نظام آموزشی

پزشکیان در ادامه به ملزومات کیفیت بخشی به آموزش اشاره کرد و با بیان اینکه هر معلمی باید بتواند عناصر اصلی آموزش یعنی دیدن، شنیدن، گفت‌و‌گو کردن و عمل کردن را به صورت توامان به دانش‌آموز تعلیم دهد، تصریح کرد: از نظر ما شاخص اصلی رتبه‌بندی معلمان باید پرورش دانش‌آموزانی نقاد، فعال، پویا، باانگیزه و با نشاط و باورمند و متعصب نسبت به کشور و سرزمینشان باشد.

«کارشناسان بر این باورند نرخ ترک تحصیل در ایران به بیشترین میزان در نیم دهه اخیر رسیده است. از این رو، یافته های میدانی حاکی از این هستند که نرخ ترک تحصیل در سال های 1402-1401 در تمامی مقاطع تحصیلی دچار افزایش شده است. در این چهارچوب، نرخ ترک تحصیل در دوره ابتدایی به 1.2 درصد، در دوره متوسطه اول به 5.47 درصد و در دوره متوسطه دوم به 4.4 درصد رسیده است.»

چند ماه پیش وزارت آموزش و پرورش؛ گزارشی در خصوص میانگین کشوری نمرات دانش آموزان پایه دوازدهم در امتحانات نهایی خرداد ماه سال ۱۴۰۲ اعلام کرد «میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ در رشته تجربی ۱۱.۲۳، رشته ریاضی ۱۰.۷۹، رشته انسانی ۸.۷۵ و در رشته معارف ۱۰.۵۶ بوده است.»

شبکه‌های اجتماعی این باور را بیشتر تقویت کرده که شما با انجام فعالیت‌های بسیار سطحی و ساده می‌توانید زندگی و درآمد بسیار خوبی داشته باشید. از سوی دیگر اراده بچه‌ها به خصوص در برابر مشکلات پرورش پیدا نمی‌کند و خیلی از ناکامی‌ها را تجربه نمی‌کنند و یاد نمی‌گیرند که مقابل ناکامی بایستند و احساس مسئولیت هم نخواهند کرد.

واقعیت این است که آموزش عمومی در ایران هر روز در حال ضعیف‌تر شدن است. بازماندگان از تحصیل و ترک‌کنندگان آن نیز در سال گذشته به بیش از ۲/۱ میلیون دانش‌آموز رسید. این وضعیت موجب شده است که بخش آموزش عمومی یکی از پُر توجه‌ترین بخش‌های اجتماعی کشور نزد افکار عمومی و مردم باشد

یک کارشناس اقتصادی، گفت: قطعاً تورم بر روند آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان تاثیر خواهد داشت؛ به هر حال، یکی از محور‌های مهم توسعه، بحث آموزش و ایجاد زیرساخت‌های آکادمیک برای افراد جامعه است.

«وقتی خانواده‌ها و نظام آموزشی ما به فکر تربیت و پرورش نسل‌های نوجوان و جوانمان نباشند (به شکلی اصولی) و آن‌ها را به سمت "انقلاب زرد" بکشانند، با طبقات نامطلوبی مواجه می‌شویم که اکنون به عینه شاهد آن‌ها هستیم. امروز ما با افرادی از نسل‌های دهه ۷۰، ۸۰ و ۹۰ مواجه هستیم که حتی یک نان هم برای خانه خود نگرفته اند و همواره بر سفره‌های حاضر و آماده نشسته اند و هیچ اقدام موثر و مطلوبی را انجام نمی‌دهند.

عضو کمیسیون آموزش دیده‌بان عدالت و شفافیت در پایان می‌گوید: «اگر کنکور باشد وزیر که دیگر نامه نمی‌نویسد. ما هر وقت از آزمون کنکور فاصله گرفتیم حتما شکست می‌خوریم، مگر این‌که حتما نظارت باشد، ما نظارتی نداشتیم که رتبه ۱۷۵ هزار دارد تحصیل می‌کند، به ما هم می‌خندد، بیش از ۷۰ درصد افرادی که با همین مصوبه (تبصره سال ۱۳۹۶ مصوبه ۷۳۵) وارد دانشگاه شدند در تهران تحصیل می‌کنند.»

عباس عبدی نوشت: تا زمانی که آموزش و پرورش جایگاه شایسته‌ای پیدا نکند، ممکن نیست که به مراحل اصلی توسعه و پیشرفت گام بگذاریم و به موازاتی که نظام آموزشی عقب‌گرد می‌کند سایر نهاد‌ها هم در مسیر پسرفت خواهند بود.

مشکل واقعی نظام آموزشی در غیبت مردم، نخبگان و معلمان در شکل‌گیری آموزش اعم از موضوعات آموزشی و شیوه و نیز محتوای آموزش است. در هر سه زمینه شکاف عمیقی میان یک نظام آموزشی مطلوب با آموزش رسمی موجود دیده می‌شود. شیوه موجود مبتنی بر حفظیات، محتوای آن‌ها بعضا نادرست و سوگیرانه و موضوعات نیز به شدت بی‌ربط یا کم‌ربط با نیاز‌های روزمره و اولویت‌های جامعه است؛ و با توجه به وضعیت خطیر معیشت آموزگاران و بودجه کم آموزش و پرورش، تصور می‌رود که در ادامه وضع آموزش بدتر هم خواهد شد. مشکل اصلی طبقاتی شدن آموزش نیست، مشکل فراتر از آن است.

یزدی‌خواه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس گفت: ما اصولاً به اسناد بین‌المللی بدبین هستیم؛ مثلاً همین بند برابری جنسیتی. امروزه ۵۱ درصد دانش‌آموزان ما دختر هستند. برابری جنسیتی برای چه کسی؟ این بحث‌ها تنها ظاهر خوش‌نامی دارند.

در این نظام آموزشی فقط یک مشت محفوظات به خورد بچه‌ها می‌دهیم. آموزش ما کالایی شده است. کودکان یا کودک کارند یا کودک کارنامه. در این دو تا خلاصه شده است. ما چهار میلیون کودک واجب‌التعلیم داریم که به خاطر فقر از مدرسه رفتن محرومند. آن‌ها انگیزه‌ای برای نحصیل ندارند. در گروه مقابل هم خانواده‌ها تمام کودکی و نوجوانی فرزندان را به خاطر نمره و کارنامه هدر می‌دهند. مگر قرار است فرزندان نهایتا از کجا سردربیاورند؟ نهایتا قرار است به دانشگاهی بروند که آن هم کالایی شده است. در کشور ما نزدیک ۱۰ میلیون فارغ التحصیل دانشگاهی بیکار وجود دارد. ۱۰۰ هزار نفر PhD دارند، اما شغل ندارند. این نشان می‌دهد که ما بی‌هدفیم. در دانشگاه‌ها را باز کرده ایم و در سر بچه‌ها مدرک گرایی انداخته ایم. از کودکی برایشان کلاس تقویتی، کلاس زبان و ... می‌گذاریم.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به زمان حذف دوره پیش دانشگاهی، گفت: دوره پیش‌دانشگاهی بر اساس مصوبه‌ای که داشتیم، حذف شد و تا پایان سال تحصیلی آینده نیز کلاس پیش دانشگاهی حذف می‌شود.

تغییرات داعش مؤسسات فرهنگی، آموزشی و فرهنگی را دربرمی گیرد. برای اعمال این تغییرات، داعش یا از تهدید و اجبار استفاده کرده است و یا سعی کرده است با تفاسیر اسلامی مردم را اغوا کند.

رهبر انقلاب با اشاره به فرسوده و کهنه بودن نظام آموزشی ، گفتند: نظام آموزشی کنونی برگرفته از نظام آموزشی اروپاست و همچون «اثری موزه‌ای»، دست‌نخورده باقی مانده و کهنه شده است، در حالی‌که لازم است نوسازی شود.

وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه از سال تحصیلی جاری امر هدایت تحصیلی دانش آموزان در پایان پایه نهم انجام خواهد شد گفت: مشاوران در مدارس متوسطه اول به ما کمک می کنند، لذا مشکلی در این زمینه نداریم.

سال تحصیلی 94-95 در حالی آغاز می شود که نظام آموزش و پرورش ایران با مجموعه ای از مشکلات، کمبودها، بی سامانی‌ها دست و پنجه نرم می کند. مسائلی که نشان می دهد ساختار نهاد اصلی آموزشی و تربیت کشور از بیماری مزمن رنج می برد. بیماری که حتی تغییر دولت‌ها هم نتوانسته است در بهبود آن تاثیر آشکاری داشته باشد. جدای از مسائل گوناگون و پیچیده صنفی در این نهاد، بحران آموزش در ایران هر روز در حوزه های مختلف خود را نشان می دهد.