افغانستان، سرزمین هزاران قصه و هزاران درد، در طول تاریخ بار‌ها شاهد فراز و نشیب‌های بسیاری بوده است. اما دو رویداد مهم، ۱۱ سپتامبر و ۱۵ آگوست، به عنوان نقاط عطف تلخ در تاریخ معاصر این کشور به شمار می‌روند.
علی مصباح احمدی؛ حملات ۱۱ سپتامبر و تبعات جهانی آن، بهانه‌ای شد برای مداخله نظامی آمریکا و متحدانش در افغانستان. این مداخله که با شعار کاذب مبارزه با تروریسم آغاز شد، به جای ایجاد ثبات، آسایش، آرامش و رفاه، به آغاز یک دوره جدید از درگیری‌ها و بی‌ثباتی در افغانستان منجر شد. افزایش تلفات غیرنظامی، تقویت گروه‌های افراطی و تخریب زیرساخت‌های کشور، تنها بخشی از نتایج خواسته یا ناخواسته این مداخله بود.
فرصت‌هایی که پس از سقوط طالبان برای بازسازی و توسعه افغانستان ایجاد شد، به دلیل فساد گسترده، مداخلات خارجی در امور داخلی کشور و درگیری‌های داخلی، به خوبی مورد استفاده قرار نگرفت. بسیاری از کمک‌های بین‌المللی به جیب افراد سودجو رفت و مردم عادی همچنان در فقر و محرومیت به سر می‌بردند.
با خروج غیر مسئولانه و سقوط جمهوریت در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱ و بازگشت طالبان به قدرت، امید‌های باقی‌مانده مردم نیز نقش بر آب شد. محدودیت‌های شدید بر آزادی‌های فردی و اجتماعی، به ویژه برای زنان و بحران انسانی عمیق، از جمله عواقب بازگشت طالبان به قدرت است. این رویداد، نه تنها بر زندگی مردم افغانستان، بلکه بر منطقه و جهان نیز تأثیرات گسترده‌ای داشته است.
بحران افغانستان تنها به داخل این کشور محدود نمی‌شود و تأثیرات گسترده‌ای بر کشور‌های همسایه و منطقه و جهان نیز داشته است. افزایش مهاجرت افغان‌ها به سراسر جهان و مخصوصا کشور‌های همسایه، چالش‌های جدیدی را برای این کشور‌ها ایجاد کرده است. تقویت گروه‌های تروریستی در افغانستان، تهدیدی جدی برای امنیت منطقه و جهان به شمار می‌رود.
بنظر می‌رسد برای حل بحران افغانستان، نیازمند یک رویکرد جامع و مبتنی بر عدالت اسلامی و مشارکت همه جانبه مردم هستیم. برخی از مهم‌ترین راهکار‌ها عبارتند از:
تشکیل یک دولت فراگیر با مشارکت همه گروه‌های قومی، مذهبی و سیاسی، گامی مهم در جهت برقراری صلح و ثبات دائمی در افغانستان خواهد بود.
ارائه کمک‌های بشردوستانه به صورت گسترده و بدون تبعیض به مردم افغانستان، برای کاهش رنج و آلام آنها ضروری است.
جامعه جهانی مخصوصا کشور‌های دخیل در مسائل افغانستان باید از تلاش‌های صلح‌آمیز در افغانستان حمایت کرده و از تحریم‌های یکجانبه که به مردم عادی آسیب می‌رساند، خودداری کند.
مبارزه جدی با فساد و شفافیت در استفاده از منابع، برای ایجاد اعتماد بین مردم و دولت و همچنین جذب کمک‌های بین‌المللی ضروری است.
در نتیجه می‌توان گفت رویداد‌های ۱۱ سپتامبر و ۱۵ آگوست دو زخم عمیق بر پیکر افغانستان هستند. این کشور در حال حاضر با یکی از پیچیده‌ترین بحران‌های انسانی روبرو است. برای حل این بحران، نیازمند تلاش‌های مشترک و همکاری همه جانبه جامعه جهانی مخصوصا کشور‌های دخیل در مسائل افغانستان هستیم.
