در پنج سال اخیر، بسیاری از کشور‌ها تلاش کرده‌اند با وضع جریمه‌های سنگین‌تر و اعمال محدودیت‌های بیشتر برای رانندگی در حالت مستی، به کاهش حوادث ناشی از مصرف الکل بپردازند؛ برای مثال، کمتر از چهار ماه پیش جریمه رانندگی در حالت مستی در ایران به یک میلیون و پانصد هزارتومان رسید که باعث تعجب خیلی‌ها شد و بسیاری را هم به خنده انداخت.
الکل ماده‌ای سمی، روانگردان و اعتیادآور است که از دهه‌ها قبل توسط سازمان بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) در گروه کارسینوژن‌ها قرار گرفته است. این گروه لیست موادی است که بالاترین درجه‌ی ریسک را در ابتلا به سرطان در افراد ایجاد می‌کنند و شامل موادی مثل آزبست (پنبه نسوز) و تنباکو می‌شود. الکل حداقل به هفت نوع سرطان از جمله سرطان‌های رایج مثل سرطان روده و سرطان پستان در زنان منجر می‌شود. اتانول (یا الکل) با تجزیه در بدن، از طریق مکانیسم‌های بیولوژیکی، سرطان را ایجاد می‌کند. بنابراین، هر نوشیدنی که الکل دارد، بدون توجه به قیمت یا کیفیت، خطر افزایش ابتدا به سرطان را در بر دارد.
به گزارش دانشجو، اما در کنار خطرات که پس از مصرف الکل برای فرد به وجود می‌آید، از مهم‌ترین عوارض مصرف الکل، حوادث و مخاطرات ناشی از مصرف آن در جامعه است که به طور نسبتا دائمی جزو مسئله‌های مهم اجتماعی در کشور‌های مختلف به حساب می‌رود. در این گزارش به بررسی سرانه مصرف الکل و حوادث مرتبط با آن در کشور‌های ایران، آمریکا، ترکیه، امارات، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا می‌پردازیم.
توجه داشته باشید که قوانین و رویکرد‌های هر کشور در قبال مصرف الکل متفاوت است و این تفاوت‌ها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر داده‌ها و آمار‌های ارائه‌شده داشته باشد.
مصرف الکل در ایران از نظر قانونی ممنوع است و بیشتر به‌دلیل قوانین شریعت اسلامی، فروش و مصرف مشروبات الکلی به‌صورت عمومی ممنوع شده است. با این حال، مصرف غیرقانونی الکل در برخی جوامع و میان بعضی از افراد وجود دارد. بر اساس برخی آمار‌های غیررسمی، سرانه مصرف الکل در ایران حدود ۱ تا ۲ لیتر در سال برآورد شده است. به‌دلیل محدودیت‌های قانونی، دسترسی به الکل اغلب به‌صورت قاچاق انجام می‌شود.
به‌دلیل غیرقانونی بودن مصرف الکل، آمار رسمی درباره حوادث مرتبط با آن کمتر منتشر می‌شود. اما گزارش‌های مربوط به مرگ‌ومیر ناشی از مصرف الکل تقلبی در سال‌های اخیر، به‌ویژه در موارد مسمومیت الکلی، افزایش یافته است. همچنین گزارش‌های غیررسمی از تصادفات رانندگی و جرایم اجتماعی مرتبط با مصرف الکل در برخی مناطق وجود دارد.
ایالات متحده یکی از کشور‌هایی است که مصرف الکل در آن مجاز و شایع است. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سرانه مصرف الکل در آمریکا حدود ۹.۸ لیتر در سال است. مصرف الکل در این کشور به‌طور کلی در میان بزرگسالان بسیار رایج است و انواع مختلفی از مشروبات الکلی در دسترس است.
در آمریکا، مصرف بیش از حد الکل منجر به بسیاری از تصادفات رانندگی، خشونت‌های خانگی، جرایم، و مشکلات بهداشتی می‌شود. در این کشور سالانه حدود ۹۵،۰۰۰ مرگ به دلیل مصرف بیش از حد الکل رخ می‌دهد. همچنین، ۱۰.۵ هزار مرگ به علت رانندگی در حالت مستی و ۴۷.۵ هزار مرگ و میر به علت نارسایی طولانی مدت سلامتی ناشی از نوشیدن الکل رخ می‌دهد. مصرف الکل یکی از عوامل اصلی تصادفات مرگبار رانندگی به شمار می‌آید و حدود ۲۸ درصد از تصادفات رانندگی مرگبار به دلیل مصرف الکل است.
در ترکیه، مصرف الکل قانونی است، اما با محدودیت‌هایی همراه است. دولت ترکیه در سال‌های اخیر قوانین سخت‌گیرانه‌تری در مورد فروش و تبلیغات الکل اعمال کرده است. سرانه مصرف الکل در ترکیه حدود ۲.۴ لیتر در سال گزارش شده است. فرهنگ مصرف الکل در ترکیه بیشتر در شهر‌های بزرگ و مناطق توریستی رایج است.
در ترکیه، مصرف الکل یکی از دلایل حوادث رانندگی و برخی خشونت‌های اجتماعی محسوب می‌شود. با این حال، به‌دلیل فرهنگ مذهبی و اجتماعی محافظه‌کارانه، میزان حوادث ناشی از مصرف الکل نسبت به کشور‌های غربی کمتر است. دولت ترکیه همچنین اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند ممنوعیت رانندگی در حالت مستی را به‌شدت اجرا می‌کند.
در امارات متحده عربی، قوانین مربوط به مصرف الکل بین امیرنشین‌ها متفاوت است. در برخی از امیرنشین‌ها مانند دبی و ابوظبی، مصرف الکل با داشتن مجوز قانونی است، اما در دیگر امیرنشین‌ها مصرف آن ممنوع است. سرانه مصرف الکل در امارات حدود ۳.۸ لیتر در سال است و بیشتر این مصرف به گردشگران و مهاجران مربوط می‌شود.
امارات به‌ویژه در دبی و ابوظبی به دلیل تعداد زیاد گردشگران، با مواردی از تصادفات رانندگی، خشونت‌های ناشی از مستی و رفتار‌های نامناسب مواجه است. با این حال، مجازات‌های شدید برای رانندگی در حالت مستی اعمال می‌شود که شامل جریمه‌های سنگین، حبس و اخراج از کشور برای افراد خارجی است.
فرانسه به‌عنوان یکی از کشور‌هایی با سابقه طولانی در تولید و مصرف مشروبات الکلی شناخته می‌شود. سرانه مصرف الکل در این کشور حدود ۱۱.۷ لیتر در سال است. نوشیدن شراب بخشی از فرهنگ غذایی فرانسه است و مصرف الکل در بسیاری از مراسم‌های اجتماعی رایج است.
مصرف زیاد الکل در فرانسه منجر به حوادث متعددی مانند تصادفات رانندگی، خشونت‌های خیابانی و مشکلات سلامتی می‌شود. به‌طور خاص، الکل یکی از عوامل اصلی تصادفات رانندگی مرگبار در این کشور است. دولت فرانسه در سال‌های اخیر قوانینی را برای محدود کردن میزان مجاز الکل در خون رانندگان و کنترل فروش الکل به جوانان وضع کرده است.
در اسپانیا نیز مانند فرانسه، مصرف الکل بخشی از فرهنگ اجتماعی است. سرانه مصرف الکل در اسپانیا حدود ۱۰ لیتر در سال است. نوشیدنی‌هایی مانند شراب و آبجو در بسیاری از مهمانی‌ها و رویداد‌های اجتماعی حضور دارند و مصرف الکل در این کشور به‌طور گسترده پذیرفته شده است.
در اسپانیا، مانند دیگر کشور‌های اروپایی، مصرف الکل می‌تواند منجر به تصادفات رانندگی، خشونت‌های خیابانی و مشکلات سلامتی شود. هرچند قوانین سختگیرانه‌ای برای جلوگیری از رانندگی در حالت مستی اعمال می‌شود، اما حوادث مربوط به الکل همچنان یکی از چالش‌های مهم محسوب می‌شود.
ایتالیا به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ شراب در جهان شناخته می‌شود. سرانه مصرف الکل در ایتالیا حدود ۷.۸ لیتر در سال است. نوشیدن شراب بخشی از زندگی روزمره در ایتالیا است، اما الگو‌های مصرف در این کشور نسبتاً متعادل است و مصرف مفرط الکل کمتر دیده می‌شود.
در ایتالیا نیز مانند فرانسه و اسپانیا، مصرف الکل به حوادث رانندگی، خشونت‌های خیابانی و مشکلات سلامتی منجر می‌شود. با این حال، به‌دلیل فرهنگ مصرف متعادل‌تر، حوادث ناشی از مصرف الکل در این کشور نسبتاً کمتر از سایر کشور‌های اروپایی است.
مصرف الکل و پیامد‌های آن در هر کشور بسته به فرهنگ، قوانین و سیاست‌های دولتی متفاوت است. در کشور‌هایی مانند ایران و ترکیه، به‌دلیل محدودیت‌های قانونی، سرانه مصرف پایین‌تر و مشکلات ناشی از مصرف الکل بیشتر به مسمومیت‌های ناشی از الکل تقلبی و قاچاق محدود می‌شود. در مقابل، در کشور‌های غربی مانند فرانسه و اسپانیا، اگرچه سرانه مصرف بالاتر است، اما قوانین سختگیرانه‌ای برای مدیریت حوادث ناشی از مصرف الکل وضع شده است.
در پنج سال اخیر، بسیاری از کشور‌ها تلاش کرده‌اند با وضع جریمه‌های سنگین‌تر و اعمال محدودیت‌های بیشتر برای رانندگی در حالت مستی، به کاهش حوادث ناشی از مصرف الکل بپردازند. برای مثال کمتر از چهار ماه پیش جریمه رانندگی در حالت مستی در ایران به یک میلیون و پانصد هزارتومان رسید که باعث تعجب خیلی‌ها شد و بسیاری را هم به خنده انداخت.
مصرف الکل در ایران به‌طور کلی غیرقانونی است، اما در مواردی که رانندگی در حالت مستی ثابت شود، جریمه نسبتا کمی برای فرد در نظر گرفته می‌شود. پلیس راهنمایی و رانندگی از ابزار‌های مانند آزمایش خون برای تشخیص مصرف الکل استفاده می‌کند. اگر مصرف الکل ثابت شود:
جریمه نقدی یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی اعمال می‌شود.
حبس کوتاه‌مدت (دو ماه) یا حتی بلندمدت (شش ماه) برای تکرار جرایم در نظر گرفته می‌شود.
توقیف وسیله نقلیه و لغو گواهینامه رانندگی تا شش ماه نیز ممکن است.
با توجه به غیرقانونی بودن مصرف الکل، جریمه‌های رانندگی در حالت مستی در ایران بازدارنده بوده است، اما به‌دلیل مصرف غیرقانونی الکل، همچنان مواردی از تصادفات ناشی از مصرف گزارش می‌شود. البته که آماری رسمی از میزان کاهش این حوادث در دسترس نیست؛ اما باید باور داشته باشیم که حتی یک مورد تصادف و یا خشونت و نزاع به دلیل مستی که موجب ترسی عده‌ای دیگر می‌شود نیز زیاد است.
در آمریکا، قوانین مربوط به رانندگی در حالت مستی در هر ایالت متفاوت است، اما به‌طور کلی، اگر میزان الکل در خون (BAC) فرد بیشتر از ۰.۰۸ درصد باشد، فرد متخلف شناخته می‌شود. جریمه‌ها شامل:
جریمه نقدی سنگین (در ایالات مختلف بین ۵۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار)
حبس از چند روز تا چند ماه
توقیف گواهینامه رانندگی برای مدت زمان مشخص (بین ۶ ماه تا چند سال)
در برخی ایالات، استفاده از دستگاه‌های Interlock که از رانندگی فرد پس از مصرف الکل جلوگیری می‌کند.
آمار‌های پنج سال اخیر نشان می‌دهد که موارد رانندگی در حالت مستی به‌طور کلی کاهش یافته است، اما هنوز حدود ۲۸ درصد از تصادفات مرگبار در ایالات متحده مربوط به مصرف الکل است. هرچند جریمه‌های سنگین تاثیرگذار بوده‌اند، اما همچنان چالش‌های مرتبط با فرهنگ مصرف الکل وجود دارد و همین امر این موضوع را به یکی از ترند‌های همیشگی ایالات متحده تبدیل کرده است.
در ترکیه، میزان مجاز الکل در خون (BAC) برای رانندگی ۰.۰۵ درصد است. جریمه‌ها شامل:
جریمه نقدی معادل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ لیر (حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار)
توقیف گواهینامه رانندگی به مدت ۶ ماه تا ۲ سال
در موارد تکرار جرم، ممکن است حبس نیز اعمال شود.
دولت ترکیه در سال‌های اخیر جریمه‌های رانندگی در حالت مستی را افزایش داده و به‌طور کلی، این اقدام تاثیرگذار بوده است. کاهش موارد رانندگی در حالت مستی و تصادفات ناشی از آن مشاهده شده، هرچند همچنان مواردی از حوادث گزارش می‌شود.
در امارات متحده عربی، صفر درصد الکل در خون برای رانندگان مجاز است. در صورتی که فرد در حالت مستی رانندگی کند، جریمه‌های زیر اعمال می‌شود:
جریمه نقدی بسیار سنگین (تا ۲۰،۰۰۰ درهم، معادل حدود ۵۵۰۰ دلار)
حبس کوتاه‌مدت یا بلندمدت
توقیف گواهینامه رانندگی تا ۱۲ ماه
در موارد شدیدتر، اخراج افراد خارجی از کشور
در امارات، جریمه‌های سنگین تأثیر بسیار زیادی بر کاهش رانندگی در حالت مستی داشته است. آمار‌های پنج سال اخیر نشان می‌دهند که موارد تصادفات ناشی از مصرف الکل به‌ویژه در دبی و ابوظبی به میزان چشمگیری کاهش یافته است.
در فرانسه، میزان مجاز الکل در خون برای رانندگی ۰.۰۵ درصد است. جریمه‌ها شامل:
جریمه نقدی تا ۴۵۰۰ یورو
توقیف گواهینامه رانندگی تا ۳ سال
حبس تا ۲ سال برای موارد شدید
در سال‌های اخیر، دولت فرانسه تلاش کرده با افزایش جریمه‌ها و اعمال محدودیت‌های بیشتر، موارد رانندگی در حالت مستی را کاهش دهد. آمار‌ها نشان می‌دهند که تصادفات ناشی از مصرف الکل رو به کاهش است، اما همچنان یکی از عوامل اصلی تصادفات مرگبار محسوب می‌شود.
در اسپانیا نیز میزان مجاز الکل در خون برای رانندگی ۰.۰۵ درصد است. جریمه‌ها شامل:
جریمه نقدی تا ۱۰۰۰ یورو
توقیف گواهینامه رانندگی تا ۱ سال
در موارد شدیدتر، حبس تا ۶ ماه
آمار‌های پنج سال اخیر نشان می‌دهد که جریمه‌های اعمال‌شده در اسپانیا تأثیر خوبی بر کاهش موارد رانندگی در حالت مستی داشته است. دولت اسپانیا برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی را نیز برای کاهش رانندگی در حالت مستی به کار گرفته است.
در ایتالیا، میزان مجاز الکل در خون برای رانندگی ۰.۰۵ درصد است. جریمه‌ها شامل:
جریمه نقدی تا ۶۰۰۰ یورو
حبس تا ۱ سال
توقیف گواهینامه رانندگی تا ۲ سال
در پنج سال اخیر، افزایش جریمه‌ها در ایتالیا تاثیر مثبت بر کاهش حوادث رانندگی ناشی از مصرف الکل داشته است. با این حال، حوادث ناشی از رانندگی در حالت مستی همچنان به‌ویژه در مناطق توریستی مشاهده می‌شود.
در مجموع، افزایش جریمه‌ها و اعمال محدودیت‌های قانونی در بسیاری از کشور‌ها تأثیر مثبتی بر کاهش رانندگی در حالت مستی و حوادث ناشی از آن داشته است. درحالی که جریمه یک میلیون و پانصد هزارتومانی رانندگی در حالت مستی در ایران نه تنها سنگین و بازدارنده نیست، بلکه به دلیل پایین بودن نرخ، احتمال انجام این عمل را بالا خواهد برد.
