آیا بال‌های «اف-۱۴ تامکت» واقعاً تا می‌شوند؟

اگرچه جت جنگنده F-۱۴ Tomcat ساخت Grumman به طور رسمی برای نزدیک به دو دهه بخشی از ناوگان دریایی ایالات متحده نبوده است، اما مسلماً یکی از خاص‌ترین هواپیما‌های موجود است که به خاطر ظاهرش به راحتی تشخیص داده می‌شود. البته این موضوع تا حد زیادی به دلیل نمای نزدیک هالیوود از این هواپیماست، زیرا تامکت هواپیمایی بود که پیت «ماوریک» میچل (تام کروز) و دوستان خلبان جنگنده اش در فیلم بلاک باستر تاپ گان در سال ۱۹۸۶ با آن هنرنمایی می‌کردند.

به گزارش روزیاتو، تامکت مدت‌ها قبل از اینکه در تاپ گان نامی را برای خود دست و پا کند، یکی از عناصر اصلی ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده بود و کمپانی گرومن، بین سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۹۲، به مدت بیش از دو دهه این جنگنده را در اختیار نیروی دریایی قرار داد. این جنگنده مشهور در جریان تنش‌های جنگ سرد در دهه ۱۹۶۰، با نیاز نیروی دریایی به یک جت جنگنده فراصوت که بتواند، در میان کارکرد‌های دیگر، به سرعت ۲ ماخ برسد، از روی یک ناو هواپیمابر بلند شده و روی آن فرود بیاید، و به طور موثر با هواپیما‌های دشمن در ارتفاعات بالا درگیر شود، طراحی شد. گرومن با F-۱۴ خود به این درخواست پاسخ داد، یک جنگنده دو سرنشینه که شرایط بازی را تغییر می‌داد و از نظر تسلیحات و عناصر طراحی، با پیشرفت‌های فناوری متعددی همراه شده بود.

یکی از پیشرفت‌های ظاهراً قابل مشاهده‌تر F-۱۴ تامکت در نمای بیرونی، در بخش جلو و وسط بدنه قرار داشت، اگرچه سؤالاتی در مورد اینکه آیا بال‌های این جت واقعاً می‌توانند در حین پرواز به داخل و خارج تا می‌شوند، مانند آنچه در فیلم انجام می‌دهند، مطرح شد. پاسخ این است که بله، و طراحی بال جارویی هندسی متغیر هواپیما، یک انحراف بسیار اساسی از بیشتر جت‌هایی بود که قبل از آن – و تا حد زیادی، حتی بعد از آن- ساخته شده بودند.

بال‌های F-۱۴ بسته به شرایط پرواز تنظیم می‌شود

با وجود ظرفیت دو نفره اش، هر دو سرنشین F-۱۴ عملاً جت را هدایت نمی‌کردند. سرنشین عقب به عنوان افسر رهگیری رادیویی (یا RIO) فعالیت می‌کرد و هیچ کنترلی بر بال‌های تاشو نمادین تامکت نداشت. در عوض، این بال‌ها تا حد زیادی با استفاده از رایانه داده مرکزی هوای استاندارد داخلی (یا SCADC) کار می‌کردند. با این حال، خلبان F-۱۴ می‌تواند در صورت خرابی و از کار افتادن این سیستم، آن را غیرفعال کند.

اگر کنجکاو هستید بدانید که یک بال متغیر جارویی چه کاری انجام می‌دهد، باید بدانید که طراحی آن از پرندگان الهام گرفته شده است و اساساً شبیه سازی این هوانوردان طبیعی است که یا بال‌های خود را باز کرده یا عقب می‌کشند، در مواقعی که نیاز به کاهش یا افزایش سرعت داشته باشند. ظاهراً، F-۱۴ اولین هواپیمایی نبود که از مفهوم بال شیب دار یا جارویی استفاده کرد، ناسا از این تکنولوژی در دهه ۱۹۵۰ در هواپیمای آزمایشی X-۵ استفاده کرده بود. قبل از اینکه این مفهوم به شکلی واقعی برای استفاده آماده شود، به چند دهه اصلاح نیاز بود، جایی که بمب افکن F-۱۱۱ Ardvark ساخت جنرال داینامیکس به اولین هواپیمای نظامی ایالات متحده تبدیل شد که به شکل موثر و کارآمدی از این تکنولوژی استفاده کرد.

به گفته یکی از مهندسینی که روی این پروژه کار می‌کرد، اگرچه SCADC می‌توانست بال‌های F-۱۴ را کنترل کند، اما محاسباتی که در مراحل آزمایشی در این سیستم انجام شد بسیار خلاصه و ساده بودند. هنگامی که فیزیک هواپیما و سیستم بال‌ها درست شده و SCADC عملیاتی شد، بال‌های F-۱۴ می‌توانستند از ۲۰ تا ۶۸ درجه، بسته به شرایط پرواز، تغییر شیب دهند که طول بال‌ها را از حدود ۱۱.۶ متر (حالت جمع شده) به ۱۹.۵ متر (حالت کشیده) برساند. جدا از اینکه یک روش جالب برای مدیریت عملکرد در حین پرواز است، بال‌های جارویی F-۱۴ به راحتی آن را در بین جالب‌ترین جت‌هایی قرار می‌دهد که تا به حال در ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده – یا در فیلم “Top Gun” به نمایش درآمده است.