آمارهای رسمی که از سوی سیستم بانکی و دولت درباره «مسکن ملی» اعلام شده است، نشان میدهد: جای بانکها و مردم در این طرح کاملا عوض (وارونه) شده است.
به شکل طبیعی و کاملا قابل انتظار، تسهیلات ساخت مسکن باید حداقل ۷۰ درصد از «هزینه ساخت و تامین مسکن» به ویژه در طرحهای حمایتی را پوشش دهد. این اتفاق در مسکن مهر افتاد به این معنا که پیشخریداران مسکن مهر در اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰، با پرداخت ۱۰ میلیون تومان آورده نقدی در آن مقطع، به پشتوانه ۲۵ میلیون تومان تسهیلات بانکی، توانستند صاحب آن خانهها شوند.
اما در «مسکن ملی»، نقش بانک و پیشخریدار، برعکس شده است. درواقع بانکها نتوانسته یا نخواستهاند که ۷۰ درصد هزینه ساخت مسکن ملی را تامین کنند. طبق یک آمار رسمی، بانکها تاکنون ۱۶۰هزار میلیارد تومان تسهیلات به پروژههای مسکن ملی پرداخت کردهاند. اما مردم یعنی حدود ۸۰۰هزار خانوار ثبتنامکننده در طرح، ۳۰۰ همت «آورده نقدی» پرداخت کردهاند.
این یعنی، «سهم ناچیز تسهیلات بانکی» در طرحی که دولت قول داده است «کلید مسکن را با قیمت پایین (ارزان) به خانهدارها تحویل میدهد». در حالی آورده بانکها در طرح مسکن ملی آب رفته است که این طرح قرار بود با حمایت و همکاری بانکها اجرایی شود؛ بهنحوی که با کمترین فشار، امکان خانهدار شدن دهکهای پایین درآمدی در کشور را فراهم کند. با این وجود وضعیت کنونی از آمار تسهیلات پرداخت شده در این طرح نشان از آن دارد که وعده حمایت دولت از خانهدار شدن اقشار ضعیف به نتیجه مطلوب نرسیده است.