آمارهای رسمی نشان می‌دهند نرخ تورم سالانه در آذرماه همچنان روند افزایشی خود را حفظ کرده است. مطابق تازه‌ترین آمارها، نرخ تورم نقطه‌ای در آذر ماه به 9/36 درصد و نرخ تورم میانگین نیز در این ماه به 4/27 درصد رسیده است.
اداره آمار بانک مرکزی در خبری کوتاه، «خلاصه نتایج به دست‌آمده از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران بر‌اساس سال پایه 100=1383 در آذرماه 1391» را به شرح زیر اعلام کرد: «شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در آذرماه 1391 به عدد 9/390 رسید. نرخ تورم در دوازده ماه منتهی به آذرماه 1391 نسبت به دوازده ماه منتهی به آذرماه 1390 معادل 4/27 درصد است.»
شاخص در آستانه عدد 400
ارقام منتشر شده در خصوص متغیرهای قیمتی آذرماه سال جاری، میزان «شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرف‌کننده» در این ماه را معادل 9/390 اعلام کرده است. این شاخص، میانگینی از قیمت‌های سبد مشخصی از کالاها و خدماتی را که یک مصرف‌کننده نوعی مصرف می‌کند، در نظر گرفته و این میانگین را به صورت عدد شاخص، اعلام می‌کند.
منظور از تورم، رشد همین شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرف‌کننده در یک دوره زمانی است. به عبارت دیگر، با مقایسه ارقام این شاخص در زمان‌های مختلف با هم، می‌توان تورم را برای مدت دوره بین آن دو مقطع زمانی، تعیین کرد. بنابراین شاخص را برای یک مقطع می‌توان به دست آورد، حال آنکه متغیری مانند تورم، تنها برای یک دوره زمانی قابل اندازه‌گیری است.
برای یک مثال عددی در این مورد، آمارهای رسمی میزان شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرف‌کننده را برای سال 83 که سال پایه در آمارهای قیمتی بانک مرکزی است، معادل با عدد 100 در نظر گرفته است. مقایسه این رقم با آخرین رقم شاخص قیمت یعنی 9/390 برای آذرماه امسال، نشان می‌دهد که شاخص از سال 83 تا پایان پاییز 91، به میزان 9/290 افزایش و به خاطر اینکه رقم اولیه 100 بوده، به همین میزان 9/290 درصد هم افزایش داشته است.
به عبارت دیگر، تورم در دوره زمانی بین سال 83 تا آذر ماه سال 91، معادل 9/290 درصد بوده است. همچنین با نسبت گرفتن دو رقم ابتدایی و انتهایی دوره، مشخص می‌شود که شاخص طی این بازه تقریبا هشت ساله، تقریبا 9/3 برابر شده است.
همچنین با مقایسه رقم شاخص در آذرماه، با میزان آن در اسفند ماه سال گذشته نیز به همین شکل، نرخ رشد 9 ماهه قیمت‌ها یا به عبارت دیگر، تورم نقطه‌ای 9 ماهه اول امسال را می‌توان بدست آورد. داده‌های پیشین رقم شاخص قیمت مصرفی را در اسفند 90 به میزان 3/309 اعلام می‌کند. بنابراین این شاخص، در 9 ماه، با 6/81 واحد افزایش، به میزان 4/26 درصد رشد یافته است. به عبارت دیگر، نرخ تورم نقطه‌ای در این 9 ماه، معادل 4/26 درصد بوده است.
9/36 درصد تورم نقطه‌ای
اگرچه اداره آمار بانک مرکزی رقم تورم نقطه به نقطه برای بازه یک ساله منتهی به آذر ماه سال جاری را صریحا اعلام نکرده، ولی با استفاده از رقم شاخص قیمت مصرف‌کننده، میزان این تورم را برای بازه گفته شده محاسبه کرد. به این ترتیب، با استفاده از آمارهای مربوط به متغیرهای قیمتی در دوره‌های گذشته، مشخص می‌شود که رقم این شاخص در آذر ماه سال 90، به میزان 6/285 بوده است.
بنابراین با در نظر گرفتن رقم 9/390 آذر ماه سال جاری و مقایسه آن با رقم آذر ماه سال قبل، مشخص می‌شود که رقم شاخص با افزایشی به میزان 3/105 واحدی، معادل 9/36 درصد رشد را در مدت یک ساله مزبور، تجربه کرده است که این رقم، در واقع همان نرخ تورم نقطه به نقطه است. بنابراین تغییرات شاخص قیمت مصرف‌کننده مشخص می‌کند که در بازه یک ساله منتهی به آذر ماه 91، نرخ تورم نقطه به نقطه به میزان 9/36 درصد بوده است.
تداوم رکورد شکنی
بررسی نرخ تورم نقطه‌ای تعیین شده برای آذرماه و مقایسه آن با مقادیر اعلام شده برای این نرخ در ماه‌ها و سال‌های پیشین، حکایت از تداوم روند افزایشی این متغیر در ماه‌های اخیر و نیز ادامه رکورد شکنی آن است.
داده‌های مربوط به ارقام نرخ تورم نقطه‌ای در ماه‌های پیش از آذر نشان از این دارد که روند افزایشی رشد شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرف‌کننده که از دی‌ماه سال 90 آغاز شده بود، تاکنون ادامه یافته است. به عبارت دیگر از دی‌ماه سال 90 به این سو، نرخ تورم نقطه به نقطه‌ای، همواره در حال افزایش بوده است.
بر این اساس آمارها گویای این است که نرخ تورم نقطه‌ای، از رقم 9/20 درصد در دی‌ماه سال پیش آغاز کرد و پس از چند ماه افزایش، این نرخ به رقم 8/21 درصد در اسفند ماه سال گذشته رسید. روند افزایشی نرخ تورم نقطه به نقطه در ماه‌های بعد نیز ادامه یافت، به طوری که مثلا رقم آن در خرداد ماه امسال 9/24 و در شهریور ماه 1/28 درصد بود. رشد قیمت‌ها در پاییز امسال شتاب بیشتری به خود گرفت و همزمان نرخ تورم نقطه‌ای، به ارقام بالای 30 درصد رسید.
آمارهای بانک مرکزی رقم این نرخ را در مهرماه امسال، 0/32 درصد و در آبان ماه 9/35 درصد اعلام می‌کند. نرخ تقریبا 37 درصدی برای این تورم در آذرماه این نگرانی را ایجاد می‌کند که با تداوم روند افزایشی و شتابان قیمت‌ها در سال جاری، این نرخ رقم 40 درصدی را هم تجربه کند.
همچنین نرخ تورم نقطه‌ای در آذرماه، رکورد تورم در چند سال اخیر را که پیش از این متعلق به نرخ تورم نقطه به نقطه آبان ماه همین امسال بود، پشت سر گذاشت. به این ترتیب مشخص می‌شود که از بهمن ماه سال 74 به این سو، تورم نقطه به نقطه چنین رشدي را تجربه نکرده بود. یک نکته قابل توجه در آمارهای تورم نقطه‌ای این است که در کل دوره پس از انقلاب، تنها چهارده ماه، یعنی مهر ماه سال 73 و بازه زمانی بهمن 73 تا بهمن 74، نرخ تورم نقطه‌ای بالاتری را نسبت به آذرماه امسال به خود دیده بود.
تورم میانگین
همچنین اداره آمار بانک مرکزی نرخ تورم میانگین آذرماه را نیز معادل 4/27 درصد اعلام کرده است. همانند روند طی شده برای تورم نقطه‌ای، این آمار نشان دهنده تداوم مسیر افزایشی نرخ تورم میانگین ماه‌های اخیر در آذر ماه است. به این ترتیب از مرداد ماه سال 89 به این سو، نرخ تورم میانگین همواره در حال افزایش بوده است.
نرخ تورم میانگین در مرداد 89، معادل 8/8 درصد، آذر 89 معادل 1/10 درصد، اسفند 89 معادل 4/12 درصد، خرداد 90 معادل 4/15 درصد، شهریور 90 معادل 3/18 درصد، آذر 90 معادل 6/20 درصد، اسفند 90 معادل 5/21 درصد، خرداد 91 معادل 4/22 درصد و شهریور 91 معادل 0/24 درصد بوده است. نرخ تورم میانگین در پاییز سال جاری به شتاب افزایش خود افزود، به طوری که رقم آن در مهرماه 9/24 درصد، در آبان ماه 1/26 درصد و در آذرماه نیز که آخرین آمار است، معادل 4/27 درصد اعلام شد.
مقایسه نرخ تورم میانگین اعلام شده با ارقام مربوط به سال‌های قبل نیز حکایت از این دارد که رکورد چند ساله که به تورم آبان ماه همین امسال تعلق داشت، شکسته شده و اکنون متعلق به تورم آذرماه است. به این ترتیب از آذر سال 75 به این سو، رقم تورم میانگین آذر 91 بیشترین رقم تورم تا کنون بوده است.
کاهش رشد تورم ماهانه
با استفاده از شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی اعلام شده از سوی اداره آمار بانک مرکزی، نرخ تورم ماهانه در آذرماه را نیز می‌توان به دست آورد. به این ترتیب، مقایسه رقم شاخص آذرماه با ماه پیشین یعنی آبان ماه، نشانگر رشدی 54/2 درصدی در رقم این شاخص و به عبارت دیگر، نرخ تورم ماهانه‌ای معادل با 54/2 درصد در آذرماه است.
مقایسه این نرخ با رقم آن در ماه‌های پیشین، بیانگر کاهش رشد تورم ماهانه یا به عبارت دیگر، کاهش سرعت افزایش قیمت‌ها در آذر ماه است.
نرخ تورم ماهانه در مهرماه 54/4 درصد و در آبان ماه 50/4 درصد بوده است؛ بنابراین با توجه به نرخ تورم ماهانه آذر، مي‌شود چنین استنباط کرد که با وجود اینکه قیمت‌ها همچنان در آذر ماه در حال افزایش بوده، ولی درصد این افزایش نسبت به دو ماه پیشین، کمتر بوده است. همچنین میانگین نرخ تورم ماهانه در هشت ماه ابتدایی سال 91 نیز معادل با 64/2 درصد بدست میآید که نشان می‌دهد نرخ تورم ماهانه در آذرماه، نزدیک به آن و به میزان کمی، پایین‌تر از میانگین نرخ تورم ماهانه، در بازه از فروردین تا آبان سال جاری، شده است.
پیش‌بینی تورم 31 درصدی سال 91
اکنون با نزدیک شدن به پایان سال 91، می‌توان به برآوردهای دقیق‌تری برای پیش‌بینی نرخ تورم این سال رسید. به این ترتیب آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که میانگین شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرف‌کننده، در سال 90 معادل 2/277 بوده است. میانگین این شاخص بها، در 9 ماه اول امسال نیز 5/348 بوده است.
یک فرض معقول برای پیش‌بینی روند قیمت‌ها تا آخر سال می‌تواند تعمیم رشد ماهانه آذر ماه، به سه ماه پایانی امسال باشد. بر این اساس، اگر فرض گرفته شود که روند قیمت‌ها در ماه‌های زمستان نیز با همین رشد 54/2 درصدی آذرماه تداوم یابد، چنین به دست میآید که شاخص قیمت در دی، بهمن و اسفند، به ترتیب برابر با 8/400، 0/411 و 4/421 خواهد شد.
همچنین در این صورت، میانگین قیمت‌های سال 91، معادل با 1/364 خواهد شد. به اين ترتیب نرخ تورم نقطه‌ای در سه ماه آینده، به ترتیب برابر با 4/38 درصد در دی‌ماه، 5/37 درصد در بهمن ماه و 3/36 درصد در اسفند ماه خواهد شد.
علاوه بر این، برآورد نرخ تورم میانگین نیز در فصل پایانی سال 90، به ترتیب معادل با 8/28 درصد در دی‌ماه، 1/30 درصد در بهمن ماه و 4/31 درصد در اسفند ماه خواهد شد. به بیان دیگر، روند افزایشی نرخ تورم (میانگین)، تا پایان سال ادامه یافته و این پیش‌بینی، نرخ تورم سال 91 را به میزان 4/31 درصد مشخص می‌کند.
