فرارو- یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «برخی دولت ها مانند آنچه ما در هشت سال گذشته تجربه کردیم، احساس می کنند، بانک مرکزی یکی از وزارت خانه ها یا ادارات کل آنها است و به همین جهت به بانک مرکزی دستور می دهند تا منویات آنها را برآورده کنند که این امر مشکل آفرین خواهد شد؛ چنانچه در کشور ما مشکل آفرین شد.»
رئيس کل بانک مرکزي با اعلام کنترل تورم، جلوگيري از افزايش نقدينگي کشور و ايجاد ثبات اقتصادي به عنوان اصلی ترین اقدامات لازم در شرایط فعلی اقتصاد کشور گفت: باید آرامش به بازار ارز بازگردد و جلوی منفی شدن نرخ سود سپرده های بانکی گرفته شود.
رئيس کل بانک مرکزي با اشاره به رفع تحريم بانک هاي مرکزي و انتشار آمارهاي بهنگام توسط اين بانک گفت: مهم ترين عوامل در تحقق اهداف فوق استقلال عملياتي بانک مرکزي و تعهد جدي مديران به اجراي مقررات و مديريت بازار پول است ضمن اینکه بايد از بانک مرکزي حمايت کامل شود و ضرورت بررسی صلاحيت حرفه‌اي مديران عامل بانک‌هاي دولتي و خصوصي وجود دارد.
وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در جلسه تودیع و معارفه رئیس کل جدید بانک مرکزی با اشاره به روایتی از محمود بهمنی گفت: رئیس کل سابق بانک مرکزی به من گفت که فقط یک هفته رئیس کل بانک مرکزی بوده که آن نیز در زمان روحانی بود.
چگونه می توان استقلال بانک مرکزی را حفظ کرد؟ چالش های پیش روی بانک مرکزی چیست؟
بایزید مردوخی دبير سابق هیات امنای حساب ذخیره ارزی در گفتگو با فرارو گفت: «به نظر من برای شکل گیری استقلال عملیاتی بانک مرکزی باید نظام تدبیر اقتصادی کشور به گونه ای اصلاح و مورد تجدیدنظر قرار بگیرد که سیاست های مالی در اختیار دولت و سیاست های پولی در حیطه مسئولیت بانک مرکزی قرار بگیرد.»
وی ادامه داد: «البته این امر به این معنا نیست که بانک مرکزی از دولت کنار باشد و دولت، بانک مرکزی را نادیده بگیرد.»
مردوخی اظهار کرد: «برای دولت ها معمولا ضرورت های فراوانی از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی پیش می آید که برای رفع مشکلات مالی ناگزیر می شوند به هر جایی که امکان پذیر است مراجعه کنند.»
وی ادامه داد: «معمولا این مشکلات پولی و مالی است و لذا اگر در این قبیل موارد دولت به بانک مرکزی تحمیل و فشار وارد کند که در جهت رفع مشکل دولت کاری خلاف اصول سیاست های اقتصادی و پولی انجام دهد، استقلال بانک مرکزی دستخوش خدشه می شود.»
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «برخی دولت ها مانند آنچه ما در هشت سال گذشته تجربه کردیم، احساس می کنند بانک مرکزی یکی از وزارت خانه ها یا ادارات کل آنها است و به همین جهت به بانک مرکزی دستور می دهند تا منویات آنها را برآورده کنند که این امر مشکل آفرین خواهد شد؛ چنانچه در کشور ما مشکل آفرین شد.»
وی ادامه داد: «از بانک مرکزی که یک پله پایین بیاییم به نظام بانکی کشور می رسیم که اداره و سیاست های آنها مطلقا باید در قلمرو اختیارات بانک مرکزی و سیاست های پولی بانک مرکزی باشد و دولت به هیچ وجه نباید در این قلمرو مداخله کند.»
دبير سابق هیات امنای حساب ذخیره ارزی تصریح کرد: «لذا من تصور می کنم باید نظام تدبیر اقتصادی خود را مورد بازبینی قرار دهیم و به یک وظیفه برای دولت و یک وظیفه برای بانک مرکزی البته در هماهنگی با هم بپردازیم.»
مردوخی درباره اهداف بانک مرکزی گفت: «ما همیشه روی حفظ ارزش پول ملی به عنوان یکی از وظایف بانک مرکزی تاکید داشتیم و این مسئله در قانون نیز تاکید شده است؛ اما من تصور می کنم علاوه بر این در قانون آمده که کمک به توسعه اقتصادی نیز از وظایف بانک مرکزی است.»
وی ادامه داد: «به نظر من این وظیفه‌ی اخیر بانک مرکزی را می توان به صورت روشن تری بیان کرد؛ یعنی می توان عنوان کرد ایجاد حداکثر اشتغال در کشور، ایجاد ثبات در قیمت ها و نرخ های بهره در بلند مدت از وظایف بانک مرکزی است.»
مردوخی درباره چالش های پیش روی بانک مرکزی گفت: «مهمترین چالش بانک مرکزی معوقات بانکی است که بانک مرکزی بایستی در اولین گام به بازپرداخت بدهی هایی که بخش های مختلف اقتصادی به نظام بانکی دارند، اقدام کند.»
وی ادامه داد: «در صورتی که دولت دچار کسری بودجه باشد، حتی المقدور باید بتواند، از این منابعی که به صورت بازپرداخت به بانک ها برمی گردد، قرض کند و مقداری از کسورات خود را به جای انتشار اسکناس از این طریق تامین کند.»
این اقتصاددان اظهار کرد: «چالش دیگر مسئله بدهی دولت به سیستم بانکی است که باید حتما در دستور کار قرار بگیرد و بدهی های مربوط به شرکت های دولتی و شرکت های عمومی غیردولتی با دقت و سرعت تسویه شود.»
وی خاطرنشان کرد: «البته آنچه بدهی دولت به بانک مرکزی است، داستان جداگانه دارد و می تواند در آینده مورد بحث و چاره جویی قرار بگیرد.»
مردوخی درباره مسئله بدهی مسکن مهر گفت: «مسکن مهر واقعیتی است که هیچ دولتی نمی تواند خود را از الزامات آن کنار بکشد. بنابراین اولین کار این است که تدابیری اندیشیده شده تا منابع لازم برای تکمیل طرح های مسکن مهر فراهم شود.»
وی افزود: «شاید در این مورد بتوان به جای تسهیلات سیستم بانکی، اوراق مشارکت با تضمین دولت و با سود کافی منتشر کرد تا مردم منابع نقدینگی خود را برای تکمیل پروژه های مسکن مهر با نظارت و دقت خیلی نزدیک وزارت مسکن وارد کنند.»
مردوخی درباره لزوم بازگرداندن آرامش به بازار ارز گفت: «بازار ارز ما بستگی به دو عامل عرضه و تقاضای ارز دارد که عرضه آن عبارت از درآمد صادرات غیر نفتی و درآمد صادارت نفت است که به احتمال بسیار زیاد این دو درآمد در سال جاری و شاید در سال آینده مطابق با انتظار دولت عاید نشود؛ و تقاضای ارز هم که بی حد و حصر است.»
وی ادامه داد: «در این صورت من فکر می کنم برای حفظ آرامش بازار هیچ راهی جز مدیریت آن توسط وزارت اقتصاد و بانک مرکزی وجود ندارد. وزارت اقتصاد به این جهت که عرضه کننده اصلی ارز به سیستم اقتصادی کشور است و بانک مرکزی به این دلیل که مجری سیاست های پولی و ارزی است.»
وی افزود: «یعنی در این زمینه چون وزارت اقتصاد عرضه کننده اصلی ارز در کشور است، به طور مشترک با بانک مرکزی وظیفه مدیریت بازار ارز را بر عهده دارند.»
مردوخی در پایان گفت: «وزیر محترم اقتصاد باید اساسا این بخش اقتصادی وزارت خانه را بر خلاف 50 سال گذشته خیلی جدی بگیرد و چنین بخشی را هم اگر ناقص الخلقه به دنیا آمده بعد از 50 سال تکمیل کند تا از عهده هماهنگی فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور بر بیاید و سیاست های پولی و مالی را تحت نظر داشته باشد.»
