فرارو- رئیس سازمان بازرسی کل کشور در پاسخ به اینکه چرا فساد رخ می دهد و آیا مشکل قانونی داریم اظهار داشت: قانون کم نداریم ولی مجری خوب کم داریم.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم 10 یقه سفید را بگیریم خیلی از مسائل کشور حل می شود.
علت بروز فساد توسط یقه سفیدها دو دلیل تقنینی و نهادی است
علی محمد احمدی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «به نظر من علت بروز فساد توسط یقه سفیدها ناشی از دو دلیل تقنینی و نهادی است.»
وی ادامه داد: «یعنی هم قوانین کشور قوانینی نیست که به روز و به هنگام باشد و بتواند به مجریان این اختیار را برای برخورد با یقه سفیدها بدهد و هم اینکه ما نتوانستیم به شکل نهادی شرایطی را فراهم کنیم که افراد به فرصت های رانت جویانه و موقعیت های ویژه نرسند.»
وی افزود: «از سوی دیگر در مواردی حتی اگر قانون به روز باشد در اجرا تا حدودی تعلل به خرج داده می شود که این تعلل ممکن است به دلیل فشارهایی باشد که یقه سفیدها توسط لابی ها و افرادی که در بدنه های مختلف دارند بر عاملان اجرای قانون وارد می کنند.»
این نماینده مجلس اظهار کرد: «کشورهایی مانند چین که توفیق نسبی در مبارزه با فساد، رانت خواری، سوءاستفاده های مالی و پولشویی داشتند هم از قوانین و مجریانی خوب برخوردار هستند و هم به شکل نهادی شرایطی فراهم کردند که از وقوع فساد پیشگیری می شود.»
احمدی افزود: «در حالی که متاسفانه در ایران ساختارها، ادارات و شرکت های دولتی که بالقوه دارای زمینه بروز فساد اداری و اقتصادی هستند، بسیار هستند و شفافیت مالی و اقتصادی وجود ندارد.»
باید قوانین شفاف، جامع و مانع باشد
همچنین غلامرضا تاجگردون دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «فساد در نظام اداری دلایل مختلف دارد. یکی از این دلایل اجازاتی است که قانونگذار بعضا بدون ابزار نظارتی و به صورت غیرشفاف در اختیار مقام اجرایی قرار می دهد.»
وی ادامه داد: «دلیل دیگر که بسیار مهم است عامل انسانی است. به این معنا که فردی بدون آنکه مراحل کاری و مدارج مختلف را سالم و درست طی کرده باشد بر مسندهایی بنشیند که امکان آلوده شدن در آن مسند وجود داشته باشد.»
وی افزوأ: «ما در حوزه نظارت قانون کم نداریم و دستگاههای نظارتی هم زیاد داریم و به نظر من اگر نظارت ضعیف شود فساد افزایش پیدا می کند.»
تاجگردون درباره چگونگی مبارزره با یقه سفیدها گفت: «باید قوانین شفاف، جامع و مانع باشد. دوم اینکه هر فردی مدارج را طی کند و مثلا یک دفعه معاون وزیر، مسئول هلدینگ یا بانک نشود.»
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: «در بحث نظارت و جلوگیری از وقوع فساد توجه به اصل شفافیت نیز خیلی مهم است که متاسفانه در ایران خیلی جدی گرفته نشده است.»
وی افزود: «استقلال و اراده قوه قضائیه در مبازره با فساد باید خیلی جدی باشد و باید با هر کسی که مرتکب خلاف شده برخورد کند.»
قدرت و ثروت منشاء پیدایش بسیاری از فسادها است
اما ایرج ندیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در گفتگو با فرارو گفت: «هر فسادی ریشه در عللی دارد که بدون شناخت آنها نمی توانیم تحلیل درستی ارائه بدهیم. برخی از مفاسد ریشه در قانون ها، بخش نامه ها و آئین نامه ها دارند، چون به صورتی نوشته شدند که قابلیت سرپیچی از قانون وجود دارد.»
وی ادامه داد: «ریشه دوم بروز فساد، عوامل اجرایی – انسانی و مدیریتی است. یعنی مدیران به دلیل ضعف اجرایی و کارشناسی و یا ضعف اخلاقی و یا کمبود مالی رفتاری می کنند که آن رفتار توسط آنها یا دیگران موجب پیدایش فساد می شود.»
وی افزود: «ریشه سوم بروز فساد در بحث نظارت است. لذا اینکه ما فکر کنیم گروه خاصی در رابطه با فساد قرار می گیرند صحبت درستی نیست؛ اما می توان گفت موقعیت قدرت و ثروت منشاء پیدایش بسیاری از فسادها است.»
این نماینده مجلس تصریح کرد: «لذا در رابطه با قدرت و تقسیم و توزیع آن باید علاوه بر شایستگی های علمی و عملی شایستگی های درونی مانند اخلاق، تقوا، پاکی و اصالت خانوادگی را نیز در نظر گرفت.»
ندیمی درباره چگونگی برخورد با یقه سفیدها گفت: «ابتدا باید گفت همه در مقابل قانون برابر هستند. در برخورد با این مسئله دو برخورد علُی و معلولی باید انجام شود.»
وی ادامه داد: «در برخورد علُی باید شرایطی فراهم کرد که اساسا مفاسد شکل نگیرد و در برخورد معلولی که پس از پیدایش مفاسد انجام می شود باید بدون اغماض برخورد کرد.»
وی افزود: «ما معتقدیم اگر قوانین خوب نوشته شود و مدیریت ها خوب انتخاب شود و نظارت جامع باشد، بروز اینگونه مفاسد به حداقل خواهد رسید.»
ندیمی خاطرنشان کرد: «اما اگر کسانی مصونیت داشته باشند و یا با امکان لابی بتوانند برای خود تخفیف قائل شوند و یا به لحاظ عناوین و یا بستگی و وابستگی با افراد صاحب نفوذ، برخورد با آنها محدود شود، طبیعی است که به نتیجه نخواهیم رسید.»
امکان دارد که خود آقازاده ها برای انحراف افکار عمومی و حفظ امنیت خلاف کاریهاشون کلمه یقه سفید رو در ادبیات سیاسی - اقتصادی وارد کرده باشند!