هفته گذشته بود که انتشار تصاویری از سوءاستفاده چند چهره ورزشی از آمبولانس برای خروج از ورزشگاه آزادی خبرساز شد و بار دیگر این پرسش را در اذهان عمومی مطرح کرد که عواقب سوءاستفاده از خودروهای امدادی چیست و چرا هرازچندگاهی خبرهایی از تردد معلمان خصوصی، سلبریتی‌ها و ... با آمبولانس منتشر می‌شود؟
آمبولانس کلمه‌ای با ریشه‌ای فرانسوی است که کم و بیش در سراسر جهان و از جمله کشور ما نیز با همینواژه بیان می‌شود. آمبولانس یعنی وسیلهٔ نقلیهٔ پزشکی مجهز که «بیماران» را به مراکز درمانی انتقال داده و در صورت نیاز در طول مسیر نیز خدمات و مراقبت‌های پزشکی اضطراری را به آنان ارائه می‌دهد. این تعریف اما گاهی اوقات در کشور ما دستخوش تغییراتی می‌شود که تعجب برانگیز است. یک روز یک استاد دانشگاه از تردد معلم‌های خصوصی کنکور با آمبولانس خبر می‌دهد و مدتی بعد هم خبر می‌رسد که برخی از سلبریتی‌ها برای فرار از ترافیک آمبولانس را به عنوان وسیله نقلیه خود انتخاب کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، حالا هم در تازه‌ترین این حواشی، ویدیویی منتشر شده که علی پروین و محمود خردبین از پیشکسوتان باشگاه پرسپولیس پس از پایان جشن قهرمانی این تیم، با آمبولانس از ورزشگاه آزادی خارج شده‌اند. اقدامی که واکنش سریع اورژانس تهران را درپی داشت و محمد اسماعیل توکلی، رئیس اورژانس استان تهران بلافاصله دستور تعلیق فعالیت شرکت خصوصی مالک آمبولانس مذکور را صادر کرد.
همچنین درپی این اتفاق رئیس مرکز اورژانس استان تهران نیز با بیان توضیحاتی تکمیلی گفت: « اول باید تاکید کنم که این اقدام غیرقانونی است و گرچه این تخلف از سوی یک شرکت خصوصی انجام شده، اما واقعیت این است که آمبولانس وسیله‌ای است که چه خصوصی باشد و چه دولتی، باید صرفا در کارکرد خود مورد استفاده قرار بگیرد. در پی انتشار این تصاویر و همچنین دریافت گزارش این اقدام از سوی نماینده سازمان اورژانس استان تهران در ورزشگاه آزادی و انتشار تصاویر آن در شبکه های اجتماعی، اداره نظارت بر آمبولانس های غیر ۱۱۵ این سازمان ضمن بررسی این موضوع، تمام اقدامات قانونی را در دستور کار قرار داد.»
او ادامه داد: « با توجه به اینکه استفاده از آمبولانس به غیر از فوریت‌های پزشکی برای اشخاص و هر نهادی غیر قانونی است؛ اورژانس استان تهران به هیچ عنوان به مراکز آمبولانس خصوصی، شرکت‌های تابعه و هر نهاد غیر دولتی که از آمبولانس خصوص استفاده می کند اجازه نقض دستورالعمل های تعیین شده را نخواهد داد.»
با این وجود اما همچنان این پرسش مطرح است که عواقب و مجازات سوءاستفاده از آمبولانس چیست و چه برخوردی باید با آن دسته از افرادی که برای فرار از ترافیک، مخفی‌ماندن از دید عموم یا ... از آمبولانس استفاده می‌کنند، صورت بگیرد. آیا سوءاستفاده کنندگان از آمبولانس و همچنین شرکت‌های خصوصی که چنین خدماتی را به افراد خاص ارائه می‌دهند، می‌دانند که در تخلفشان چه آسیبی به سرمایه اجتماعی اورژانس وارد خواهد کرد؟
بر اساس دستورالعمل به کارگیری آمبولانس ها در مراکز درمانی، «استفاده از آمبولانس ها فقط به منظور انتقال بیماران و پس از صدور برگ ماموریت خواهد بود.» و هرگونه استفاده دیگری از این خودروهای امدادی ممنوع و غیرقانونی است. همچنین طبق بند پنجم ماده سه آیین‌نامه آمبولانس‌های خصوصی، خروج آمبولانس از مراکز خدمات آمبولانس خصوصی و تردد در سطح شهر باید بر اساس ماموریت حمل بیمار و با داشتن برگه ماموریت با زمان مشخص باشد و استفاده از آمبولانس در سایر موارد غیر موجه، ممنوع است.
بابک یکتاپرست سخنگوی سازمان اورژانس کشور درباره سوءاستفاده از آمبولانس‌ها گفت: بر اساس قوانین، در مجموع استفاده از آمبولانس‌ها چه دولتی و چه خصوصی، تنها برای جابجایی بیمار است و هرگونه استفاده دیگری از این خودروها غیرمجاز و غیرقانونی است.
وی با اشاره به استفاده ناصحیح از آمبولانس در استادیوم آزادی افزود: استفاده از این خودروی امدادی، با هر بهانه و توسط هر فردی کاملا غیرقانونی است؛ زیرا ممکن است در همان بازه زمانی دقیقا یک بیمار به آمبولانس احتیاج پیدا کند و از آنجایی که ما مشکل کمبود آمبولانس در کشور داریم؛ این مسئله بسیار مهم است و از آنجایی که این امر غیرقانونی است؛ قطعا با متخلفان برخورد صورت می‌گیرد.
یکتاپرست با اشاره به روند رسیدگی به تخلف این شرکت خصوصی گفت: در این پرونده، آمبولانس متعلق به یک شرکت خصوصی بود که فعلا این شرکت پلمب شده و بررسی‌های بیشتر هنوز ادامه دارد و قطعا مسئولین این شرکت باید مسئولیت عمل غیرقانونی خود را بپذیرند.
وی افزود: شرکت های خصوصی برای فعالیت به مجوز سازمان اورژانس کشور نیاز دارند و همه مسائل از جمله کیفیت خودروها و نیروها نیز تحت نظر سازمان اورژانس کشور بررسی می‌شود. این شرکت‌ها تحت نظارت اداره «آمبولانس‌های خصوصی» این سازمان مشغول به فعالیت هستند و در صورت بروز هرگونه تخلفی نیز باید پاسخگو باشند.
سخنگوی سازمان اورژانس کشور ادامه داد: آمبولانس های ۱۱۵ دائما در رصد هستند و امکان این سوءاستفاده‌ها در آنها وجود ندارد؛ بنابراین می‌توان گفت که عمده این تخلفات توسط شرکت‌های خصوصی انجام می‌شود.
اسماعیل فراهانی، معاون فنی و عملیات اورژانس استان تهران نیز درباره شرکت‌های آمبولانس خصوصی گفت: شرکت‌های آمبولانس‌های خصوصی، بر اساس آئین نامه تاسیس مراکز خدمات آمبولانس خصوصی مراحل مختلف را طی کرده و در پایان مجوز فعالیت دریافت می‌کنند. تداوم فعالیت این شرکت‌ها، منوط به رعایت نکات آئین‌نامه است و در این قانون همه اصول و شرایط کار مطرح شده است.
معاون فنی و عملیات اورژانس استان تهران ادامه داد: اگر هرکدام از مفاد آئین‌نامه توسط این شرکت‌ها رعایت نشود، با آنها برخورد قانونی صورت می‌گیرد همچنین ممکن است از ادامه فعالیت آنها جلوگیری شود. همه این شرکت‌ها تحت نظر سازمان اورژانس پیش بیمارستانی کشور و دانشگاه های علوم پزشکی هستند و فعالیت آنها به صورت رندوم نیز رصد می‌شود.
وی افزود: در استان تهران، اداره نظارت بر آمبولانس‌های غیر ۱۱۵، به صورت شبانه روزی و مستمر بر فعالیت این شرکت‌های خصوصی نظارت دارد و در هرکجا که مشکلی باشد با این شرکت‌ها برخورد صورت می‌گیرد.
معاون فنی و عملیات اورژانس استان تهران با اشاره به نوع برخورد با شرکت‌های متخلف ادامه داد: اگر در هر زمینه‌ای این شرکت ها، تخلف انجام دهند به صورت موقتی تعطیل می‌شوند. همچنین جریمه ای برای آنها در نظر گرفته می‌شود. در مواقعی ممکن است نسبت به نوع تخلف، از تمدید اعتبار مجوز این شرکت‌ها جلوگیری شود و این‌گونه به خاطر تخلفات انجام شده از ادامه فعالیت منع می‌شوند.
وی در پاسخ به این سوال که چند شرکت چنین تخلفاتی دارند، افزود: تعداد شرکت‌های متخلف بسیار کم است زیرا آنها مشتاق به ادامه فعالیت خود هستند در نتیجه تلاش می‌کنند کمترین تخلف را مرتکب شوند.
امیر محمود حریرچی، جامعه‌شناس نیز در این‌باره گفت: هر شرکت، سازمان و فردی که در ارتباط با آمبولانس‌ها فعالیت دارد، باید به مسئولیت فردی خود در برای سرمایه اجتماعی اورژانس و آمبولانس به عنوان یک نهاد امدادی و عمومی توجه ویژه داشته باشد. من نمی‌دانم چه افرادی از آمبولانس‌ها سوءاستفاده کرده و از آن به عنوان تاکسی آژیردار خود استفاده می‌کنند، البته بعید می‌دانم که چنین مواردی زیاد باشد، اما موضوع این است که در کنار برخورد با این افراد باید با شرکت‌های متخلف نیز برخورد شود.
وی ادامه داد: افراد متخلف در واقع از ناوگان امدادی سوءاستفاده کرده و ممکن است اقدامشان جان یک نفر را به خطر بیاندازد. اما شرکتی که چنین خدماتی را ارائه می‌دهد، نه تنها ممکن است در زمان نیاز فوری به آمبولانس، خودروی کافی برای امدادی رسانی را در اختیار نداشته باشد، بلکه مرتکب اقدامی دیگر هم شده و آن لطمه به جایگاه و سرمایه اجتماعی اورژانس است. اگر خدای نکرده مردم به سبب همین معدود تخلفات چند شرکت خصوصی، اعتماد خود را به آژیر و ماموریت اورژانس از دست بدهند، آن وقت چه پاسخی می‌توان برای این پیامد داشت؟
این جامعه شناس تاکید کرد: از این رو لازم است که اولا سازمان اورژانس کشور سازوکار و مقررات محکمی برای نحوه استفاده از آمبولانس‌ها و سوءاستفاده از آن اعمال و اجرا کند. همچنین لازم است با موارد تخلف نیز برخورد جدی صورت بگیرد تا اجازه بازی با آبرو و اعتبار هزاران نیروی خدوم و خدمتگزار اورژانس داده نشود.
انتشار اخباری از سوءاستفاده از آمبولانس‌ها گرچه معدود است، اما اولین بار نیست که منتشر می‌شود و متاسفانه پیگیری موارد قبلی نیز نشان می‌دهد که شرکت های خصوصی هر بار با پرداخت جریمه‌ای ناچیز، بهای تخلف بزرگ خود را می‌پردازند، لازم است که این مسئله در قانون مورد توجه بیشتری قرار گرفته و در صورت خلاء قانونی، اقدامات لازم در این خصوص انجام شده تا مجازاتی که برای این تخلفات تعیین می شود؛ بازدارندگی مناسب را داشته باشد.
