امام جمعه شهر اسالم با بیان اینکه مسئولان باید نگرانی صاحب نظران و دلسوزان از رشد حبابی بورس را جدی بگیرید گفت: این رشد بی حساب و کتاب شاخص و قیمتهای بورس در جامعه تورم ایجاد میکند و امنیت اقتصادی کشور را به خطر میاندازد. رشد بورس باید معقولانه و بر اساس استانداردهای اقتصادی دنیا باشد. وای از روزی که حباب بورس بترکد.
روند تاریخی تشکیل حباب مالی در بازارهای سهام مهم دنیا به حدی یکقواره و تکرارشونده است که الگویی کلاسیک و جهانی را پدید آورده؛ در این الگو شروع پدیده با ورود سرمایهگذاران هوشمند صورت میگیرد که به آن «فاز نهان» گفته میشود. در مرحله دوم یعنی «فاز آگاهی» اولین موج فروش سهام با ورود سرمایهگذاران بزرگ آغاز میشود. یک نوسان کوتاه در این فاز اتفاق میافتد که بدبینها را به تله میاندازد.
نظریهپردازان مالیه رفتاری، شکلگیری حباب قیمت در بازار سهام را به یک جانبهنگری شناختیای نسبت میدهند که به نگرش گروهی و رفتار تودهای میانجامد. گروهی نیز این پدیده را به انگیزه سودجویانه مدیران شرکتهای سرمایهگذاری و کارگزاران بورس نسبت میدهند. اما چنانکه خواهیم دید، دلایلی را که در پس این رفتارها در بورس ایران وجود دارد، میتوان به سیاستهای مالی و پولی دولت و بانکمرکزی در دوران تحریم نسبت داد.
در بازار شاهد تعدادی از سهام هستیم که قیمت آنها از طریق بازارسازی افزایش پیدا کردهاند؛ مسوولان بورس باید از طریق نظارتهایی که انجام میدهند اینگونه سهمها را تحت کنترل قرار دهند.
معیارهای ارزشگذاری بازار سهام چه وضعیتی را نشان میدهند؟
تقابل دیدگاهها نسبت به روند بازار سهام طی هفتههای اخیر تشدید شده و همین امر نوسان کُند شاخص بورس و کاهش ارزش معاملات را رقم زده است. در این میان گروهی با استناد به برخی معیارها ارزشگذاری بیش از اندازه قیمت سهام را مدعی میشوند. حال آنکه بررسی دقیق گزارههای مدافع حباب از نوعی خطای تحلیلی حکایت دارد. ایرادهای اصلی که به این تحلیلها وارد میشود اولا به گذشتهنگری صرف و ثانیا به ناکافی بودن دادههای آماری برای نتیجهگیری مربوط میشود.
روز گذشته در حالی شاخص كل بورس تهران با 117 واحد افزایش به رقم 72 هزار و 750 واحد رسید كه ظرف دو روز اول هفته جاری شاهد افت 5/2 درصدی بازار بودیم، با این حال آغاز مذاكرات وین كه از روز گذشته با ناهار كاری اشتون و ظریف كلید خورد و حمایتهای جدید سازمان بورس كه روز یكشنبه مورد توافق قرار گرفت باعث شد بازار روند كاهشی خود را متوقف كرده و مثبت شود.
بزرگترين رشد بورس اوراق بهادار تهران در حدود 4 ماه گذشته، ديروز با افزايش 1423 واحدي شاخص كل معادل 87/1 درصد در حالي رقم خورد كه طي فروردين زيان 1/6 درصدي بازار به ثبت رسيده است.
بازار سرمايه در حال پس گرفتن ركوردهايي است كه طي هفتههاي اخير از دست داده بود، اگرچه بازيابي زيان حاصل شده در مقايسه با سودهاي گذشته به زمان بيشتري نياز دارد.
هفته گذشته بازار روند نزولي خود را مشابه ديگر روزهاي امسال ادامه داد، اما حمايتهاي دولت و مجلس از بورس توانست در آخرين روز معاملاتي اين روند را تغيير داده و بازار را سبزپوش كند. در اين شرايط، شاخص کل با 2/4 درصد افت هفتگي مواجه شد.
تلاش فعالان و مديران بازار سرمايه در حمايت از بورس و جلوگيري از افت شديد شاخصها كه از عصر روز دوشنبه و در جريان ديدار فعالان بازار با نايب رئيس مجلس شوراي اسلامي آغاز شده بود صبح ديروز نيز با تذكر نمايندگان مجلس به وزير اقتصاد و همچنين نشست صبحانهخوري حقوقيهاي بازار سرمايه دنبال شد و در نهايت موجب كند شدن آهنگ افت شاخص و دميدن جاني تازه به بازار شد.
سومين روز كاري بورس در این هفته هم گذشت و بازار همچنان منفي ماند. ثبت ركوردهاي معكوس همچنان ادامه دارد و هر روز ركوردي جديد، ركودي سنگينتر را به همراه ميآورد.
ريزش 07/2 درصدي بورس تهران در روز گذشته (معادل 1581 واحد) پس از افت 13/2 درصدي و 7/2 درصدي آن در شهريور و ديماه 92 سومين افت بالاي 2 درصدي يك سال گذشته بورس محسوب ميشود كه افق جديدي را پيش روي تحليلگران بازار قرار داده است.
روند کاهشی بورس تهران در ابتداي هفته چهارم فروردين نيز ادامه يافت؛ تا جايي كه روز گذشته شاخص کل این بازار با 922 واحد افت (معادل 19/1 درصد) به 76 هزار و 501 واحد رسيد تا به اين ترتيب زيان بازار سهام از ابتداي سال تاكنون به 3 درصد برسد و بيشترين افت شاخص نيز رقم بخورد.
روز گذشته 465 ميليون و 969 هزار سهم به ارزش يك هزار و 446 ميليارد و 262 ميليون ريال از سوي سهامداران حقيقي و حقوقي در بورس تهران مورد معامله قرار گرفت؛ معاملاتی که در 57 هزار و 99 دفعه معاملاتي انجام شده و سبب شد تا در نهايت از بازدهي بورس اوراق بهادار تهران در دومين روز هفته 16/1 درصد كاسته شود.
كارنامه تقريبا يك ماهه محدوديت سقف فروش سهام از روز شنبه برداشته ميشود و به گفته مسوولان بازار سرمايه روال معاملات به وضعيت سابق بازميگردد.
پس از يك دوره افت نفسگير در بورس تهران كه به اصلاح 13 درصدي شاخص كل طي دو ماه گذشته منجر شد با تخليه يك موج فروش ديگر و افت 7/1 درصدي در هفته جاري، سرانجام نشانههايي از به كف رسيدن قيمتها و تمايل بازار به تعادل پديدار شد كه اين اتفاق به لحاظ تقويمي هم مطابق با احتمال آغاز رونق سنتي بورس تهران در اوايل فصل بهار است.
شاخص بازار سهام در هفته جاري با بازگشت به فاز نزولي براي دومين بار در سه ماه اخير به سطح كمتر از 80 هزار واحد نزول كرد تا با افت 5/1 درصدي در مقياس هفتگي، فاصله بازار از نقطه اوج كه پيشتر در نيمهدي ماه تجربه شده بود، به 11 درصد برسد.
در شرايطي كه بورس تهران روزها ي خيره كنندهاي را پشت سر ميگذاشت و در انتظار كسب ركورد 100هزار واحدي بود، ناگهان بازار همه را غافلگير كرد.
ز ديروز انجام فروشهاي كلان توسط حقوقيها در بازار سرمايه با اعمال مقررات جديد با محدوديت مواجه شد تا به اين وسيله از ريزشهاي ادامهدار بازار جلوگيري شود و مسوولان بازار سرمايه نيز بتوانند به نوعي از سهامداران خرد در حفظ قيمتهاي موجود حمايت كنند.
دستکاری در تعریف شاخص که مدتها قبل انجام شد و بسیاری از تحلیلگران و بازیگران بازار در آن زمان خواستار اصلاحش شدند، امروز به یاری مدیران و مسوولان بورس آمده است.