در حالی که اخیرا اظهارات میثم ظهوریان، نماینده مشهد مبنی بر این که برخی نمایندگان مجلس به شوخی رای همکاران خود را تغییر می‌دهند، موجب زیر سوال رفتن شأن نهاد قانونگذاری کشور در افکار عمومی شده است، محمدصالح جوکار، نماینده یزد در مجلس به دیده‌بان ایران می‌گوید که «برخی نمایندگان تر تخصص لازم و آگاهی کافی درباره برخی لوایح و مباحث مجلس برخوردار نیستند» و حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، نماینده ادوار مجلس نیز در گفت‌وگو با دیده بان ایران معتقد است که «شاهد کاهش روزافزون سطح نخبگی در مجلس قانونگذاری کشور هستیم. این کاهش سطح تخصص و تعهد باعث شده است که گروهی اقلیت در مجلس، قوانین و مقررات را «پخت و پز» کنند و اکثریت مجلس در جریان جزئیات امور نباشد.»
چندی پیش بود که نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی اظهارات جنجالی مطرح کرد. این نماینده مجلس در پی یک افشاگری اظهار کرد که برخی نمایندگان شوخی شوخی رای می‌دهند و جدی جدی قانون تصویب می‌کنند.
به گزارش دیده‌بان ایران، میثم ظهوریان ابوترابی، نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به محمدباقر قالیباف رئیس مجلس از او خواست که به نمایندگان تذکر دهد بدون اطلاع رای‌دهنده، دکمه رای‌گیری را خلاف نظر او فشار ندهند و رای نماینده را عوض نکنند.
«بچه‌ها شوخی شوخی سنگ می‌زدند و قورباغه‌ها جدی جدی می‌مردند»؛ این شعر مشهور از «اریش فرید» شاعر اتریشی است که این بار دوباره با تلخیش موضوع مهمی را در عرصه سیاسی یادآور می‌شود. این که در نهاد مجلس به عنوان قوه قانونگذار، برخی نمایندگان در بحث قانونگذاری از جدیت لازم برخوردار نیستند و برخی از آنها با تندروی قصد دارند تا نظرات جناحی خود را پیاده کنند؛ موضوعی که جای نگرانی دارد.
در همین راستا محمد صالح جوکار، نماینده یزد در مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران یادآور شد: «این که نمایندگان به شوخی، قانون تصویب می‌کنند، بیشتر شبیه ضرب‌المثل است و نمی‌تواند واقعی باشد، اما برخی نمایندگان از دیگران کمک می‌گیرند و در خصوص تصویب برخی از قوانین از نظرات سایر نمایندگان مجلس استفاده می‌کند.»
وی در واکنش به اظهارات میثم ظهوریان ابوترابی، نماینده مشهد در مجلس اظهار کرد: «اکثر نمایندگان در خصوص لوایح و بودجه، پژوهش و گفت‌وگو می‌کنند و هنگام نیاز در مورد آن بحث می‌کنند، اما برخی از نمایندگان از تخصص لازم و آگاهی کافی برای برخی از لوایح و مباحث مجلس برخوردار نیستند.»
جوکار همچنین خاطرنشان کرد: «در چنین مواردی، مرکز پژوهش مجلس کارشناسانی را برای مشاوره در اختیار نمایندگان مجلس می‌گذارد.»
اندیشمندان همواره بر لزوم تخصص‌گرایی و نخبه‌گزینی در نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر کشور تاکید دارد، زیرا آینده جامعه و روح و جسم و رفاه مردمان آن بسته به نظر این نهادها است و شاید در میان همه نهادهای کلان، قوه مقننه از جایگاه مهمتری برخوردار باشد.
حشمت‌الله فلاحت پیشه، نماینده ادوار مجلس نیز در واکنش به اظهارات اخیر میثم ظهوریان به خبرنگار دیده‌بان ایران گفت: در هر محیط کاری، شوخی و روابط غیررسمی میان افراد طبیعی است. این امر می‌تواند به بهبود روحیه و کاهش تنش‌های محیط کار کمک کند. اما در محیط‌هایی که وظایف خطیر و کلیدی برعهده افراد است، مانند نهادهای قانونگذاری و نظارتی، موضوع شوخی می‌تواند به یک بدعت خطرناک تبدیل شود. مجلس به عنوان نهاد اصلی قانونگذاری و نظارت در کشور، وظیفه‌ای بسیار مهم بر دوش دارد که کوچک‌ترین سهل‌انگاری در آن می‌تواند به نتایجی نامطلوب برای جامعه منجر شود.
وی افزود: در واقع، قانونگذاری و نظارت اساس کار مجلس هستند و شوخی در چنین موضوعاتی، معنایی جز بی‌توجهی به جایگاه مجلس و وظایف نمایندگی ندارد. وقتی نماینده‌ای رای خود را صرفا بر اساس یک شوخی تغییر می‌دهد، این نشان می‌دهد که او هنوز جایگاه و اهمیت مسئولیتی که برعهده دارد را به درستی درک نکرده است. این مساله آسیب‌های جدی به اعتماد عمومی و کارآمدی نظام سیاسی وارد می‌کند و نتیجه آن را امروز در ضعف بسیاری از قوانین مشاهده می‌کنیم. قوانینی که یا از اساس کارآمد نیستند یا به سرعت نیاز به اصلاح پیدا می‌کنند؛ چراکه در تدوین آنها ابعاد مختلف و اثرات بلندمدت در نظر گرفته نشده است.
نماینده ادوار مجلس اظهار کرد: یکی از واقعیت‌های تلخ، کاهش روزافزون سطح نخبگی در مجلس قانونگذاری کشور است. این کاهش سطح تخصص و تعهد باعث شده است که گروهی اقلیت در مجلس، قوانین و مقررات را «پخت و پز» کنند و اکثریت مجلس در جریان جزئیات امور نباشد. وقتی اکثریت نمایندگان بدون آگاهی یا با ساده‌انگاری به تصویب قوانین می‌پردازند، نتیجه‌ای جز بی‌کیفیتی و ناکارآمدی قوانین نخواهد داشت.
وی با بیان این که نماینده‌ای که به‌راحتی رای خود را با یک شوخی تغییر می‌دهد، نه تنها مسئولیت خود را به شوخی گرفته، بلکه به کل فرآیند قانونگذاری و نظارتی مجلس لطمه وارد کرده است، خاطرنشان کرد: این موضوع نشان می‌دهد که گزینش نمایندگان در ایران، نه براساس شایستگی و تعهد، بلکه بیشتر به واسطه خلأهای نظام سیاسی و فرآیندهای انتخاباتی شکل می‌گیرد.
فلاحت پیشه تذکر داد: برای جلوگیری از چنین روندهایی، نیازمند یک تغییر ساختاری و اساسی در نظام سیاسی کشور هستیم. شکل‌گیری یک نظام حزبی منسجم و علمی می‌تواند به اصلاح این وضعیت کمک کند. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، احزاب مسئولیت انتخاب، آموزش و نظارت بر رفتار نمایندگان خود را بر عهده دارند. در این نظام، هر حزبی موظف است نمایندگانی شایسته و متخصص را به جامعه معرفی کند و در برابر عملکرد آنها پاسخگو باشد.
وی ادامه داد: احزاب می‌توانند با چینش تخصصی نمایندگان در کمیسیون‌ها و نظارت بر رفتار آنان، فرآیند قانونگذاری را کارآمدتر کنند. در چنین سیستمی، حتی وظایفی مانند حضور و غیاب نمایندگان نیز برعهده احزاب است و پارلمان بیشتر به وظایف کلان خود می‌پردازد. اما در ایران، جناح‌های سیاسی همواره به عنوان مخالفان شکل‌گیری احزاب عمل کرده‌اند.
نماینده ادوار مجلس به دیده بان ایران گفت: یکی از مشکلات اساسی در ساختار سیاسی کشور، نبود شفافیت در فرآیندهای تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری است. در حال حاضر، هیچ فرد یا جریانی مسئولیت شکست‌ها و ناترازی‌های کشور را بر عهده نمی‌گیرد. شکست در سیاست داخلی یا خارجی، بدون هیچ پاسخگویی باقی می‌ماند و در صورت مواجهه با انتقاد، برخی افراد با توهین و خشونت کلامی سعی می‌کنند از پاسخگویی فرار کنند.
وی در نهایت خاطر نشان کرد: اصلاح نظام سیاسی کشور نیازمند گام‌هایی اساسی از جمله گسترش احزاب، شفافیت سیاسی و افزایش سطح نخبگی در مجالس قانونگذاری است. بدون این اصلاحات، مشکلاتی مانند شوخی گرفتن مسئولیت‌ها، ناکارآمدی قوانین وعدم پاسخگویی سیاسی همچنان ادامه خواهد داشت و در نهایت این مردم هستند که آسیب خواهند دید.
