قلعه تاریخی روس‌ها در جزیره آشوراده، یکی از بناهای تاریخی ایران محسوب می‌شود که در سال‌های جنگ جهانی اول و تحولات جنگ جهانی دوم به‌دلیل مناقشات سیاسی میان روس‌ها و شاهان قاجار در جزیره آشوراده بنا شد. این قلعه تاریخی که روزگاری به‌عنوان پادگان نظامی مورد استفاده قرار می‌گرفت، حالا رو به زوال چشم‌انتظار ۲ میلیارد تومان بودجه است.
یکی از بناهای تاریخی جزیره آشوراده قلعه‌ای تاریخی موسوم به قلعه روس‌هاست. این قلعه یادگاری از استعمار روس‌ها و اشغال این جزیره توسط قوای نظامی‌شان در قرن نوزدهم است. روس‌ها در سال ۱۸۳۸ میلادی وارد این جزیره شدند و بناهای متعددی در اینجا ساختند که از جمله آنها این دژ نظامی بود. این دژ نظامی که به شکل مثلث است با اینکه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، اما تقریبا به حال خود رها و در آستانه تخریب کامل است. این ساختمان که در سه ضلع آن، سه برج دیده‌بانی دارد، مقر نظامیان روسی بود که بعد‌ها در دوره پهلوی تبدیل به پاسگاه نظامی شده است.
به گزارش ایلنا، با این حال برخی از فعالان میراث‌فرهنگی معتقدند، قلعه روس‌ها یکی از جاذبه‌های دیدنی جزیره آشوراده است که درحال‌حاضر با داربست سرپا نگاه داشته شده است. آنها امیدوارند با اینکه گردشگر در بدو ورود به‌راحتی نمی‌تواند از این بنا بازدید کنند، اما پیمانکار این طرح هر چه سریعتر در جهت مرمت قلعه اقدامات لازم را انجام دهد.
«مسعود زیارتی» مدیر روابط عمومی اداره میراث‌فرهنگی استان گلستان، اما دلیل نصب داربست‌ها را نجات‌بخشی و مرمت‌های اضطراری عنوان می‌کند.
او می‌گوید: قلعه روس‌ها از محل اعتبارات سفر رئیس‌جمهور شهید مبلغ ۲۰ میلیارد ریال تخصیص یافته و هم‌اکنون طرح مرمت قلعه روس‌ها در وزارت میراث‌فرهنگی درحال پیگیری و تدوین نهایی است.
آنطور که زیارتی می‌گوید: مرمت‌های اضطراری و موقت مانع از تخریب سازه تاریخی می‌شود، اما طرح مرمت اصلی قلعه روس‌ها تا کمتر از دو ماه آینده تصویب و نهایی می‌شود.
این درحالی است که در جزیره آشوراده بناهای تاریخی دیگری وجود دارند که بنا به گفته مدیر روابط عمومی اداره میراث‌فرهنگی استان گلستان تاریخی هستند و با مرمت آنها می‌توان گردشگری آشوراده را به همراه طبیعت‌گردی و پرنده‌نگری رونق داد.
زیارتی می‌گوید: بنای تاریخی «خوجه ممد» نیز یکی از خانه‌های ارزشمند جزیره آشوراده است که تقریبا سالم مانده که با تعامل میان سایر دستگاه‌های دولتی و تبدیل آن به واحد اقامتی می‌توان این بنا را به بهره‌برداری رساند.
