار‌ها حفظ شود که این کار موجب کاهش مصرف برق به میزان ۵ کیلووات ساعت در یک ماه می‌شود.
شاید پیش از هر اقدامی توجه به برچسب انرژی در انتخاب یخچال و فریزر دقت در استاندارد و موارد ایمنی و مصرف انرژی است و بهینه‌ترین حالت انتخاب یخچال و فریزر با شاخص A و +A ضروری است، بعضی از خانواده‌ها با خرید یخچال و فریزر جدید، بازهم از مدل قدیمی آن استفاده می‌کنند. غافل از این‌که یخچال‌های قدیمی بسیار پرمصرف هستند و باعث ۲ برابر شدن مصرف برق خانواده می‌شود.
خاموش کردن لامپ‌های اضافی یا به عبارتی لامپ اضافی خاموش، شاید این مطلب خیلی تکراری باشد، ولی گفتن این که همیشه لوازم برقی غیر ضروری را خاموش و از پریز برق جدا کنید خالی از لطف نیست. استفاده از لامپ‌های با بهره نوری بالا یعنی استفاده از لامپ‌های که دارای شار نوری زیاد و توان مصرفی کمتری دارند مانند لامپ‌های ال‌ای دی.
همیشه کالا‌ها و لوازم برقی دارای نشان استاندارد و برچسب انرژی هستند را خریداری و سعی کنید از وسایلی استفاده کنید که مصرف انرژی آنها در پایین‌ترین سطح و بهره وری آنها در بالاترین سطح باشد. این وضعیت در برچسب انرژی نشان داده شده است.
اگر کنتور برق منزل شما دیجیتال و سه تعرفه‌ای است از لوازم پر مصرف مانند اتو، ماشین لباسشویی، ماشین ظرف شویی، بخار شور، آون و تستر و … در ساعات اوج مصرف یا همان “پیک” استفاده نکنید بهترین زمان استفاده از آنها در ساعات کم باری یا میان باری است. استفاده از لوازم برقی در زمان کم باری موجب اعمال تخفیف در قبض برق می‌شود.
اگر از لوازم صوتی و تصویری استفاده نمی‌کنید آنها را در حالت استندبای (آماده به کار) قرار ندهید و برق آنها را کلاً قطع کنید. لوازم صوتی و تصویری و همه تجهیزاتی که در حالت استندبای قرار دارند در حال مصرف برق هستند، هرچند میزان مصرف در حالت استندبای کم است، ولی همین میزان کم در زمان طولانی موجب افزایش هزینه برق مصرفی خواهند شد. ناگفته نماند که نوسانات احتمالی برق موجب آسیب به لوازم برقی در حالت استندبای نیز خواهد شد.
مشترکان می‌توانند با نصب اپلیکیشین "برق من" از میزان مصرف خود و مشاهده تعرفه برق منطقه خودشان مطلع شوند، همچنین نسبت به مدیریت مصارف خود اقدام و از سایر خدماتی که در این برنامه گنجانده شده است، استفاده کنند.
