مهم‌ترین عدد‌های بودجه دولت کدام‌ها هستند؟ / ابهام درباره مهم‌ترین عدد

بودجه دولت چهاردهم تقدیم مجلس شد؛ در روز تقدیم بودجه رییس‌جمهور با اشاره به قیمت تمام شده بنزین برای دولت که ۸ هزار تومان است، نخستین اخطار افزایش قانونی قیمت بنزین را صادر کرد.

اما هنوز دو روز نگذشته بود که برخی اعضای دولت در آن، اما و اگر آوردند. رییس‌جمهور عدد دیگری هم عنوان کرد و از هزینه ۹۰ همتی واردات بنزین در سال‌جاری خبر داد که بنا به محاسبات کارشناسان در سال ۱۴۰۴ باید به ۱۲۰ همت برسد. با این حال در بودجه تقدیمی دولت این رقم برای واردات بنزین ۶۵ همت تعیین شده است؛ در مجموع این نخستین کلاف بودجه اولی است که پزشکیان به مجلس تقدیم کرد.

دولت چهاردهم زودتر از هر دولت دیگری (حتی دولت‌هایی که پس از روز‌های بی‌ثبات پس از انقلاب بر سر کار آمدند) مجبور شد بودجه دولت را بنویسد. موقعیت دولت پزشکیان را از این نظر حتی می‌توان دشوارتر از روسای نخستین دولت‌های پس از انقلاب دانست.

اکنون مسعود ریاست دولتی را عهده‌دار شده است که شرایط بد دولت بی‌سابقه است: بنا به برخی گزارش‌های غیررسمی منابع ارزی کشور حتی از دوران دشوار سال‌های جنگ مستقیم با عراق هم بیشتر تحت فشار قرار دارد؛ آمار غیررسمی، اما به نسبتا نزدیک به واقعیت می‌گوید بیش از ۷۵ درصد ارزی که به اصطلاح اهل بازار ارز مرغوب شناخته می‌شود -منظور از آن دلار و یورو است- تحت نظارت مستقیم نیرو‌های متخاصم با ایران قرار دارد.

پزشکیان همان اول سخنرانی‌اش به مقوله بنزین پرداخت و گفت: تولید بنزین در داخل لیتری ۸ هزار تومان برای دولت تمام می‌شود و اگر وارداتی باشد تا ۴۰ هزار تومان نیز بالا می‌رود.

پس از سخنان رییس جمهور، ریاست سازمان برنامه و بودجه او از احتمال افزایش قیمت بنزین در سال ۱۴۰۴ خبر داد. پورمحمدی سخنان رییس جمهور را تکمیل کرد و گفت اگر بنزین را گران نکنیم باید از گندم بزنیم. به شکل عددی تنها به مهم‌ترین عدد بودجه که عموما در جدول ششم منابع جای می‌گیرد اشاره کرد: بهای هر بشکه نفت سال ۱۴۰۴ که ۵۷.۷ یورو معادل ۶۰ دلار تعیین شده است.

رپیس دولت چهاردهم مانند دیگر روسای جمهور که از بودجه تقدیمی خود دفاع می‌کنند سخنان تبلیغاتی هم گفت. گفت همین الساعه پول کشاورزان را می‌دهد.

پس از خلف وعده دولت‌ها در مواردی، چون همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، کسی گوشش بدهکار اینجور ادعا‌ها نخواهد شد، اما این بار مسعود وفا کرد و سر کیسه را برای گندمکاران و معلمان اندکی شل‌تر کرد.

با این حال به رسم مالوف سیاستمداران ایرانی، درد را نشان داد، اما درمان را نه. مشخص نیست راه‌حل دولت برای این مشکلات چیست و برنامه‌اش برای رفع انواع ناترازی‌های موجود چیست.

مسعود وقت شناس و ایرانی فهیم

انصاف این است که به امتیاز مسعود پزشکیان نسبت به دولت سیزدهم و با فاصله بسیار زیاد از دولت شاهکار دکتر احمدی‌نژاد، اشاره کنیم که عبارت باشد از وقت شناسی؛ صفتی غریبه با عمده ایرانی‌ها. دولت سیزدهم در عمل نشان داد هیچ تصوری از گذر زمان ندارد و حتی پس از مدت‌ها تاخیر، بودجه‌ای را تقدیم همین رییس مجلس کنونی کرد که او نخوانده متوجه شد باید آن را بازنگری کند.

سردرگمی مهم‌ترین رقم بودجه سال ۱۴۰۴

صراحت مسعود پزشکیان که از روز نخست درباره وضعیت نامناسب و غیرمنطقی قیمت بنزین، حداقل با توجه به سطح مصرف و تولید کنونی بنزین تذکر داد، در خود دولت با واکنشی محتاطانه در جهت مقید و محدود کردن این تصمیم مواجه شد.

پزشکیان روز تقدیم بودجه قیمت تمام شده بنزین را ۸ هزار تومان اعلام کرد و سپس رییس سازمان برنامه و بودجه به مردم این هشدار منطقی را منتقل کرد که بنزین ارزان جیب کسی را خالی نمی‌کند، مگر خود مردم را.

اما واکنش بعدی برخی اعضای دولت را باید واکنشی عجیب توصیف کرد؛ سخنگوی دولت، که محدوده اختیارات او قطعا در سطح تصمیم‌گیری نیست با رد سخنان تصمیم‌گیران اصلی، بنزین ۸ هزار تومانی در بودجه ۱۴۰۴ را منتفی اعلام کرد؛ اما نه صددرصد. 

فاطمه مهاجرانی گفت هیچ گونه افزایش قیمت در کار نخواهد بود مگر با اطلاع و مشورت مردم تا حداقل فشار به اقشار مختلف وارد شود. با توجه به اطلاع چندباره رییس‌جمهور چنین سخنی در را به روی تفسیر‌های مختلف باز می‌گذارد؛ از جمله تذکر نهاد‌های خارج از دولت که امری سابقه‌دار است.

با این حال برخی ناظران این رویه، یعنی قانع کردن مردم تا جای ممکن برای حل مشکل قیمت بنزین را در مجموع مثبت ارزیابی می‌کنند.

اما نکته اصلی که مربوط به ارقام بودجه می‌شود و سوال جدی ایجاد می‌کند تعیین رقم ۶۵ همت برای واردات بنزین در بودجه کنونی است.

چنانچه پزشکیان گفت سال گذشته ۹۰ همت و امسال بنا به محاسبات کارشناسان ۱۲۰ همت برای واردات بنزین بودجه نیاز است. این گره اصلی بودجه تاکنون محسوب می‌شود که در میان اخبار نظامی امنیتی اخیر گم شده، با این که شاید از منظر امنیت کم اهمیت‌تر از بمب و موشک نباشد.