۸۹ درصد از کل سرقت‌های خودرو در ایران، در سال ۱۴۰۲ مربوط به پراید و انواع پژو بوده است آمار‌های پلیس نشان می‌دهد خودرو‌های مدل سال ۸۹ به پایین، بالاترین آمار سرقت را در کشور دارند.
جدیدترین گزارش منتشرشده از سرقت خودرو در تهران نشان می‌دهد، شهر تهران با ۱۳ هزار و ۸۷۷ مورد، خراسان رضوی با ۷ هزار و ۱۳۷ مورد، استان اصفهان با ۶ هزار و ۷۱۲ مورد، غرب استان تهران با ۶ هزار و ۲۱۵ مورد، استان البرز با ۴ هزار و ۶۰۵ مورد و استان آذربایجان شرقی با ۴ هزار و ۱۷ مورد، به‌ترتیب بیشترین موارد سرقت خودرو در کشور را دارند. شهر تهران در دزدیده شدن خودروهایش صدرنشین است و پژو و پراید با سهم ۸۹ درصدی، بیشتر از سایر خودروها دزدیده می‌شوند. این آمار را پلیس براساس داده‌های سال ۱۴۰۲ اعلام کرده است.
به گزارش هم میهن، روز گذشته یکی از کسب‌وکار‌ها در حوزه فناوری، نشستی برگزار کرد تا پس از پنج سال هم از تولید محصولش که یک ردیاب خودروست، توضیح دهد و هم آماری از میزان سرقت خودروها در کشور و تاثیر استفاده از ردیاب‌های خودرو برای جلوگیری از سرقت ارائه دهد. این تولیدکننده، برای ارزیابی دیدگاه مردم درباره امنیت خودروها در برابر سرقت، با همکاری یک آژانس تحقیقات افکار عمومی با مشارکت ۵۰۰ نفر از کاربران این ردیاب، همچنین سایر افراد صورت گرفت که نتایج قابل توجهی داشت.
براساس نتایج این نظرسنجی، ۶۸ درصد افراد بیش از گذشته نگران سرقت خودرو هستند. در این میان زنان بیش از مردان احساس می‌کنند که در پنج سال گذشته میزان سرقت وسایل نقلیه در کشور بالا رفته است؛ ۷۶ درصد زنان در برابر ۶۸ درصد مردان شرکت‌کننده در این نظرسنجی.
یوسف دوست‌حسینی، مدیر این کسب‌وکار و متخصص حوزه فناوری و اطلاعات، جزئیاتی از آمار جمع آوری شده با همکاری فراجا را اعلام کرد.
براساس اطلاعات ارائه‌شده از سوی پلیس فراجا، شهر تهران صدرنشین تعداد سرقت خودرو در کشور است، تعداد سرقت‌های گزارش شده در پلیس آگاهی غرب استان تهران، به تنهایی بیشتر از بسیاری از استان‌های کشور است. بعد از شهر تهران، استان‌های خراسان رضوی و اصفهان، هم‌زمان با جمعیت بالاتری که نسبت به دیگر استان‌ها دارند، در صدر این فهرست قرار گرفته‌اند.
پرسرقت‌ترین مناطق سرفرماندهی‌های فراجا برای سرقت خودرو در سال ۱۴۰۲ به این ترتیب است: شهر تهران ۱۳ هزار و ۸۷۷ مورد، خراسان رضوی ۷ هزار و ۱۳۷ مورد، استان اصفهان ۶ هزار و ۷۱۲ مورد، غرب استان تهران ۶ هزار و ۲۱۵ مورد، استان البرز ۴ هزار و ۶۰۵ مورد و استان آذربایجان شرقی ۴ هزار و ۱۷ مورد.
در سال ۱۴۰۲، میزان ثبت سرقت عددی معادل ۷۶ هزار و ۷۰۰ خودرو در کشور بود، یعنی ۸۶/۳ سرقت خودرو به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت. ۴۴ درصد از کل سرقت‌های خودرو در تهران ثبت شده که معادل عددی بیش از ۱۸ هزار و ۶۰۶ مورد بوده است. ۸۹ درصد از کل سرقت‌های خودرو در ایران، در سال ۱۴۰۲ مربوط به پراید و انواع پژو بوده. آمار‌های پلیس نشان می‌دهد خودرو‌های مدل سال ۸۹ به پایین، بالاترین آمار سرقت را در کشور دارند. تحریک قفل مرکزی، استفاده از سیم مفتولی، کج کردن در، شکستن شیشه و توپی‌زنی از پرتکرارترین روش‌های سرقت خودرو است.
سرقت با سوئیچ روشن، ایجاد تصادف ساختگی، سرقت تحت پوشش مامور، سرقت تحت پوشش خریدار و حمل با جرثقیل، از دیگر روش‌های پرتکرار سرقت خودروست. تجهیز به ردیاب جی‌پی‌اس، تجهیز خودرو به سوئیچ مخفی، استفاده از ابزار ضدسرقت مثل قفل فرمان و پدال، آژیر، دزدگیر، همچنین استفاده از فناوری روز برای ساخت کلید و سوئیچ، توصیه پلیس برای پیشگیری از سرقت است.
مطالعاتی که از سوی این تولیدکننده انجام شده نشان می‌دهد که آمار سرقت خودرو در ایران حتی از کشور‌های اروپایی پایین‌تر است، اما همین میزان سرقت، باتوجه به دارایی بودن خودرو، اثرات روانی و اجتماعی بسیاری برای افراد و خانواده‌های مالباخته دارد. در عین حال استفاده از ردیاب‌های خودرو کمک زیادی به کاهش سرقت و افزایش آمار کشفیات کرده است.
آنطور که برآورد شده، حدود ۴۰۰ میلیون تومان، قیمت ارزان‌ترین خودروی سواری صفر کیلومتر در ایران است، مقایسه این عدد با حداقل حقوق پایه در قانون کار نشان می‌دهد با درآمد ماهانه ۱۱ میلیون تومان، ارزان‌ترین خودروی صفر کیلومتر می‌تواند به اندازه ۳۶ ماه کارکرد یک نفر ارزش داشته باشد، یعنی با سرقت خودرو، سرمایه سه سال کار کردن یک فرد از دست می‌رود.
در شرایطی که بازار خودرو مثل بازار طلا و ارز تبدیل به یک بازار مالی شده و قیمت آن هر روز بالاتر می‌رود، نمی‌توان انتظار داشت که درآمد سه سال کار کردن، منتهی به خرید یک خودرو شود. به همین دلیل گفته می‌شود که خودرو شخصی قبل از اینکه یک کالای مصرفی باشد، تبدیل به یک کالای سرمایه‌ای شده است.
آمار به دست آمده از عملکرد اداره‌های پلیس آگاهی در کشور و جمع‌بندی آماری وقوع و کشف بیانگر این است که در سال ۱۴۰۲ از ۱۰۰ درصد خودرو‌های موجود در کشور، ۰/۲۶ درصد انواع خودروها مورد سرقت قرار گرفته‌اند که ۸۶/۲ درصد از این سرقت‌ها منجر به کشف شده، درحالی‌که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۱، با کاهش ۹/۱ درصدی سرقت و افزایش ۴/۱ درصدی کشف مواجه است.
بنابر اطلاعاتی که پلیس اعلام کرده، کمترین ایمنی خودرو مربوط به خودرو‌های پراید و انواع پژو با تولید سال‌های قبل از ۸۹ است. در حال حاضر بیشتر خودرو‌های مدل بالای ۱۴۰۱ تولید داخل، همچنین خودرو‌های مونتاژی وارداتی، از ایمنی قابل قبول‌تری در برابر سرقت برخوردارند. بر این اساس خودرو‌های مدل ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ حدود ۲۵ درصد از کل سرقت‌ها و خودرو‌های قبل از سال ۱۳۹۲، ۷۵ درصد از سرقت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. خودرو‌های مدل هر یک از سال‌های بین ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ یک تا دو درصد کل سرقت‌های سال ۱۴۰۲ را به خود اختصاص داده‌اند. این گزارش نشان می‌دهد که بیشترین خودرو‌های سرقتی، تولیدشده سال ۸۴ بوده‌اند.
تهران چه وضعیتی دارد؟ بنا بر این گزارش، آمار سرقت خودرو در شهر تهران در سال ۱۴۰۲ به این صورت است: ۱۸ هزار و ۶۰۶ خودروی سرقت‌شده، سهم ۲۴ درصدی سرقت خودرو در تهران نسبت به کل کشور، ۱۵/۴ درصد کاهش سرقت خودرو در تهران. تعداد خودرو‌هایی هم که در این سال کشف شده، ۱۳ هزار و ۲۷۹ دستگاه و کشف آن هم ۱۷ درصد است.
براساس گزارش پلیس، در سال ۱۴۰۲، ۷۶ هزار و ۷۰۰ خودرو به سرقت رفته‌اند. براساس اعلام فراجا، در پایان سال ۱۴۰۲، ۲۹ میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو در ایران دارای پلاک فعال بوده‌اند. در این میان آمار کشف خودرو‌های سرقتی در ایران در سال ۱۴۰۲ هم، ۶۶ هزار و ۱۰۰ دستگاه بوده است.
در سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۴۳ هزار و ۵۷۶ بار در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی درباره سرقت خودرو صحبت شده است. در ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۲ نسبت به ماه‌های ابتدایی، محتوا‌های مرتبط با سرقت خودرو در شبکه‌های اجتماعی، رشد چند برابری پیدا کرده است. این مسئله نشان دهنده بالا رفتن حساسیت عمومی و توجه به معضل سرقت است. بررسی‌ها نشان می‌دهد، ۷۳ درصد از جمعیت کشور معتقدند در پنج سال گذشته، آمار سرقت وسایل نقلیه افزایش یافته است.
احساس ناامنی در شهر‌های بزرگ بیشتر از شهر‌های کوچک و روستاهاست. ۶۹ درصد از مالکان خودرو‌های زیر دو میلیارد تومان و ۴۷ درصد مالکان خودرو‌های بالای دو میلیارد تومان معتقدند که در پنج سال گذشته، آمار سرقت وسایل نقلیه صعودی بوده است. تلقی ساکنان شهر‌های بزرگ از میزان سرقت خودرو در سال‌های اخیر با تلقی ساکنان روستا‌ها تفاوت قابل توجهی دارد.
درحالی‌که ۷۰ درصد از ساکنان شهر‌های بزرگ معتقدند که میزان سرقت در پنج سال گذشته رشد کرده در شهر‌های کوچک، بیشتر افراد ـ ۶۴ درصد ـ معتقدند میزان سرقت در این سال‌ها تغییر نکرده یا حتی کمتر شده است. از طرفی بیشتر پاسخ‌دهندگان ـ ۴۵ درصد ـ اظهار کرده‌اند که احساس می‌کنند سرقت خودرو در پنج سال گذشته کاهش یافته و تقریباً نصف میزان شهرنشین‌ها ـ ۳۶ درصد ـ اظهار کرده‌اند که تعداد سرقت خودرو و موتور بالا رفته است.
نتایج این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد، ادراک امنیت برای سالمندان بیشتر از جوانان است، درحالی‌که ۷۷ درصد جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله معتقدند، میزان سرقت خودرو در کشور طی پنج سال گذشته افزایش یافته، این نسبت با افزایش سن، کمتر شده و درنهایت ۵۰ درصد از افراد بالای ۶۵ سال چنین تلقی‌ای از تغییرات روند سرقت خودرو در کشور دارند. همچنین درحالی‌که ۶۸ درصد شرکت‌کنندگان در نظرسنجی کل کشور، تلقی‌شان از روند سرقت خودرو در سال‌های گذشته صعودی است، در استان‌های بزرگ این نسبت بسیار بالاتر است و بعضاً به ۸۱ درصد ـ آذربایجان شرقی ـ می‌رسد. به‌طور دقیق‌تر ۷۸ درصد از تهرانی‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی، معتقدند که میزان سرقت در کشور طی سال‌های گذشته افزایش یافته است.
در بخشی از این گزارش به آمار جهانی سرقت خودرو و وضعیت ایران اشاره شده است. از میان کشور‌های جهان، نیوزیلند با نرخ سرقت یک هزار و ۱۷۲ مورد به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، بیشترین آمار سرقت خودرو را در دنیا دارد، این نرخ معمولاً برای کشور‌های مورد بررسی، حدود ۱۰۰ مورد به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. بعد از نیوزیلند، اروگوئه، ایتالیا، ایالات‌متحده آمریکا و یونان به چشم می‌خورند.
بعد از آنها هم به‌ترتیب سوئد، استرالیا، انگلستان، هلند، شیلی، مکزیک، فلاند، پرتغال، سوئیس و کلمبیا قرار دارد و بعد از کلمبیا، ایران دیده می‌شود. در تمام کشور‌های دنیا، سارقان دنبال خودرو‌های قدیمی‌تر می‌روند. پژوهشی که در سال ۲۰۲۰ از سوی اف‌بی‌آی انجام شد، نشان داد بیشترین خودرو‌های سرقتی این کشور، مربوط به مدل‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۶ است.
فورد پیکاپ، شورلت پیکاپ و هوندا سیویک، بیشترین تعداد سرقت‌های خودرو را در آمریکا به خود اختصاص دادند. در بین خودرو‌هایی که مدل‌های جدیدترشان بیشتر سرقت می‌شوند، نام نیسان آلتیما و تویوتا کرولا به چشم می‌خورد. کشور کانادا هم در سال ۲۰۲۳ نرخ سرقت ۲۸۶ مورد به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر را تجربه کرده که این عدد بیش از چهار برابر میانگین جهانی است، روند تغییرات نرخ سرقت در کانادا از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ عموماً نزولی بوده که دلیل آن، استفاده از تکنولوژی در خودروها و ابزار‌های پیشگیری از سرقت بوده است.
در سال‌های اخیر، اما این روند متوقف و اخیراً صعودی شده است، به‌طوری‌که در سال ۲۰۲۳ نرخ سرقت در کانادا پنج درصد نسبت به سال ۲۰۲۲ رشد کرده است. گزارش‌های جدید از سرقت خودرو در ایتالیا با ۵۹ میلیون نفر جمعیت هم نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۳ این کشور ۱۳۲ هزار مورد سرقت خودرو داشته است. این آمار نشان می‌دهد که نرخ سرقت خودرو در این کشور، معادل ۲۲۱ مورد به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است، میزان سرقت در این کشور نسبت به سال ۲۰۲۲، حکایت از رشد ۷ درصدی دارد. سه مدل فیات، یعنی فیات پاندا، فیات ۵۰۰ و فیات پانتو، بالاترین سهم را در سرقت‌ها دارند. ۸۰ درصد سرقت خودرو در ایتالیا، مربوط به شهر‌های کامپانیا، لاتزیو، پوگلیا، سیسیل و لامباردی است.
آمار سرقت خودرو در فرانسه هم نشان دهنده رشد ۱۹ درصدی در دو سال گذشته دارد. دو مدل خودرو مگان ۴ و کلیو ۴، از شرکت رنو، بیشترین تعداد سرقت خودرو را در فرانسه داشته‌اند. براساس این گزارش، بیش از ۷۰ هزار خودرو در این کشور طی سال ۲۰۲۳ سرقت شده که در مقایسه با سال ۲۰۲۱ رشد ۱۹ درصدی را نشان می‌دهد. بعد از رنو، انواع مدل‌های پژو، به‌طور خاص پژو ۲۰۰۸ و انواع مدل‌های تویوتا در رتبه‌های بعدی بالاترین آمار سرقت در فرانسه قرار گرفته‌اند.
پلیس انگلستان هم در سال ۲۰۲۳ از سرقت ۶۴ هزار خودرو در این کشور خبر داده است که این آمار پنج درصد بالاتر از آمار ارائه‌شده در سال ۲۰۲۲ است. سه برند؛ لکسوز، لندرور و جگوار بیشترین آمار سرقت خودرو در انگلستان را دارند. سرقت خودرو در اسپانیا هم قابل توجه است. ۳۱ هزار خودرو در سال ۲۰۲۳ در این کشور دزدیده شده‌اند، این عدد نسبت به آمار سال قبل از آن، ۱۷ درصد بالا رفته است، بنز، بی‌ام‌و و تویوتا بیشترین آمار سرقت خودرو در بین برند‌ها را دارد.
آلمان هم مانند دیگر کشور‌های اروپایی با رشد آمار سرقت خودرو در سال ۲۰۲۳ مواجه شده است. پلیس این کشور می‌گوید در این سال نزدیک به ۳۰ هزار خودرو دزدیده شده که نسبت به سال گذشته ۱۷/۵ درصد افزایش یافته است. جیپ گرند چروکی، کیا استینگر و رنج روور، بالاترین آمار سرقت خودرو در آلمان در بین مدل‌های مختلف را به خود اختصاص داده‌اند.
نرخ سرقت خودرو در این کشور‌ها حداقل ۲۲۰ مورد به‌ازای هر ۱۰۰ هزا نفر است. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، آخرین‌بار در سال ۲۰۱۸ گزارش رسمی درباره سرقت خودرو در سطح جهان منتشر کرد. براساس این گزارش، میانگین نرخ سرقت خودرو در دنیا، معادل ۸۵/۳ به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. مقایسه این عدد با گزارش‌های پلیس ایران نشان می‌دهد که میزان سرقت در ایران تا حد زیادی به میانگین جهانی نزدیک است. در ایران ۸۶/۳ مورد نسبت خودرو‌های سرقتی به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است و میانگین جهانی ۸۵/۳ نسبت سرقت خودرو به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است.
علی فتوت احمدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف و مدیرعامل شرکت تولیدکننده در این نشست به مسئله ادراک جامعه از امنیت اشاره کرد. به گفته او، با اینکه آمار سرقت در ایران نزدیک به متوسط جهانی است، اما مردم احساس ناامنی روانی دارند. یوسف دوست‌حسینی هم به‌عنوان متخصص حوزه فناوری و اطلاعات و مدیر این کسب‌وکار توضیح داد که بررسی‌ها نشان می‌دهد، احساس امنیت به سن افراد هم بستگی دارد: «در این بررسی مشخص شد که هرچقدر به قشر جوان نزدیکتر می‌شویم، نگرانی آنها نسبت به سرقت بالاتر می‌رود. درحالی‌که افراد میانسال دغدغه کمتری نسبت به این موضوع دارند.»
او در ادامه به سوالات خبرنگاران پاسخ داد و درباره اینکه چرا سارقان بیش از همه خودرو‌های قدیمی را سرقت می‌کنند، توضیح داد: «ضریب امنیتی خودرو‌های قدیمی کم است، به همین دلیل هم سارقان به سمت این خودروها می‌روند. البته نکته جالب اینجا بود که از طریق نصب همین ردیاب‌ها، ما با همکاری پلیس توانستیم به انبار موتورسیکلت‌های مسروقه برسیم.
یعنی این دستگاه‌ها در این زمینه هم می‌توانند کمک‌کننده باشند.» مدیران این شرکت، تاکید کردند که هدف آنها معرفی محصول نیست، بلکه در تلاشند تا نرخ آگاهی استفاده از این دستگاه‌ها را بالا ببرند تا ضریب امنیت خودروها بیشتر شود: «قیمت این محصول نیم‌درصد ارزش دارایی یک خودروست و با نصب آن می‌توان امنیت دارایی را به بیش از ۸۰ درصد رساند.»
خبرنگاری پرسید که حریم شخصی کاربران چطور تامین می‌شود؟ آن هم در شرایطی که با نصب این دستگاه، به‌راحتی می‌توان موقعیت قرار گرفتن خودرو را به دست آورد. دوست‌حسینی در این‌باره توضیح داد: «تمام داده‌های کاربران به‌صورت رمز‌نگاری شده و بدون نام وارد شده است، بنابراین نمی‌توان متوجه شد که این موقعیت مربوط به چه کسی است. ما ذیل قوانین کشور، حریم خصوصی کاربران را رعایت کرده‌ایم و این جزو تعهدات ما به کاربران است.»
براساس اعلام او، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارزش وسایل نقلیه شخصی در کشور بیش از ۱۰ هزار همت برآورد شده است. البته این عدد‌ها به‌دلیل شرایط تورم مضمن در کشور، تقریباً جایگزین پذیری‌اش تضعیف شده و تبدیل به یک دارایی شده است. یعنی از یک دارایی مصرفی تبدیل به یک دارایی سرمایه‌ای شده است. ردیاب جی‌پی‌اس یکی از موثرترین راهکار‌ها برای پیشگیری از سرقت خودروست: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ایران تنها دو درصد از مردم برای ایمنی وسایل نقلیه‌شان از این تجهیزات استفاده می‌کنند، درحالی‌که در کشور‌های توسعه‌یافته این عدد ۲۰ درصد است.»
به گفته او، بنا بر آنچه در گزارش‌های پلیس آمده، سارقان از روش‌های کلاسیک سرقت استفاده می‌کنند، بنابراین استفاده از فناوری برای جلوگیری از سرقت و افزایش امنیت خودروها با استفاده از این فناوری، می‌تواند نقش زیادی در تامین امنیت آنها دارد.
دوست‌حسینی در ادامه با نگاهی به وضعیت سرقت در کشور‌های جهان هم گفت: «آنچه در کشور‌های مختلف دیده می‌شود این است که شهر‌ها و کلان‌شهر‌ها بالاترین میزان سرقت را به خود اختصاص داده‌اند، در آمریکا هم مانند ایران، بیشتر از همه خودرو‌های قدیمی برای سارقان جذاب‌تر است و خودرو‌های جدید نرخ سرقت پایین‌تری دارند.» به گفته او، در قاره اروپا، پنج کشور بررسی شده که پرچمدار سرقت‌ها در این پنج کشور، ایتالیا با نزدیک به ۲۲۰ سرقت در هر ۱۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۳ بوده است.
