دست‌كم تا يك ماه ديگر روشنفكران ايراني رخت عزاي خود را از پستوها بيرون كشيده و روزها را در غم از دست رفتن جوان ناكام، در كودتاي 28مرداد به سوگ مي‌نشينند. چندی پیش گروهي بازي «گربه و كودتا» (The Cat and the Coup) را طراحي و وارد بازار بازي‌هاي رایانه‌ای كردند. «گربه و كودتا»، بازي غم‌انگيزي است.
شما در اين بازي نقش گربه‌اي را بازي مي‌كنيد كه در تابستان سال 1953 در كودتاي مهندسي‌شده دولت آمريكا ظاهر مي‌شود. «مصدق» راهنماي شما در اين بازي است و همزمان به بررسي رويدادهاي تاريخي كودتاي 28 مرداد پرداخته مي‌شود. اين بازي از آخرين روزهاي حيات دكتر «مصدق» در «احمدآباد» آغاز مي‌شود و در مراحل مختلف زماني به عقب بازمي‌گردد تا به روز كودتا، 28 مرداد 1332 مي‌رسد.
بازي با مرگ مصدق و بازگشت به گذشته و گشت و‌گذار روح او در صفحات تاريخ دنبال مي‌شود و شما با حوادث آن دوران آشنا مي‌شويد. هر بخش از بازي در واقع يكي از حوادث تاريخي آن دوران است و شخصيت‌هاي مهم به زيبايي و به شكلي جالب در طول بازي معرفي مي‌شوند. نقطه قوت بازي استفاده از تصاويري استعاري است كه در سال 1332 ظهور و سقوط «مصدق» را نشان مي‌دهد. هدف طراحان از ارايه بازي «گربه و كودتا» اين بود كه به بررسي بخشي از تاريخ جهان كه به خوبي ثبت شده، اما به ندرت مورد بحث است، بپردازند. از اين رو اين بازي حكم يك مستند تاريخي- سياسي را دارد.
در اين بازي كه كاربر نقش گربه «مصدق» را خواهد داشت هرچه به زمان كودتا نزديك‌تر مي‌شود بيشتر غافلگير مي‌شود چراكه خبري از خشونت و حضور «شعبان بي‌مخ‌ها» و «اراذل و اوباش» وقت نيست. «پيتر برينسون» طراح اين بازي از استادان دانشگاه كاليفرنياي جنوبي است. وي درباره غياب اين خشونت‌ها مي‌گويد: «هدف ما در طراحي اين بازي كامپيوتري اين بود كه فضايي جذاب از يك رخداد سياسي مهم را بدون توجه به خشونت، نمايش دهيم. بازگويي حوادث دوران «مصدق» براي هركسي كه در اين بازي شركت كند چه ايراني و چه آمريكايي، اين سوال را مطرح خواهد كرد كه طرفدار «مصدق» بوده است يا مخالف وي.»
البته «برينسون» از تلاش آمريكا براي صدور دموكراسي به كشورهايي نظير افغانستان، عراق و خاورميانه غافل نمي‌ماند و مي‌گويد: «با نگاهي به حوادث دوران «مصدق» مي‌توان ديد كه تلاش براي دموكراسي در كشورهاي خاورميانه ايده جديدي نيست. از سوي ديگر اين بازي مي‌تواند به مردم آمريكا كمك كند تا در مورد شخصيت‌هاي سياسي كشورهاي دنيا و به‌ويژه كشورهايي كه تحت‌تاثير سياست آمريكا قرار گرفته‌اند، شناخت بيشتري پيدا كنند.» همزماني پخش اين بازي در دنيا در سال گذشته با رخدادهاي سياسي در خاورميانه، «بهار عربي» از سوي برخي منتقدان اين‌گونه توصيف شد كه محصولات اينچنيني مي‌تواند به شناخت نسل جوان از تاريخ عملكرد قدرت‌هاي غربي در خاورميانه كمك كند.
اين طراح بازي كامپيوتري براي ساخت اين بازي از «كوروش والانژاد» مدير هنري يك شركت بازي‌هاي كامپيوتري و تعدادي از دانشجويان خود كمك گرفته است. اين بازي برنده جايزه شواليه در بخش بازي‌هاي مستند، برنده بهترين بازي مفهومي در سال 2010 نيز شده است. در سال 2011 «گربه و كودتا» به عنوان يكي از دو بازي برتر دنيا در فستيوال بين‌المللي بازي‌هاي مستقل برگزيده شد. «غلامعلي مصدق» نتيجه پسري دكتر «محمد مصدق» وكيل.
جالب است كه «گربه و كودتا» را هم بازي كرده است. او درباره اين بازي به «شرق» مي‌گويد: «اين بازي از نظر تاريخي اطلاعات و اخبار و گزاره‌هاي صحيحي را ارايه مي‌كند و مستند و بازي خوبي است.» نتيجه پسري «مصدق» درباره مشخصات اين بازي مي‌گويد: «از نظر گرافيكي بازي خوبي است و البته قابليت توسعه بيشتر را هم دارد. اين بازي مستند است و ابتكاري است كه به واسطه آن مي‌توان مسايل تاريخي از اين دست را دست‌كم به نسل جوان ايراني ساكن خارج از كشور ارايه كرد.» نگاه كاربران ايراني به بازي «گربه و كودتا» هم در نوع خود جالب توجه است. اين كاربران درباره اين بازي در يكي از سايت‌هاي ايراني «بازي سنتر» اين‌گونه اظهارنظر كرده‌اند: «نميشه گربه همون خود ايران باشه؟ نقشه جغرافياي ايران شبيه گربه است ها!»
كاربر ديگري نوشته است: «منظور از گربه دقيقا آمريكاست يا ميشه گفت همون تفرقه‌انداز‌ها و اين اثبات شده است. به دوستان هم مي‌گم كه يك‌بار ديگه از سازنده بپرسن و دنياي بازي هم از سازنده پرسيده.» يا در اظهارنظري ديگر چنين آمده است: «در سايت گيم‌ايمگ، توضيحات سازنده در مورد اين بازي موجوده. گربه نماد هيچي نيست، فقط يه بهونه براي ايجاد يك گيم‌پلي بوده.» با اين حال مجادله بر سر اين بازي البته نه بازي‌اي كه در يك كامپيوتر اجرا مي‌شود كه در عالم سياست در جريان است همچنان ادامه دارد. 47 سال بعد از كودتاي 28 مرداد در سال 1379، «مادلين آلبرايت» وزير امور خارجه وقت آمريكا از مردم ايران بابت كودتا عليه دولت مصدق عذرخواهي كرد. شايد اين بازي عاملي باشد براي سر باز كردن زخم‌هاي كهنه تاريخي، شايد هم قدمي باشد براي بيان تاريخ به زباني ديگر.
