اگر بخواهیم در میان قشرهاي اجتماع، سخت‌ترین مشاغل را نام ببریم، بی تردید معلمی یكی از آنها خواهد بود چرا که اینان انسان هایی را تربیت و تقدیم جامعه می کنند که قرار است در جامعه نقش فعال یک دکتر، یک مهندس، یک رئیس جمهور و... را ایفا کنند.
اینکه گفته می شود معلمی شغل انبیا است، آنقدر مطلب در ادامه دارد، که برای بیان آن باید متوسل به روایات و احادیث مختلف شد، اما نباید گذاشت این جملات که نقش معلم را تا درجه پیامبری بالا می برد، دستاویزی برای نادیده گرفتن وضعیت معیشتی این افراد باشد، اگر از معلم انتظار انجام كامل وظیفه و مسئولیت را داریم، باید در عوض به مسائل معیشتی او نیز توجه كنیم.
توجه به نیازهایی مانند خوراک، پوشاک و مسکن معلمان از شغل انبیاگونه آنها نمی کاهد و این موضوعی است که باید مورد توجه مسئولان ذی ربط قرار بگیرد.
معلمان هم مانند دیگر قشرهاي جامعه مشکلات و درخواست هایی دارند که در صورت برطرف ساختن آنها می توان از معلمان توقع انسان سازی داشت. معلمی که نگران اجاره بهای خانه باشد و یا معوقاتش پرداخت نشده باشد، چگونه با خیالی آسوده به تعلم به دانش آموزان بپردازد، و یا چگونه آینده‌سازان جامعه و تربیت و جامعه‌پذیر كردن آنان را به معلم بسپاریم در حالی که معلم را به امان خدا رها کرده ایم.
از آنجایی که معلمان با انسان و انسان سازی سر و کار دارند نه با اشیایی بی جان و خرد، باید زمینه فعالیت آنها تقویت شود و حمایت های مورد نیاز و لازم از آنان صورت گیرد، چرا که آنها با انسان هایی سر و کله می زنند كه از قضا در دوران رشد و تغییر و تحول هستند و از این رو به توجه جدی و عاری از هرگونه ناملایمات نیاز دارند و این تنها در شرایطی محقق می شود که معلمان از فضای مناسب معیشتی برخوردار باشند.
خبرنگار مهر با تنی چند از معلمان به گفت و گو نشسته است تا این انسان سازان از مشکلات خود بگویند.
نگاهی به دستمزد معلمان و توجه به درآمدها
رحمانی نژاد از خانم معلم های باسابقه مدارس قم است که در گفتگو با خبرنگار مهر از مشکلات خود و همکارانش می گوید: متناسب نبودن درآمد معلمان با میزان مسئولیت و تنشی كه متحمل می‌شوند، یکی از همین مشکلات است.
وی ادامه می دهد: میانگین حقوق یک معلم با سابقه 12 ساله، 800 هزار تومان است، حالا تصور کنید با این میزان دستمزد تا چه اندازه می توان از پس هزینه های زندگی برآمد.
رحمانی نژاد اضافه می کند: بيشتر همکاران یا در شیفت های مخالف مشغول به فعالیت هستند و یا به شغل آزاد روی آوردند.
وی یادآور می شود: وظیفه معلم آموزش به دانش آموز است اما این معلم هم مانند سایر افراد جامعه نیازهایی دارد که باید به آنها توجه شود که بحث دستمزد یکی از آنها است.
دوره های ضمن خدمت کسالت آور است
حسن زاده نیز با سابقه بیش از 10 سال کار آموزشی از مشكلات آموزش و پرورش دوره هاي آموزش ضمن خدمت را عنوان می کند كه ظاهرا كارايي لازم را ندارند و لزوم بازنگري اين دوره‌ها بيش از پيش احساس مي‌شود.
وی ادامه می دهد: ارتقاي علمي معلمان يكي از مشكلات آموزش و پرورش است. اما گویا مسئولان برگزاری این دوره ها برای این مهم اهمیت قائل نیستند، چرا که برگزاري دوره‌هاي ضمن خدمت به کلاس هایی کسالت آور و بی محتوا هستند، در واقع می توان گفت کلاس های ضمن خدمت برای متخص شدن یک معلم کافی نیست.
حسن زاده همچنین با انتقاد از زمان برگزاری این کلاس ها یادآور می شود: این دوره ها زمانی برگزار می شوند، جمعي از معلمان، در پايان يك روز كاري، خسته از هياهوي دانش‌آموزان، ساعتي را در كلاس ضمن خدمت می گذرانند.
اجرای طرح های فرهنگی در کلاس نیازمند برنامه جدی است
یاراحمدی یکی دیگر از معلمان شهر قم، به برگزاری طرح های مختلف پنج گانه در کلاس های درسی اشاره می کند.
به گفته وی، طرح هایي مانند کرامت، انس با قرآن، طرح هایی با رویکرد تربیتی و اجتماعی که باید در کلاس و توسط معلمان ارائه شود، سبب می شود ساعات درسی کلاس محدود باشد.
وی اضافه می کند: معلمی نیاز به توانایی و صرف انرژی فراوان دارد، معلم باید جامعه‌شناس باشد كه با شناخت مقتضیات زمان، دانش آموز را برای ورود به جامعه آماده كند، باید روان‌شناس باشد كه با درك نیازهای روحی و مسائل روانی دانش آموز را به عنوان فردی از نظر روح و روان، سالم تحویل اجتماع دهد و معلم نیاز به مهارت‌های ارتباطی دارد تا بتواند با دانش آموز ارتباطی سازنده برقرار كند.
یاراحمدی می گوید: گذشته از مهارت‌های جامعه‌شناختی و روان‌شناختی و ارتباطی، معلم نیازمند توانایی دیگری نیز هست. معلم باید به مثابه مردم‌شناسی كه در قلمروی ناشناخته‌ای پا می‌گذارد، باید وارد دنیای كودك و نوجوان شود و آداب و رسوم كودكی و اقتضائات این دوران را بشناسد.
به گفته وی، برخی از طرح ها در مدارس اجرا می شود که تنها مدیر مدرسه در آن شرکت می کند اما در بيشتر طرح ها معلمان نیز باید حضور داشته باشند و این نیاز دارد معلمان وقت بیشتر و انرژی بیشتر صرف کنند.
یاراحمدی تصریح می کند: اجرای این طرح ها که باید مفهوم هایی میان معلم و دانش آموز رد و بدل شود، نیازمند وقت بیشتری است، بازگویی مطالب در فرصتی کوتاه نه تنها باعث اتلاف ساعت درسی کلاس می شود بلکه سئوالات مختلفی را برای دانش آموز ایجاد می کند، در حالی که فرصتی برای توضیح در مورد آنها وجود ندارد.
وی یادآور می‌شود: انجام فعالیت هایی این چنینی برای معلمان نیز سودی ندارد، چرا که اجرای این طرح ها امتیازی محسوب نمی شود.
کمبود نیرو در اجرای طرح آموزشی 6،3،3
اسدی نیز از اجرای طرح آموزشی 6،3،3 می گوید و ادامه می دهد: در این طرح
بسیاری از همکاران دوره راهنمایی به دوره ابتدایی رفتند که بيشتر افرادی
بودند که سابقه تدریس چند ساله داشتند.
به گفته وی، تدریس در مقاطع ابتدایی و راهنمایی متفاوت است و اجرای این
طرح با مشکلاتی همراه است، فردی که در مقطع راهنمایی تدریس می کند، در یک
درس و نهایت دو درس آموزش می دهد اما با اجرای این طرح، فرد باید کتاب های
جدید را تدریس کند که برای وی سخت است و کلاس های ضمن خدمت پاسخگوی این
مشکل نیست.
اشتغال 15 هزار نفر در آموزش و پرورش
در حال حاضر 15 هزار نفر شاغل در آموزش و پرورش بوده که بیش از 10 هزار نفر از آنان به عنوان معلم به تدریس مشغول هستند و مابقی به عنوان کادر اجرایی، مدیران، مربیان پرورشی، تربیتی و بهداشت فعالیت می کنند.
به گفته مدیرکل آموزش و پرورش استان قم جنسیت معلمان در قم برابر است اما تعداد آنها از نظر مقطع تحصیلی متفاوت است، به طور مثال در مقطع ابتدایی معلمان زن تعداد بیشتری است و در مقطع راهنمایی و دبیرستان تعداد معلمان مرد بیشتر است.
محمدحسین امین جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: بیش از 70 درصد افراد شاغل در آموزش و پرورش دارای مقطع کارشناسی هستند.
وی ادامه داد: 30 درصد باقی مانده نیز دارای مدرک دیپلم و فوق دیپلم هستند که افراد دیپلمه باید در طرح فراگیر شرکت کنند و مدارج بالاتر را طی کنند.
بهره مندی فرهنگیان از تسهیلات بیمه طلایی
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به وضعیت استخدام معلمان بیان کرد: استخدام سرباز معلم نداریم و استخدام ها بر طبق قانون مصوب در مجلس شورای اسلامی است که در صورت نیاز به نیروی آموزشی از طریق آزمون انتخاب می کند و با امتحان و مصاحبه علمی گزینش صورت می گیرد.
امین جعفری افزود: در سال گذشته، با توجه به سهمیه 209 نفری، آزمونی برای گزینش خدمتگزاران در قم صورت گرفت که آزمون کتبی نیز به تناسب سطح سواد و تحصیلات افراد برگزار شد.
مدیرکل آموزش و پرورش استان قم در ادامه سخنان خود به مشکلات موجود در زمینه بیمه طلایی معلمان و فرهنگیان اشاره کرد و گفت: اختصاص تسهیلات این نوع بیمه، داوطلبی است و هر یک از افراد که این نوع بیمه را درخواست کنند مبلغی به صورت ماهانه از حقوق آنها کسر می شود.
وی اضافه کرد: با ثبت نام افراد مبنی بر درخواست این نوع خدمات بیمه، کارت هایی به افراد تعلق می گیرد و خدماتی در زمینه درمان و بهداشت، دندان پزشکی و خرید عینک به فرهنگیان اعطا می‌شود.
به گفته امین جعفری، روند اداری در زمینه اعطای این کارت وجود ندارد و افراد پس از ارائه تقاضا از تسهیلات آن بهره مند می شوند.
کمبود معلم نداریم
مدیرکل آموزش و پرورش استان قم با اشاره به مشکلات معلمان با اجرای نظام 6،3،3 به فعالیت دانشگاه فرهنگیان در قم اشاره و تصریح کرد: دانشگاه فرهنگیان در واقع همان مراکز تربیت معلم سابق است که بیش از 30 سال سابقه تربیت نیرو برای آموزش و پرورش را داشته و اکنون در قالب دانشگاه ساماندهی شده است.
با تصویب اساسنامه دانشگاه فرهنگیان در شورای عالی انقلاب فرهنگی مراکز تربیت معلم در قالب دانشگاه فرهنگیان و پردیس‌های تابعه سازمان یافته اند که در هر استان دو پردیس از سازمان مرکزی وجود دارد. در استان قم دانشگاه فرهنگیان، یک پردیس پسرانه به نام آیت الله طالقانی و یک پردیس دخترانه به نام حضرت معصومه(س) وجود دارد که در آن دانشجویان برای تدریس در مقاطع مختلف تحصیلی آماده می شوند.
امین جعفری یادآور شد: به منظور رفع کمبود معلم برای حضور در نظام آموزشی 6،3،3، از ظرفیت دانشجویان مراکز پردیس استفاده شد که در حال حاضر علاوه بر دریافت حقوق به عنوان نیروی آموزش و پرورش فعالیت می کنند.
مدیرکل آموزش و پرورش استان قم بیان کرد: باید به سمتی حرکت کنیم که دستگاه های دیگر و مردم به صورت خودجوش مقام معلم را گرامی بدارند و تنها آموزش و پرورش در صحنه نباشد، چرا که هر فردی در سایه تلاش و آموزش معلمان تربیت شده و به موفقیت دست یافته است از این رو تجلیل از مقام معلم باید توسط همه افراد جامعه صورت گیرد.
امین جعفری با باین اینکه این تجلیل و تقدیر ارتباطی با هدیه و بحث مالی ندارد، گفت: تجلیل از مقام این افراد، باید نگاه به جایگاه و منزلت آنها باشد، به طور مثال در سال گذشته یکی از ادارات از همسر یکی از کارمندان خود که به معلمی اشتغال دارد، در میان همکاران آن اداره، تجلیل به عمل آورد که حرکت خوبی است و این خود می تواند بستری برای تجلیل از مقام معلم را در جامعه فراهم کند.
وی اظهار کرد: آموزش و پرورش در این زمینه تلاش کرده است که زحمات این قشر را به جامعه معرفی کند و تربیت دانش آموزان خود گواه این مدعا است.
مدیرکل آموزش و پرورش استان قم اظهار کرد: در این زمینه صدا و سیما می‌تواند برنامه‌های خوبی تهیه کند که حضور معلمان مجرب و بازنشسته و بیان خاطرات و فعالیت های شاخص از جمله آنها است.
