نرسیدن والیبال ایران به المپیک و کسب یکی از ضعیف‌ترین نتایج در لیگ ملت‌ها زنگ خطر برای رشته رو به پیشرفت را به صدا در آورد. هر چند تغییر مدیریت، تغییر نسل و تغییر سرمربی چنین تبعاتی هم دارد.
تیم ملی والیبال ایران درحالی که با رؤیای صعود به المپیک پاریس قدم در بازی‌های لیگ ملت‌های ۲۰۲۴ گذاشت، اما در اکثر بازی‌ها نتایج را به رقبا واگذار کرد تا رؤیای دست یابی مجدد به المپیک برای والیبال کشورمان این دوره محقق نشود و نهایتاً تیم ملی ایران در رده پانزدهم لیگ ملت‌های والیبال جهان قرار بگیرد.
خداحافظی با المپیک
شاگردان پائز در این دوره از رقابت‌ها ابتدا به چهار تیم صربستان، ایتالیا، کوبا و آرژانتین باختند. در هفته دوم نیز با هدایت مربی فرانسوی خود مقابل ژاپن، برزیل و بلغارستان تن به شکست دادند تا رئیس فدراسیون والیبال با برکناری پائز؛ پیمان اکبری را به صورت موقت به عنوان سرمربی تیم ملی معرفی کند؛ هر چند ملی پوشان والیبال در بازی آخر هفته دوم هم مقابل ترکیه مغلوب شدند، اما در هفته سوم شروع خوبی داشتند و مقابل دو تیم آمریکا و هلند به پیروزی رسیدند.
خودباوری که نتیجه نداد
در روز‌های پایانی هفته سوم و درحالی که به نظر می‌رسید بازیکنان جوان ایران با کسب دو پیروزی به یک خودباوری رسیدند، اما شکست مقابل فرانسه و آلمان کار را تمام کرد تا همچنان در مورد عملکرد ضعیف تیم ملی والیبال سوال‌های زیادی در ذهن مخاطبان و کارشناسان این رشته محبوب ایجاد شود که در حال حاضر جایگاه ایران در میان قدرت‌های دنیا کجاست؟ با این روند آیا همچنان می‌توان امیدوار بود والیبال ایران بازهم به روز‌های اوج خود بازگردد؟
کواچ در مسیر رستگاری بعد از ولاسکو
والیبال ایران برای اولین بار در سال ۲۰۱۳ با سرمربیگری خولیو ولاسکو سهمیه حضور در لیگ جهانی را به دست آورد؛ ملی پوشان کشورمان در نخستین تجربه حضور خود در لیگ جهانی عنوان نهمی را کسب کردند. پس از آن و درست در سال ۲۰۱۴ و با هدایت اسلوبودان کواچ به نیمه نهایی صعود کرد و چهارم شد. ماحصل تلاش شاگردان رائول لوزانو در سال ۲۰۱۶ نیز نتیجه‌ای جز هشتمی نبود. تیم ملی والیبال ایران در این دوره از مسابقات که در پایان دور گروهی بالاتر از لهستان هفتم شده بودند در رده بندی کلی این بازی‌ها به دلیل اینکه لهستان به عنوان میزبان مرحله نهایی راهی این مرحله شده بود یک پله سقوط کرد و در پایان ایران در لیگ جهانی ۲۰۱۶ هشتم شد.
کولاکوویچ در حسرت تکرار روز‌های خوش
در سال ۲۰۱۷ هدایت تیم ملی به ایگور کولاکوویچ سپرده شد. تیم ملی والیبال ایران با کولاکوویچ حضور در یک دوره لیگ جهانی (۲۰۱۷) و دو دوره لیگ ملت‌ها (۲۰۱۸ و ۲۰۱۹) را تجربه کرد. اولین آزمون ایگور لیگ جهانی ۲۰۱۷ بود، که خرداد ۹۶ برگزار شد کولاکوویچ این دوره هدایت تیمی را به عهده گرفته بود که با لوزانو جواز حضور در المپیک را کسب کرده بود و انتظار می‌رفت در لیگ جهانی نتیجه‌ای بهتر از سال قبل (رده هشتم) کسب کند، اما تیم کولاکوویچ در حالی به کار خود در این رقابت‌ها پایان داد که با چهار پله سقوط در رده یازدهم قرار گرفت.
این مسابقات که تا سال ۲۰۱۷ تحت عنوان لیگ جهانی برگزار می‌شد از سال ۲۰۱۸ به لیگ ملت‌ها تغییر نام داد، اما تغییر نام و روند مسابقات هم نتوانست تغییری در نتیجه‌گیری تیم والیبال ایران ایجاد کند و این‌بار هم ایران با قرار گرفتن در رده دهم به کار خود پایان داد. سال ۲۰۱۹ شرایط کمی فرق کرد و ایران به دلیل میزبانی دو هفته این رقابت‌ها در ارومیه و اردبیل نمایش مناسب‌تری داشت و در نهایت نیز موفق شد در جایگاه پنجم رده بندی قرار بگیرد.
کرونا و کمبود وقت بلای جان مرد یخی
سال ۲۰۲۰ هم لیگ ملت‌های والیبال به دلیل شیوع ویروس کرونا برگزار نشد. سال ۲۰۲۱ ولادمیر آلکنو به ایران آمد تا هدایت تیم ملی کشورمان را در این برهه حساس به عهده داشته باشد، ولی مرد یخی هم جایگاهی بهتر از دوازدهمی برایمان به ارمغان نیاورد.
«مربی خارجی» سطح اول؛ شاید وقتی دیگر
تیم ملی والیبال ایران لیگ ملت‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ را بعد از سال‌ها حضور مربیان خارجی روی نیمکت تیم ملی با یک مربی ایرانی پشت سرگذاشت. نتایج به دست آمده توسط آلکنو مسئولین فدراسیون والیبال را مجاب کرد تا بعد از سال‌ها دست روی مربی ایرانی بگذارند و نیمکتی که پیش از این دست مربیان مطرح خارجی بود را تقدیم بهروز عطایی کنند. تیم ملی با هدایت عطایی در لیگ ملت‌های ۲۰۲۲ در جایگاه هفتم قرار گرفت و در مسابقات لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ نیز در بین شانزده تیم در رتبه چهاردهم ایستاد.
پائز مربی اشتباهی
پس از جدایی بهروز عطایی از تیم ملی والیبال ایران، با توجه به پیش رو بودن المپیک پاریس فدراسیون به دنبال جذب مربی طراز اول خارجی رفت، چرا که لیگ ملت‌های والیبال ۲۰۲۴ آخرین فرصت والیبال ایران برای المپیکی شدن بود و در نهایت بعد از ماه‌ها تحلیل و بررسی موریس موتا پائز برزیلی- فرانسوی را به عنوان سرمربی تیم ملی معرفی کرد، اما سیر ناکامی والیبال ایران با حضور این مربی کم نام و نشان هم ادامه پیدا کرد تا تیم ملی ایران در پایان این دوره از لیگ ملت‌ها ضعیف‌ترین نتیجه ممکن را کسب کند و بعد از ترکیه تازه وارد در جایگاه پانزدهم قرار بگیرد. تیم ملی والیبال ایران در تمام ادوار برگزاری لیگ ملت‌ها، نتایج و عملکردی مثل سال ۲۰۲۴ نداشت؛ تنها ۲ پیروزی و فقط ۱۴ ست برده!
عملکرد تیم ملی ایران در مرحله گروهی ادوار مختلف لیگ ملت‌ها به شرح زیر است:
لیگ ملت‌های ۲۰۱۸ (دهم)
۷ پیروزی، ۹ شکست، ۲۹ ست برده، ۳۰ ست باخته
لیگ ملت‌های ۲۰۱۹ (دوم)
۱۲ پیروزی، ۳ شکست، ۳۸ ست برده، ۱۵ ست باخته
لیگ ملت‌های ۲۰۲۰ (دوازدهم)
۵ پیروزی، ۱۰ شکست، ۲۵ ست برده، ۳۲ ست باخته
لیگ ملت‌های ۲۰۲۲ (هفتم)
۷ پیروزی، ۵ شکست، ۲۲ ست برده، ۱۹ ست باخته
لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ (چهاردهم)
۲ پیروزی، ۱۰ شکست، ۱۶ ست برده، ۳۱ ست باخته
لیگ ملت‌های ۲۰۲۴ (پانزدهم)
۲ پیروزی، ۱۰ شکست، ۱۴ ست برده، ۳۴ ست باخته
سه تغییر تأثیرگذار و کار سخت تقوی
در دهه گذشته تیم ملی والیبال ایران مسیر پیشرفت را به خوبی و با سرعت طی کرد تا به عنوان یکی از قدرت‌های برتر والیبال آسیا شناخته شود. همین مسئله انتظارات از این رشته المپیکی را هم به شدت بالا برد، اما نتایج به دست آمده در لیگ ملت‌های ۲۰۲۴ نشان داد که دیگر والیبال ایران جایی در میان قدرت‌های جهان ندارد و در آسیا نیز این روند سقوط به سرعت ادامه دارد. آن چیزی که مسلم است تیم ملی والیبال ایران نیاز به ترمیم دارد و انتظار می‌رود فدراسیون والیبال حالا که تا المپیک بعدی چهار سال زمان کافی دارد اصلاحات کامل در این خصوص را انجام دهد. هر چند تغییرات مدیریت، تغییر نسل و تغییر سرمربی تأثیر زیادی در ضعیف شدن والیبال ایران دارد، اما با پتانسیلی که این رشته دارد می‌تواند دوباره به روز‌های اوج برگردد.
